Σήμερα η μοριακή τεχνολογία mRNA παρέχει δυνατότητα γενετικών πληροφοριών για την δημιουργία της «πρωτεΐνης ακίδας» του κοροναϊού και την δημιουργία mRNA εμβολίων, που περιέχουν μόρια mRNA που προκαλούν πρόκληση γένεσης χυμικής και κυτταρικής ανοσίας.

Τα mRNA εμβόλια, διαθέτουν : α) μεγάλη ισχύ, β) χαμηλό κόστος παρασκευής, σε μικρό χρονικό διάστημα.

Το mRNA εμβόλια είναι δυνατόν να χρησιμοποιηθούν και για άλλες παθήσεις π.χ. καρκίνου – μολυσματικά νοσήματα (Zika – Λύσσα).

Διακρίνονται 2 ΤΥΠΟΙ mRNA ΕΜΒΟΛΙΩΝ

Όλες οι παραπάνω διεργασίες εκδηλώνονται με την χορήγηση απειροελάχιστης ποσότητας mRNA.

Τα mRNA που χορηγούνται κατά του καρκίνου του στομάχου έχουν στόχο τα αντιγόνα που σχετίζονται με τον όγκο, και η χρήση τους είναι θεραπευτική παρά προφυλακτική.

Η χορήγηση αυτή επιδιώκει την διέγερση των βιολογικών απαντήσεων οι οποίες μπορεί να καθορίσουν ή να μειώσουν το φορτίο του όγκου.

mRNA εμβόλια έχουν δοκιμαστεί κατά:

• Καρκίνου Μαστού
• Καρκίνου Δέρματος
• Καρκίνο Πνευμόνων
• Καρκίνο ΓΕΣ
• Καρκίνο Εγκεφάλου
• Αιματολογικά νοσήματα.

Σύνοδος της χορήγησης των εμβολίων στην πανδημία COV-19 υπάρχει και η χορήγηση φαρμάκων κατά των ιών που αποτελούν συνθετικές χημικές ενώσεις και χορηγούνται per os οίκοι.

Ο θεραπευτικός στόχος των φαρμάκων αυτών είναι η ελάττωση του φορτίου του ιού (δεν εξαλείφουν τον ιό).

Σημαντικό θεραπευτικό ρόλο κατέχουν και ΜΟΝΟΚΛΩΝΙΚΑ ΑΝΤΙΣΩΜΑΤΑ με αξιόλογο τρόπο δράσης που στρέφεται κατά της Πρωτεΐνης-ακίδας ειδικά στα πρώτα στάδια της λοίμωξης από COV-19.

Η ενδελεχής παρακολούθηση και ανάλυση όλων των ΜΕΤΑΛΛΑΞΕΩΝ του ιού COV-19 θα μας επιτρέψει την «αναγνώριση» τον ΕΝΤΟΠΙΣΜΟ ΣΤΑΘΕΡΩΝ (μη μεταλλασσόμενων) περιέχουν τον COV-19 οι οποίες και θα αποτελέσουν τους θεραπευτικούς στόχους του μέλλοντος (θεραπευτικά μονοκλονικά αντισώματα).

Μέχρι τότε η εφαρμογή προληπτικών μέτρων (αποστασιοποίηση – χρήση μάσκας- καθαρισμός χεριών) πρέπει να γίνεται.

Dr. ΝΙΚΟΣ ΚΑΛΛΙΑΚΜΑΝΗΣ

Οι πρόσφατες βελτιώσεις στην παρασκευή των mRNA εμβολίων προσέθεσαν πλήθη πληροφοριών για την παρουσία και ερμηνεία των σύνθετων διεργασιών που επιτελούν οι ΠΡΩΤΕΪΝΕΣ στον ανθρώπινο οργανισμό και την δυνατότητα μεγαλύτερης παραγωγής αντισωμάτων, βελτίωση της ανoγεννητικότητας αλλά κα του μεταβολισμού των εμβολίων mRNA όταν χορηγηθούν αυτά.

Τα εμβόλια mRNA παρέχουν μεγάλη ανοσία κατά των λοιμώξεων (πειραματικά μοντέλα σε λοίμωξη με γρίππη, Zika με την δυνατότητα κάλυψης του εμπορικού σκευάσματος του εμβολίου με κατάλληλη ουσία (π.χ. κάψα από λιποειδές).

Η βελτίωση κατασκευής των mRNA προώθησαν επίσης και τη χρήση των εμβολίων mRNA κατά του καρκίνου (εμβόλια εκ δενδριτικών κυττάρων και άμεσης ενέσιμης mRNA)

Δενδριτικό κύτταρο : Αποτελεί τα όρια μεταξύ κληρονομικής και επίκτητης ανοσίας. Βασική λειτουργία του είναι η προώθηση και παρουσίαση των αντιγόνων στην επιφάνεια άλλων δραστικών κυττάρων.

Τα εμβόλια αυτά έχουν δώσει ενθαρρυντικά ελπιδοφόρα αποτελέσματα με δεδομένες απαντήσεις από τα Τ ειδικά κύτταρα που συνοδεύουνε έτσι μεγάλη χρονική διάρκεια ύφεσης της νόσου.

Ο μελλοντικός στόχος των εμβολίων mRNA είναι η δημιουργία «νέων» μονοπατιών ανοσοποίησης και νέους στόχους που επιδρούν στα λοιμώδη αλλά και νεοπλασματικά νοσήματα.

Όλα τα παραπάνω αν συνδυαστούν με το χαμηλό κόστος των εμβολίων και παράλληλα λυθεί το πρόβλημα διατήρησης τους (χαμηλή θερμοκρασία) θα αποτελέσουν για το μέλλον το ΙΔΑΝΙΚΟ ΤΟΠΙΟ ΕΝΕΡΓΗΤΙΚΗΣ ΑΝΟΣΟΠΟΙΗΣΗΣ.

mRNA ΕΜΒΟΛΙΑ

Όλα τα εμβόλια κατά του COV-19 βασίζονται στη χρήση του RNA, ενός μορίου που συντελεί στην ολοκλήρωση πολλαπλών λειτουργιών του ανθρώπινου σώματος.

• RNA – ΔΕΣΟΞΥ-ΡΙΒΟΥΝΟΚΛΕΪΝΙΚΟ ΟΞΥ και η τεχνολογία τους που βασίζεται στη μοριακή γενετική Βιολογία
• DNA μακρομόριο χημικό, νουκλεϊτικό οξύ που αποτελεί το γενετικό υλικό των ζώντων οργανισμών και των περισσότερων ιών.
• RNA μονομερή νουκλεοτίδια RNA: είναι αγγελιοφόρος μεταξύ DNA και ριβοσωμάτων (πρωτεϊνικά συμπληρώματα πυρήνα – κύτταρου).

Τα εμβόλια αυτά είναι γνωστά από δεκαετίες (Zika – Πανώλης – Γρίππης) και έχουν επίσης χρησιμοποιηθεί για την θεραπεία των νεοπλασιών.

Ένα από τα μεγάλα πλεονεκτήματα της τεχνολογίας mRA εμβολίων είναι η ικανότητα της παρασκευής σταθερής mRNA κατά νέων ομάδων σε σύντομο χρονικό διάστημα (πολύ πιο γρήγορα από ποτέ).

Σαν παράδειγμα η εταιρεία Moderna κατασκεύασε το mRNA – 1273 εμβόλιο για τον COV-19 εντός 2 ημερών!!!

Το mRNA κωδικοποιεί «μόνον» την πρωτεΐνη κορυφής «spike protein» του ιού COV-19 μία αβλαβή πρωτεΐνη της επιφάνειας του ιού. Η χορήγηση του εμβολίου δεν είναι δυνατή να προκαλέσει νόσηση.

Βασικά η χορήγηση αφορά ένα «αντιγόνο» ένα αντιγονικό ερεθισμό που προκαλεί την δημιουργία ανοσιακής απάντησης του οργανισμού με τελική κατάληξη την δημιουργία αντισωμάτων με την εκλεκτική αντιμετώπιση της λοίμωξης από COV-19.

Ο καινούργιος τρόπος εμβολιασμών κινητοποίησε όλον τον επιστημονικό κόσμο κυρίως για τυχόν παρενέργειες αλλά και για την εντόπιση των αντιδράσεων (αλλεργική ή μη) του ανθρώπινου οργανισμού.

Οι έρευνες αυτές άρχισαν από το Καλοκαίρι του 2020 και απέδειξαν, τα εξής :

1. Κοινές αντιδράσεις: εμφάνιση συμπτωμάτων γρίππης (ρίγη, μυαλγίες, μυϊκά άλγη, πυρετός) εμφανίζεται μετά την χορήγηση.

2. Τοπικός ερεθισμός στην θέση χορήγησης που υποχωρεί χωρίς πρόβλημα. Η μόνη ουσιαστική παρενέργεια αφορά τις αλλεργικές αντιδράσεις (ορισμένες σοβαρές) η οποία εμφανίζεται στο άτομο με σοβαρό και εξακριβωμένο αλλεργικό υπόστρωμα).

ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑ ΠΑΡΑΣΚΕΥΗΣ ΕΜΒΟΛΙΩΝ ΚΑΤΑ COV-19

ΜΕ ΧΡΗΣΗ ΟΧΗΜΑΤΩΝ ΙΩΝ

Στην παρασκευή των εμβολίων αυτών χρησιμοποιούνται σαν «μεταφορείς» ένας ιός που θα απελευθερώσει τις ανοσολογικές αντιδράσεις του αμυντικού συστήματος του ανθρώπινου οργανισμού.

Το «όχημα ιοί» στα εμβόλια Johnson & Johnson και Astra Zeneca είναι ένας ΑΔΕΝΟΪΟΣ (χιμπατζή, άνθρωπος) ο οποίος βέβαια έχει υποστεί κατάλληλες επεξεργασίες για αδρανοποίηση και εξουδετέρωση των ιδιοτήτων του.

Οι αδενοϊοί είναι πολύ γνωστοί από χρόνια στην επιστημονικό κόσμο:

α) γιατί προκαλούν το κοινό κρυολόγημα.

β) έχουν χρησιμοποιηθεί με κατάλληλη εξεργασία για την θεραπεία νεοπλασιών.

Με τα εμβόλια αυτά και την ένεση ενός «οχήματος» μη μολυσματικού ιού (του αδενοϊού) ο οποίος μεταφέρει μοναδικές αποκλειστικές πληροφορίες στα κύτταρα του οργανισμού προς παραγωγή της «S-protein» της πρωτεΐνης κορυφής του COV-19 αναστέλλεται το σημείο επαφής, εισόδου στο υγιές κύτταρο του COV-19.

Ο σχηματισμός αυτής της πρωτεΐνης διεγείρει απάντηση του ανοσοποιητικού συστήματος (δημιουργία αντισωμάτων).

Ειδικών αντισωμάτων κατά COV-19 και με τον τρόπο αυτό ο οργανισμός προστατεύεται από την μόλυνση (όταν γίνει) του COV-19.

Τα εμβόλια με δημιουργία οχήματος αδενοϊών και mRNA είναι ιδανικά για την αντιμετώπιση της πανδημίας COV-19.

Η χρήση mRNA – οχήματος αδενοϊού εξασφαλίζει μεγάλης κλίμακας αντισωματικές απαντήσεις (κυτταρική, χυμική ανοσία).

Το εμβόλιο Johnson-Johnson έχει «δοκιμαστεί» σε 44.000 άτομα στην Αμερική – Αφρική – Αγγλία.

Επίσης, έχει αποδειχτεί ότι αν και ο εμβολιασμός δεν προκαλεί 100% ανοσία, η λοίμωξη COV-19 μετά τον εμβολιασμό και όταν συμβεί αυτή η όλη έκβαση, εξέλιξη της λοίμωξης διαδράμει ήπια.

ΠΛΕΟΝΕΚΤΗΜΑΤΑ – ΜΕΙΟΝΕΚΤΗΜΑΤΑ ΤΩΝ ΒΙΟΛΟΓΙΚΩΝ ΕΜΒΟΛΙΩΝ

1. Πλεονεκτήματα των mRNA εμβολίων ότι τα αντιγόνα έχουν σαν τόπο παραγωγής τους το εσωτερικό των κυττάρων, ενεργοποιώντας την ΚΥΤΤΑΡΙΚΗ ΚΑΙ ΧΥΜΙΚΗ ΑΝΟΣΙΑ.
   • Τα mRNA εμβόλια δεν επηρεάζουν και δεν προκαλούν επαναπρογραμματισμό του DNA του κυττάρου.
   • Τα εμβόλια με δημιουργία «οχήματος αδενοϊών» και mRNA αποτελούν ιδανική λύση αντιμετώπισης της πανδημίας του COV-19 (τρόπος παρασκευής άμεσος και ταχύτατος).
   • Οι δημιουργία των mRNA και «οχημάτων ιών» εμβολίων δημιουργεί τεράστιες μελλοντικές προοπτικές για το μέλλον της ανθρωπότητας και τούτο διότι :
     1. i. Μπορεί η κατηγορία των εμβολίων αυτών να εφαρμοστεί στην πρόληψη (ενεργής ανοσοποίηση) σε λοιμώδη νοσήματα (νοσήματα που κυριαρχούν στις υποανάπτυκτες χώρες).
     2. ii. Η χρήση αυτών των εμβολίων μπορεί να δράσει και να ενεργοποιήσει το συνολικό σύστημα ανοσολογικής απάντησης του οργανισμού στις διάφορες νεοπλασίες παρεμβαίνοντας επί κυτταρικού επιπέδου.

2. Μειονεκτήματα : Τα εμβόλια Pfizer – Moderna, διατηρούνται σε βαθειά κατάψυξη (-70^oC). Αντίθετα το εμβόλιο Astra-Zeneca, Oxford διατηρείται στους 5^οC.

Dr. ΝΙΚΟΣ ΚΑΛΛΙΑΚΜΑΝΗΣ

Ref.: - WHO

• Med. Well
• Βικιπαιδεια

Κλάδος της σύγχρονης Ιατρικής που έχει σαν στόχο την αντικατάσταση ή «αναγέννηση», «αναδημιουργία» κατεστραμμένων ιστών και οργάνων.

Επίσης, η ειδικότητα αυτή της Ιατρικής αναφέρεται σε ομάδα Βιοχημικών-Βιολογικών παραμέτρων που περιλαμβάνουν και τη χρήση βλαστοκυττάρων.

Σαν παραδείγματα αναφέρονται :

α) Κυτταρική Θεραπεία, ένεση βλαστοκυττάρων ή προγονικών κυττάρων.

β) Ανοσορυθμιστική θεραπεία χρήση αναγεννητικών Βιολογικά ενεργών μορίων, που χρησιμοποιούνται μόνα τους ή σαν εκκρίσεις των κυττάρων χορηγούνται με ένεση.

γ) Την μεταμόσχευση οργάνων και ιστών ανεπτυγμένων στο εργαστήριο, που αφορούν χόνδρο των αρθρώσεων, αιμοφόρα αγγεία – δέρμα – ουροδόχο κύστη.

Η τελική προσπάθεια και στόχος είναι η δημιουργία κατάλληλης λειτουργίας ειδικών Βιολογικών, Βιοχημικών εξεργασιών που είναι αντίγραφο των φυσιολογικών αντίστοιχων λειτουργιών του οργάνου (π.χ. τεχνητό πάγκρεας – τεχνητό ήπαρ).

ΚΥΤΤΑΡΙΚΗ ΘΕΡΑΠΕΙΑ

Είναι η μεταμόσχευση ανθρώπινων κυττάρων για αντικατάσταση ή επιδιόρθωση ιστών ή κυττάρων.

Πολλά διαφορετικά ήδη κυττάρων χρησιμοποιούνται σήμερα σαν θεραπεία διαφόρων νοσημάτων όπως :

Αιμοποιητικά κύτταρα – Βλαστοκύτταρα – Βλαστοκύτταρα μυϊκού ιστού – Μεσεγχυματικά κύτταρα – Λεμφοκύτταρα – Δενδριτικά κύτταρα – Κύτταρα νησιδίων του παγκρέατος.

Η μεταμόσχευση μυελού αποτελεί την πιο γνωστή διαδικασία της κυτταρικής θεραπείας και η θεραπεία αυτή βρίσκει ολοένα και περισσότερες εφαρμογές στην αντιμετώπιση αυτοάνοσων νόσων, κακώσεων σπονδυλικής στήλης, βελτιώσεις του ανοσοποιητικού συστήματος.

ΒΛΑΣΤΟΚΥΤΤΑΡΑ

Ανθρώπινα εμβρυϊκά πολυδύναμα κύτταρα τα οποία αποτελούν μία ιδιαίτερη ομάδα κυττάρων.

Τα κύτταρα αυτά μπορεί να «εξελιχθούν» σε οιοδήποτε κύτταρο του ανθρώπινου οργανισμού.

Βρίσκονται στα έμβρυα των ανθρώπων, καλούνται ΒΛΑΣΤΟΚΥΤΤΑΡΑ.

ΥΠΑΡΧΟΥΝ 4 ΕΙΔΗ ΒΛΑΣΤΟΚΥΤΤΑΡΩΝ

• ΕΜΒΡΥΪΚΑ, προέρχονται από το ανθρώπινο έμβρυο 3-5 ημερών.
• ΜΗ ΕΜΒΡΥΪΚΑ (ενήλικα) Βλαστοκύτταρα.
• ΔΗΜΙΟΥΡΓΟΥΜΕΝΑ Βλαστοκύτταρα.
• ΚΥΤΤΑΡΑ ΟΜΦΑΛΙΟΥ ΛΩΡΟΥ και αμνιακού υγρού.

Εμβρυϊκά πολυδύναμα κύτταρα (Embryonic Stem Cell ή ESCs) είναι κύτταρα τα οποία προέρχονται από την μάζα των εσωτερικών κυττάρων τη ΒΛΑΣΤΟΚΥΣΤΗΣ (πρόωρο στάδιο προς της εμφύτευσης του εμβρύου).

Τα ανθρώπινα έμβρυα εξελίσσονται σε βλαστοκύστεις 4-5 ημέρες μετά την γονιμοποίηση και περιλαμβάνουν 50-150 κύτταρα.

ΑΝΕΠΙΘΥΜΗΤΗΣ ΕΝΕΡΓΕΙΕΣ

• Άλγη στόματος – λαιμού (εμφάνιση πληγών στο στόμα) όπως συμβαίνει στην
• Χημείο – ακτινοθεραπεία
• Ναυτία – έμετοι
• Λοιμώξεις
• Αιμορραγίες
• Διάμεση πνευμονία και λοιμώξεις πνεύμονα
• Αντίδραση απόρριψης.

Η υπερεκτίμηση και οι πολυδιαφημισμένες δια των βλαστοκυττάρων θεραπείες έχουν σχεδόν παραμερίσει τις παρενέργειες αυτών.

Σαν παράδειγμα Έγχυση Βλαστοκυττάρων στο μάτι προκαλεί τύφλωση.

Ο αριθμός των πολυδύναμων κυττάρων στον μυελό των οστών κυμαίνεται από 50.000-200.000.

Η πιο συχνή μέθοδος για συλλογή πολυδύναμων κυττάρων είναι η περιοδική αφαίμαξη. Από το αίμα που λαμβάνεται διαχωρίζονται τα πολυδύναμα κύτταρα, τα οποία τα χορηγούμε στον λήπτη.

Η χορήγηση των πολυδύναμων κυττάρων στο αίμα ενεργοποιεί την παραγωγή τους μετά 4 ημέρες.

Ο εγκέφαλος, ο μυελός των οστών, αιμοποιητικό σύστημα, αιμοφόρα αγγεία, μύες σκελετού, δέρμα, ήπαρ, αποτελούν πηγές βλαστοκυττάρων.

Υπάρχουν διάφοροι τρόποι παραγωγής και αύξησης των πολυδύναμών κυττάρων :

α) Κατάλληλη διατροφή.

β) Τρόπος ζωής.

γ) Βελονισμός : προάγει την διαφοροποίηση των μεσεγχυματικών πολυδύναμων κυττάρων και την λειτουργικότητα στις βλάβες της Σπονδυλικής Στήλης. Κινητοποιεί την κατηγορία των κυττάρων αυτών που διαθέτουν επουλωτική ικανότητα.

ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ ΘΕΡΑΠΕΙΑΣ

80% επιτυχία, σημειώνεται με τον χρήση για νεαροποίηση των Βλαστοκυττάρων.

Θεραπείες με SC Κύτταρα (Stem Cells) έχουν γίνει σε πολλές χώρες – Αμερική – Ιράν – Νότιο Κορέα – Αυστραλία.

Οι μεταμοσχεύσεις πολυδύναμων κυττάρων (μεταμόσχευση μυελού) που εφαρμόζεται για αιματολογικά νοσήματα με ρυθμό 50.000 μεταμοσχεύσεις ετησίως και με αύξηση της συχνότητας 10%-20% και σε αριθμό 20.000 ατόμων παρουσιάζουν επιβίωση 5 ετών και άνω.

Το κόστος της θεραπείας με πολυδύναμα κύτταρα είναι $8.000 - $30.000 για την θεραπεία αύξησης των μεσεγχυματικών πολυδύναμων κυττάρων.

Η πιο διαδεδομένη και περισσότερο δοκιμασμένη θεραπεία με πολυδύναμα κύτταρα αποτελεί η ΜΕΤΑΜΟΣΧΕΥΣΗ ΜΥΕΛΟΥ ΟΣΤΩΝ που τελείται σαν θεραπεία αιματολογικών νόσων και παθήσεων ανοσοποιητικού συστήματος επίσης για ανανέωση του αιμοποιητικού συστήματος μετά έντονες θεραπείας για νεοπλασία.

Το πιο οργανωμένο και διάσημο κέντρο (Stem Cell Institute) έχει θεμελιωθεί από τον Dr. Neil Riordan και βρίσκεται στον ΠΑΝΑΜΑ.

Το καυτό θεμελιώδη ερώτημα είναι :

ΜΠΟΡΕΙ Η ΧΡΗΣΗ ΤΩΝ ΠΟΛΥΔΥΝΑΜΩΝ ΚΥΤΤΑΡΩΝ ΝΑ ΑΝΑΣΤΡΕΨΕΙ ΤΗΝ ΓΗΡΑΝΣΗ ΤΟΥ ΑΝΘΡΩΠΙΝΟΥ ΟΡΓΑΝΙΣΜΟΥ;

Πολυδύναμα κύτταρα αν συνδυαστούν με γονίδια κατά της γήρανσης αναστέλλουν την ηλικιακή εξέλιξη.

Η εισαγωγή νεαρών πολυδύναμων κυττάρων στον οργανισμό μπορεί να προκαλέσει αναγέννηση των υπαρχόντων κυττάρων με κατάληξη επιβράδυνση ή και αναστολή της διαδικασίας της επερχόμενης γήρανσης.

Πειραματικά δεδομένα έχουν δείξει ότι η έγχυση πολυδύναμων κυττάρων στον εγκέφαλο ζώων είχε σαν αποτέλεσμα αύξηση 10%-15% χρόνου ζωής τους και επιβράδυνση του γήρατος.

Επίσης, μπορεί να ανασταλεί η πρόωρη γήρανση με υγιεινές συνήθειες, όπως :

• Όχι κάπνισμα.
• Αποφυγή ακτινοβολίας ηλιακής.
• Τμηματικό φυσικό μαύρισμα.
• Μην ταλαιπωρείτε το δέρμα του προσώπου κάνοντας άσκοπες κινήσεις έκφρασης.
• Υγιεινή διατροφή.
• Κατανάλωση ελάχιστης ποσότητας αλκοόλης.
• Καθημερινή σωματική άσκηση.
• Καθαρισμός επιμελής του δέρματος πρωί, βράδυ.

Η χρήση των εμβρυϊκών πολυδύναμων κυττάρων (Βλαστοκυττάρων) αντιμετωπίζει ηθικοθρησκευτικά ερωτήματα.

Έτσι, η χρήση τους έχει επιτραπεί στην Σουηδία, Φιλανδία, Βέλγιο, Ελλάδα, Μ. Βρετανία, Δανία, Ολλανδία, ενώ η χρήση τους είναι παράνομη στη Γερμανία, Αυστρία, Ιρλανδία, Πορτογαλία.

Τα Βλαστοκύτταρα υποστηρίζονται σε υγρά μορφή μπορεί να δημιουργήσουν νέο οστό ή χόνδρο σε αντικατάσταση κατεστραμμένου ιστού. Αυτό είναι πολύ χρήσιμο διότι ο χόνδρος δεν αναγεννάται και βρίσκεται σαν ελαστικό ιστό της μύτης, αυτιών, αρθρώσεις.

Η χορήγηση ενέσιμου σκευάσματος βλαστοκυττάρων δεν έχει ουσιαστικές παρενέργειες.

Η πλήρης αποκατάσταση του ανοσοποιητικού συστήματος του λήπτη γίνεται σε 3-12μήνες. Στη διάρκεια αυτή υπάρχει σε χρόνο που γενικά θυμίζει το 1^ο χρόνο ηλικίας – επιρρέπεια σε λοιμώξεις.

Υπάρχει συστηματικός έλεγχος παρακολούθησης του μοσχεύματος.

Οι πιθανότητες κατά την μεταμόσχευση μυελού των οστών με θανατηφόρας κατάληξης ήταν το 1993-1997 εντός 200 ημερών μετά την μεταμόσχευση 30%.

Το ποσοστό αυτό μειώθηκε 16% 2003-2017 και σε 11% το 2013-2017.’

ΚΛΙΝΙΚΗ ΕΦΑΡΜΟΓΗ

• Ορθοπεδική

Η χρήση βλαστοκυττάρων έχει μείωση τις συνηθισμένες χειρουργικές επεμβάσεις π.χ. του γόνατος μειώνοντας σημαντικά το χρόνο ανάρρωσης. Συνήθως χρησιμοποιούνται μεσεγχυματικά κύτταρα που διαβιούν στο μυελό των οστών, με διάρκεια 6 μηνών – πολλών χρόνων.

Οι κλινικές εφαρμογές των βλαστοκυττάρων γίνονται από της εξής ειδικότητες : αναισθησιολόγος, δερματολόγος, πλαστικός χειρουργός, ακτινολόγους, ειδικότητες που αντιμετωπίζουν συνήθως νευρολογικές – ορθοπεδικές παθήσεις.

• Αισθητική Δέρματος

Χρήση τοπικών σκευασμάτων βλαστοκυττάρων στο πρόσωπο γίνεται με την κυκλοφορία διαφόρων αλοιφών.

Το πρόσωπο μεταξύ 50-60 ετών στις γυναίκες εμφανίζει συμπτώματα γήρανσης x2 φορές γρηγορότερα των ανδρών.

Η χρήση αυτών των αλοιφών που έχουν σαν βάση την αναγέννηση του κολλαγόνου συνδετικού ιστού και περιλαμβάνουν :

1. Μασάζ προσώπου (ερεθίζει παραγωγή κολλαγόνου και ενισχύει την «μνήμη των μυϊκών ιστών»).
2. Κρέμες κολλαγόνου.
3. Κρέμες με Βιτ. C.
4. Κατάλληλη διατροφή.
5. Επαρκής ενυδάτωση οργανισμού.
6. Όχι κάπνισμα.
7. Κρέμες κατά των ρυτίδων (Retin – A). Η ρετινόλη είναι φυσικής μορφή Βιτ. A.

Η εμφάνιση του Προσώπου και του λαιμού αλλοιώνεται με την πάροδο του χρόνου.

Εμφανίζεται απώλεια του μυϊκού τόνου, λέπτυνση επιδερμίδας που τελικά δίνει την εικόνα πλαδαρότητας – εξασθένησης.

Η απώλεια οστικής μάζας των σιαγόνων μειώνει το μέγεθος της κατώτερης μοίρας του προσώπου και με τον τρόπο αυτό εμφανίζονται :

• Μεγέθυνση μύτης
• Στόματος

Η έκθεση σε επίδραση ελευθέρων ριζών του περιβάλλοντος (μόλυνση ατμόσφαιρας – ηλιοθεραπεία) προκαλεί οξειδωτική καταστροφή δέρματος και καταστροφή του κολλαγόνου που προκαλεί εμφάνιση ρυτίδων.

Η καταστροφή του κολλαγόνου προκαλείται από – κάπνισμα – κατανάλωση μεγάλη σακχάρων – έκθεση στον ήλιο.

Αντίθετα η καφεΐνη μειώνει την καταστροφή του κολλαγόνου.

• Καρδιαγγειακά Νοσήματα

• Στεφανιαία νόσος
• Εμφρακτό μυοκαρδίου
• Καρδιακή ανεπάρκεια
• Παροδικό ισχαιμικό επεισόδιο
• Περιφερική αρτηριακή νόσος

Μπορεί να αντιμετωπιστούν με θεραπεία χορήγησης stem cells. Η θεραπεία οστεοαρθρίτιδας δεν γίνεται με χρήση SC λόγω μόνιμου βλάβης της άρθρωσης.

Παθήσεις Σπονδυλικής Στήλης – Νεύρων

Θεραπεία SC στις βλάβες Σ.Σ., βλάβες νεύρων. Έχουν αποτέλεσμα 45% ποσοστό με βελτίωση κάτω των 6 μηνών.

Η επιβίωση των Stem Cells (SC) διαρκεί 5 μήνες και ενίοτε 3 χρόνια.

Μετά την θεραπεία με SC δεν πρέπει να λαμβάνονται :

1. Αναλγητικά φάρμακα για τουλάχιστον 6 εβδομάδες.
2. Ανάπαυση για τις επόμενες 24-48 ώρες.
3. Φυσικοθεραπεία σε 6 ημέρες.

Μετά την θεραπεία επίσης σημαντική είναι η κατανάλωση τροφών πλούσιων σε πρωτεΐνες (κοτόπουλο – ψάρι – γουρούνι – αρνί – αυγό – γάλα – τυρί – tofu (γάλα σόγιας).

Επίσης η κατανάλωση σκευασμάτων κολλαγόνου που ευρέως κυκλοφορούν στο εμπόριο θεωρείται σχετικά ασφαλής προκαλώντας γαστρεντερικές εκδηλώσεις (κακή γεύση στο στόμα – «καούρα» στον οισοφάγο).

Πιο ασφαλής και χωρίς παρενέργειες είναι οι κρέμες κολλαγόνου που χρησιμοποιεί και η Ελληνικής καταγωγής ηθοποιός Jennifer Aniston.

Γενικά η κατανάλωση 2,5-15gram καθημερινά κολλαγόνου θεωρείται ασφαλής και χωρίς παρενέργειες.

Η χρήση πόσιμων σκευασμάτων κολλαγόνου ενεργεί θεραπευτικά μετά χορήγηση 90 ημερών.

Dr. ΝΙΚΟΣ ΚΑΛΛΙΑΚΜΑΝΗΣ

Βιβλιογραφία

Flsevior : εχμ. Tox. Patiol

Βικιπαίδεια

Clin. Imm.

Merck Man.

Οι κυριότερες παρενέργειες των εμβολίων Pfizer και Moderna περιλαμβάνουν τις αλλεργικές αντιδράσεις που εμφανίζονται κατά την χορήγησή τους.

Παρακάτω αναγράφονται τα συστατικά των 3 εμβολίων :

ΑΛΛΕΡΓΙΚΕΣ ΑΝΤΙΔΡΑΣΕΙΣ ΣΤΑ mRNA ΕΜΒΟΛΙΑ

Και τα δύο εμβόλια περιέχουν Polyethylene glycol (PEG)στην οποία αποδίδονται οι κυριότερες αλλεργικές αντιδράσεις.

Η PEG αποτελεί κύριο συστατικό ωσμωτικών δρώντων καθαρτικών όπως και χρήση αυτή γίνεται στην προετοιμασία της κολονοσκόπησης.

Η PEG αποτελεί αποτελεί ένα αδρανές στοιχείο ή έκδοχο και η χρήση αυτής γίνεται προς θεραπευτική ενίσχυση φαρμάκων (π.χ. χημειοθεραπευτική αγωγή).

Υφίσταται διατηρούμενη υπερευαισθησία μεταξύ PEG και πολυσοσβιτόλης (περιλαμβανόμενα και τα δύο σαν έκδοχα σε εμβόλια και φάρμακα.

• ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΕΣ ΑΛΛΕΡΓΙΚΕΣ ΕΚΔΗΛΩΣΕΙΣ
• ΑΓΓΕΙΟΚΙΝΗΤΙΚΗΣ ΔΙΑΤΑΡΑΧΗΣ
• ΑΝΕΠΙΘΥΜΗΤΕΣ ΕΝΕΡΓΕΙΕΣ ΜΕΤΑ mRNA ΕΜΒΟΛΙΑΣΜΟΥ

Dr. ΝΙΚΟΣ ΚΑΛΛΙΑΚΜΑΝΗΣ

Η επόμενη μέρα αναφέρεται σε πολλές καινούργιες μορφές εμβολιασμού.

Εμβόλια κατά του COV-19 κάψουλα – σπρέι βρίσκονται σε πολύ καλό δρόμο τελικών πειραματισμών.

Με την χρήση κάψουλας, spray εμβολίου κατά COV-19 απλοποιείται και κερδίζεται χρόνος για όλα τα άτομα που αναμένουν την σημερινή χορήγηση της 1^ης ή και της 2^ης δόσης.

Επιστημονικές έρευνες στην Γερμανία έχουν προχωρήσει σημαντικά για την παρασκευή του per os εμβολίου και αναφέρεται ότι οι επιτεύξεις αυτές έχουν βασιστεί στα εμβόλια που έχουν δοκιμαστεί από πολλά χρόνια πριν π.χ. (εμβόλιο κατά τυφοειδούς πυρετού που περιέχει συγκεκριμένο μικροβιακό στέλεχος την Salmonella Typhi Ty21α).

Τα διά του στόματος (per os) χορηγούμενα εμβόλια εμφανίζουν πλεονεκτήματα σημαντικά έναντι των ήδη χρησιμοποιούμενων, όπως :

1. Δεν χρειάζονται ειδικές συνθήκες διατήρησης και μεταφοράς (βαθειά κατάψυξη – ειδικά ψυγεία μεταφοράς).
2. Ο εμβολιασμός δεν χρειάζεται εξειδικευμένο προσωπικό (γιατρούς – νοσοκόμες).
3. Διαθέτουν την ίδια αποτελεσματικότητα για την παραγωγή αντισωμάτων κατά COV 19.
4. Η κάλυψη των πληθυσμών των λιγότερο ανεπτυγμένων χωρών γίνεται πιο εύκολη.

ΤΡΟΠΟΣ ΔΡΑΣΗΣ ΝΕΟΥ ΕΜΒΟΛΙΟΥ

Ειδικά βακτήρια κλείνονται μέσα σε ειδική κάψουλα η οποία προστατεύει αυτά από την «επίθεση» επίδραση του υδροχλωρικού οξέος του στομάχου.

Βασικός στόχος του εμβολιασμού με την χορήγηση της per os κάψουλας είναι να διέλθει αυτή από το στομάχι και να περάσει στο λεπτό έντερο.

Εκεί τα δεσμευμένα εντός της κάψουλας βακτήρια παρουσιάζονται σαν αντιγόνα στο ανοσοποιητικό σύστημα του εντερικού αυλού.

Πρέπει να σημειωθεί εδώ ότι ο βλεννογόνος του εντέρου περιέχει υψηλά επίπεδα ανοσοσφαιρίνων και ειδικά ανοσοσφαιρίνης Α η οποία χαρακτηριστικά προσδιορίζεται σαν «ανοσοσφαιρίνη των βλεννογόνων».

Τελικός στόχος της μορφής αυτής του εμβολιασμού είναι η ενεργοποίηση των εξειδικευμένων κυττάρων του εντερικού τοιχώματος με τελικό στόχο τα παραγόμενα ανοσοκύτταρα να εγκλωβίζουν τα μικρόβια, τους ιούς, μεταφέροντας αυτά στο λεμφικό σύστημα.

Οι ερευνητές που κατασκευάζουν το εμβόλιο αυτό (που χορηγείται από το στόμα ή την μύτη) θεωρούν ότι η ενεργοποίηση της ανοσολογικής απάντησης μέσω της «κινητοποίησης» του εντέρου παρέχει την δυνατότητα της μη πρόωρης διασποράς του ιού (πρόληψη της

καταστροφής του πνευμονικού ιστού) και τούτο διότι τα εμβόλια τα οποία κυκλοφορούν για COV-19 δεν προκαλούν αυτό τον τύπο της ανοσολογικής απάντησης (διέγερση εντέρου).

Έτσι, το χορηγούμενο από το στόμα ή την μύτη εμβόλιο προκαλεί ανοσολογική απέκκριση ή οποία δρώντας στις βλεννογονικές επιφάνειες του εντέρου αλλά και των πνευμόνων. Θεωρείται ότι αποκλείει την γενίκευση της λοίμωξης COV-19 και στην συνέχεια την ανάγκη παραγωγής των «κλασσικών», εξουδετερωτικών αντισωμάτων.

Επίσης, οι ερευνητές του καινούργιου αυτού εμβολίου λαμβάνοντας υπόψιν τις δυνατότητες μετάλλαξης του COV-19 έχουν δημιουργήσει στην παραγωγή του εμβολίου 2 αντιγόνα (με αυτό το τρόπο το πρώτο αντιγόνο να προσφέρει κατάλληλη ανοσολογική απάντηση ενώ το δεύτερο αντιγόνο να βασίζεται σε ένα γονίδιο μετάλλαξης του ιού).

Έτσι, «διερευνάται» συνολική ανοσολογική απάντηση του οργανισμού με τη χρήση του εμβολίου αυτού.

Βέβαια η συνεχής εμφάνιση μεταλλαγμένων στελεχών καθιστά αυτή την επιλογή προβληματική πρόκληση.

Η Astra Zeneca η οποία παρασκευάζει το τύπο αυτού του εμβολίου έχει μεγάλη πείρα στη δημιουργία των per os εμβολίων.

Πρόσφατα έχει αναπτύξει εμβόλιο για τον καρκίνο του προστάτη (έχει λάβει έγκριση για κλινικές δοκιμές πριν την κυκλοφορία του).

Σε πρακτικό επίπεδο πανεπιστήμια της Κίνας από τον περασμένο Νοέμβριο έχουν ξεκινήσει κλινικές δοκιμές με το per os εμβολίων κατά COV-19.

Το εμβόλιο αυτό βασίζεται σε «όχημα» μεταφοράς των τμημάτων της πρωτεΐνης – ακίδας του COV-19 που σε ιό της γρίπης, φυσικά κατάλληλα αδρανοποιημένο και αβλαβή).

Το εμβόλιο αυτό χορηγείται σε μεσοδιαστήματα 2 – 3 εβδομάδων.

Επίσης το Πανεπιστήμιο της Οξφόρδης ανακοίνωσε πρόσφατα μελέτες οι οποίες ελέγχουν την αποτελεσματικότητα ενός εμβολίου που χορηγείται δια της εισπνοής.

Στην ίδια κατεύθυνση κινούνται και πανεπιστήμια της Κίνας (CanSiko Biologics) δοκιμάζουν σε εισπνοές (δια της ρινικής οδού) την χορήγηση του ήδη κυκλοφορούντος κινέζικου εμβολίου και μάλιστα σε εφ’ άπαξ χορήγηση.

Άλλες επιστημονικές προσπάθειες βρίσκονται σε εξέλιξη για την παρασκευή και κυκλοφορία ενός εμβολίου που θα χορηγείται για τον COV-19 αλλά και για τη γρίπη στον ίδιο χρόνο!!!!

Dr. ΝΙΚΟΣ ΚΑΛΛΙΑΚΜΑΝΗΣ

Ref.: - CDC

• Μαγκ. «ΒΗΜΑ»
• Mayo Clinic

Εάν οι άνθρωποι δεν κατανοούν δεδομένα της επιστήμης η οποία δημιουργεί, η οποία κατασκευάζει το κάθε εμβόλιο και οι ερωτήσεις, οι απορίες τους δεν έχουν απαντηθεί πλήρως και ικανοποιητικά θα διστάσουν να εμβολιασθούν.

Αντίθετα αν οι άνθρωποι μάθαιναν τα πραγματικά επιστημονικά στοιχεία και εξοικειωθούν με αυτά νοιώθουν άνετα και χωρίς ενδοιασμούς ή ερωτηματικά εμπιστεύονται τους ειδικούς επιστήμονες και προχωρούν στον εμβολιασμό.

Τα νεότερα εμβόλια mRNA (messenger RNA) τεχνολογίας δρουν με την κωδικοποίηση ενός μέρους της πρωτεΐνης ακίδας (spike) του COV-19 (βρίσκεται στην επιφάνεια του ιού COV-19) και μέσω αυτής ενώνεται με το υγιές κύτταρο.

Τα μέρη της πρωτεΐνης δρουν σαν αντιγόνα (αντιγονικός ερεθισμός) για την δημιουργία αντισωμάτων (από τον οργανισμό του ατόμου (ανοσο-απέκριση).

Ακολούθως, ο οργανισμός αποβάλλει την πρωτεΐνη και το χορηγούμενο mRNA, αλλά τα αντισώματα παραμένουν.

Η άλλη κατηγορία εμβολίων περιέχει κατάλληλα αδρανοποιημένους, τροποποιημένους γενετικά ιούς (αδενοϊούς) οι οποίοι μεταφέρουν σαν «οχήματα» μέρος της πρωτεϊνικής ακίδας του COV-19.

Με τον τρόπο αυτό προκαλείται ενεργοποίηση του ανοσολογικού συστήματος του οργανισμού (χυμική και κυτταρική ανοσία) με τελικό στόχο την δημιουργία αντισωμάτων κατά του ιού αλλά και πρόκληση ανοσολογικής μνήμης.

Τα εμβόλια κινεζικής προέλευσης δεν χρειάζονται βαθιά κατάψυξη. Αποθηκεύονται στους -2^Ο έως -8^ΟC, όπως συμβαίνει και με το εμβόλιο της Astra Zeneca, Sputnik.

Η ανάπτυξη αντισωμάτων κατά των εμβολίων αυτών γίνεται την 14^η ημέρα μετά την χορήγησή τους.

Άλλα εμβόλια υπό εξέλιξη και σε διάφορα στάδια δοκιμαζόμενα περιλαμβάνουν της cansino Biologics (Φάση 3) όπως και το εμβόλιο που ανακαλύφτηκε από Antini Zhifa Longson και περιέχει κεκαθαρμένα τεμαχίδια COV-19 (βρίσκεται στη φάση 3).

ΣΤΑΤΙΣΤΙΚΟΣ ΠΙΝΑΚΑΣ

ΣΥΓΚΡΙΤΙΚΟΣ ΠΙΝΑΚΑΣ ΤΩΝ ΠΙΟ ΓΝΩΣΤΩΝ ΕΜΒΟΛΙΩΝ

Ο τύπος των εμβολίων αυτών (Vaccine BIBP – Coronavac) κατασκευάζονται με την βάση της παλαιάς τεχνικής (τεμαχίδια ιού - τμήματα ιού.

Ο τύπος των εμβολίων αυτών μεταφέρεται με τα συνήθη μέσα (στις συνηθισμένες θερμοκρασίες με αυτοκίνητα ειδικά).

Η τεχνική των εμβολίων αυτών έχει σαν βάση την γνωστή «παραδοσιακή τεχνική που έχει εφαρμοσθεί στο αδρανοποιημένο εμβόλιο πολιομυελίτιδας με την τελική προσθήκη ενισχυτικού με βάση το αλουμίνιο αποτελεσματικότητας 90% σε άτομα ηλικίας 18-59 και 91% για από 60 ετών και πάνω.

Μικρές εμπειρίες των εμβολίων αυτών δεν υπάρχουν όπως, α) στην συνύπαρξη συν-νοσηρότητα (παρουσία άλλων νόσων), β) στις έγκυες.

Τα είδη αυτών των εμβολίων έχουν χρησιμοποιηθεί σε ευρεία κλίμακα στις υπό ανάπτυξη χώρες (Μαρόκο – Κένυα – Σομαλία – Κονγκό).

Για το 2021-2 η παραγωγή αυτών των εμβολίων αναμένεται να υπερβεί το 1 δισεκατομμύριο.

ΑΝΟΣΙΑ

ΑΝΟΣΙΑ COV-19

H επίτευξη ανοσίας η οποία καλύπτει 60% - 70% θεωρείται απαραίτητη για το σύνολο του πληθυσμού.

Υπάρχει η άποψη ότι μετά την 1^η δόση του εμβολίου Astra-Zeneca η χορήγηση της 2^ης δόσης άλλου εμβολίου ενισχύει την αντισωματική απάντηση.

Η ελπίδα από αυτούς τους συνδυασμούς εμβολίων είναι να προκληθεί μεγαλύτερη, ισχυρότερη ανοσολογική απόκριση σε σύγκριση με την πλήρη δοσολογία (ΔΥΟ ΔΟΣΕΙΣ) του ενός και μόνον εμβολίου.

Η εφαρμογή αυτή βασίζεται στη γνωστή ΕΤΕΡΟΛΟΓΗ ΕΝΙΣΧΥΣΗ (Prime Boost) και έχει ήδη εφαρμοστεί και για εμβόλια άλλων νοσημάτων όπως ο ιός Ebola.

Ο συνδυασμός αυτών των εμβολίων (Astra-Zeneca) και Pfizer προκαλεί ισχυρότερη ανοσιακή απάντηση από την συνηθισμένη χορήγηση 2 δόσεων εμβολίου Astra-Zeneca.

Δεν υπάρχουν όμως συγκριτικά στοιχεία για την ανοσιακή απάντηση (δημιουργία ανοσίας) η οποία προκαλείται από την χορήγηση πλήρως δοσολογίας εμβολίου Pfizer.

ΕΡΩΤΗΜΑ ΤΕΡΑΣΤΙΑΣ ΣΗΜΑΣΙΑΣ

ΟΙ ΔΟΣΕΙΣ ΕΜΒΟΛΙΟΥ ΤΩΝ ΕΠΑΝΑΛΑΜΒΑΝΟΜΕΝΩΝ ΕΜΒΟΛΙΩΝ ΤΑ ΟΠΟΙΑ ΒΑΣΙΖΟΝΤΑΙ ΣΕ ΙΙΚΟΥΣ ΦΟΡΕΙΣ (αδενοϊοί χιμπατζή Astra-Zeneca) είναι λιγότερες αποτελεσματικές επειδή τα ανοσοποιητικό σύστημα επάγει απάντηση προς τους αδενοϊούς.

Τα RNA εμβόλια ενδεχομένως προκαλούν στις πρόσθετες δόσεις παρενέργειες.

Τα άτομα που εμβολιάσθηκαν με συνδυασμό των 2 αυτών εμβολίων, εμφάνισαν μεγαλύτερο ποσοστό ανεπιθύμητων ενεργειών, όπως ΠΥΡΕΤΟΣ, σε σύγκριση με τα άτομα που εμβολιάσθηκαν με 1 εμβόλιο και όχι συνδυασμό.

Η ερώτηση και το αγωνιώδες ερώτημα είναι «προ των πυλών».

Αν χρειασθεί να χορηγηθεί 3^η δόση εμβολιασμού με νέα εμβόλια για τα μεταλλαγμένα στελέχη του ιού.

ΤΑ ΕΜΒΟΛΙΑ ΤΑ ΟΠΟΙΑ ΧΡΗΣΙΜΟΠΟΙΟΥΝ ΜΙΑ ΝΕΑ ΤΡΟΠΟΠΟΙΗΜΕΝΗ ΕΚΔΟΧΗ ΤΩΝ ΑΔΕΝΟΪΩΝ ΠΟΥ ΠΡΟΚΑΛΟΥΝ ΤΟ ΚΟΙΝΟ ΚΡΥΟΛΟΓΗΜΑ ΣΑΝ «ΜΕΤΑΦΟΡΕΙΣ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΩΝ (ΕΙΝΑΙ ΔΡΑΣΤΙΚΑ!!)» ΣΤΑ ΑΝΘΡΩΠΙΝΑ ΚΥΤΤΑΡΑ.

Η Astra-Zeneca σε ευρείες έρευνες προκεται να σημειώσει αποτελέσματα που απαντούν καθησυχαστικά. Βεβαιώνοντας ότι τα εμβόλιά της δεν χάνουν την ισχύ τους (εμβολιασμός ετήσιος) και καλύπτουν τις μεταλλάξεις από του ιού.

Συνολικός χρόνος προστασίας εμβολίου 6-8 μήνες και άνω.

Παρατηρήσεις

Άτομα που έχουν νοσήσει με COV-19 εμφανίζουν ακόμα μεγαλύτερη προστασία μετά την 1^η δόση και των 2 εμβολίων, σχετικά με εκείνους που δεν έχουν νοσήσει από COV-19.

Astra-Zeneca

Pfizer

Η ύπαρξη εξουδετερωτικών Abs σε ποσοστό↑30% όπως και ένδειξη αδρανοποίησης ιού

↑ 75% υψηλή προστασία κατά COV-19.      

Εμβόλιο Pfizer – AstraZeneca

α δόση > καμία διαφορά

22^η ημέρα > πριν τη 2^η δόση

                              79% Pfizer εξουδετέρωση Abs

                              50% Astra-Zeneca

Μετά τις πλήρεις δόσεις

                              98% Pfizer

75% Astra-Zeneca

Για να επιτευχθεί ικανοποιητικό τείχος ανοσίας πρέπει να εμβολιασθεί το 60%-70% του συνολικού πληθυσμού της χώρας, που θα περατωθεί (ανάλογα με τον σημερινό ρυθμό εμβολιασμού ίσως τον Σεπτέμβριο - Οκτώβριο του 2021).

Παράλληλα όμως οι επιστήμονες ανά τον κόσμο συνεχίζουν την δική τους μάχη, μία κούρσα χρόνου για την κατασκευή ΕΝΟΣ ΕΜΒΟΛΙΟΥ (βαπτίζεται Pan-Corona) που θα προσαρμόζεται και θα αντιμετωπίζει κάθε μελλοντική μετάλλαξη των διαφόρων τύπων κοροναϊού και να καταπολεμά αυτές πριν νοσήσει το κάθε άτομο.

Οι έρευνες του Pan-Corona βασίζονται στην καινούργια τεχνολογία mRNA που χωρίς αμφισβήτηση θεωρείται το αύριο και ανάπτυξη της επιστήμης στις επόμενες δεκαετίες.

Οι εντατικές έρευνες για την δημιουργία αυτού του εμβολίου διεξάγονται στην Αμερική – Κέντρο Γενετικής Μηχανικής – Βιοτεχνολογίας της ΚΟΥΒΑΣ!!! (εμφανίστηκε με εκπληκτική οργάνωση αντίδραση σε κάθε επίπεδο της πανδημίας εμφανίζοντας ελάχιστα κρούσματα) και στην ΚΙΝΑ η οποία αντιμετώπισε όλη την έναρξη και εξάπλωση του ιού, πριν από την πανδημία.

Άλλη ενδιαφέρουσα προσέγγιση πειραματική και αυτή αφορά τεχνολογία «Self-amplifying RNA» (αυτό-μεγέθυνση RNA) που δημιουργεί αντισώματα κατά COV-19 με την χρήση τεμαχιδίων του ιού, τα οποία διατηρούνται σταθερά και όχι έναντι εκείνων που είναι επιρρεπή σε μεταλλάξεις.

Dr. ΝΙΚΟΣ ΚΑΛΛΙΑΚΜΑΝΗΣ

Με το φιλί μεταδίδονται ορισμένα νοσήματα και αυτό γίνεται όταν δύο άτομα φιλιούνται περιπαθώς στο στόμα, αναπόφευκτα γίνεται ανταλλαγή σωματικών υγρών.

Υπάρχουν παράγοντες οι οποίοι καθορίζουν την αντίδραση των διάφορων αμυντικών συστημάτων του οργανισμού και εξαρτώνται από :

α) εκτός του συγκεκριμένου παθογόνου οργανισμού.

β) από αριθμό των εισερχόμενων μικροβίων στον οργανισμό.

γ) από το σημείο εισόδου.

δ) γενική κατάσταση υγιούς ατόμου.

Σαν παράδειγμα αναφέρεται ότι ο ιός HIV και ηπατίτιδας Β μεταδίδονται εύκολα κατά την συνουσία ενώ ιός ηπατίτιδας C δεν μεταδίδονται τόσο εύκολα με την σεξουαλική επαφή.

Εώς 1 δις εκατομμύρια μικρόβια (278 διαφορετικών ειδών) μεταφέρονται από το φιλί (ένα και μόνο). Ευτυχώς 95% είναι ακίνδυνα για την υγεία του ατόμου. Επίσης «παθητικό φιλί» που διαρκεί 10ʺ μεταφέρει 20 εκατομμύρια μικρόβια. Βέβαια πρέπει να τονιστεί ότι η ζώνη του στόματος αποτελεί μία από τις κυριότερες ερωτογενείς ζώνες με την απελευθέρωση ενδορφίνης και μείωση του συναισθηματικού stress.

Με το φιλί μεταδίδονται νοσήματα όπως:

1. ΙΟΣ ΤΟΥ ΑΠΛΟΥ ΕΡΠΗΤΑ (H.S.V.           )

Αποτελεί ένα από τα συχνά Σ.Μ.Ν. (σεξουαλικώς μεταδιδόμενα νοσήματα). Όταν κολλήσει κάποιος τον ιό, ο ιός παραμένει για πάντα στον οργανισμό σε αδράνεια (περιοδική ενεργοποίηση από stress – πυρετό).

Ο ιός θεωρείται ότι μεταδίδεται ακόμα και όταν βρίσκεται σε ανενεργή κατάσταση.

Ο HSV1 προκαλεί τον επιχείλιο έρπητα.

O HSV2 προκαλεί έρπητα γεννητικών οργάνων αλλά συμβαίνει και το αντίθετο.

2. ΣΥΦΙΛΗ : Η λοίμωξη προκαλείται από άμεση επαφή με πληγή κατά τα πρώτα στάδια της μέσω του κολπικού – πρωκτικού – στοματικού sex και τα φιλιά.

3. ΛΟΙΜΩΔΗΣ ΜΟΝΟΚΥΤΤΑΡΩΣΗ η νόσος των ερωτευμένων.

Η νόσος προκαλείται από τον ιό του Epstein Bar.

Εκδηλώνεται με πυρετό, διόγκωση ήπατος, σπλήνα, διόγκωση λεμφαδένων, αύξηση μονοπύρηνων ακόμη μεταδίδεται με το φιλί εξ ‘ου και ο ορισμός (νόσος των ερωτευμένων).

4. HIV: πολύ σπάνια μεταδίδεται από το φιλί (ύπαρξη ανοικτών πληγών στο στόμα).

• ΙΟΓΕΝΗΣ ΜΗΝΙΓΓΙΤΙΔΑ : Μετάδοση νόσου με σάλιο-βλέννα-κόπρανα πάσχοντος ατόμου.

• ΚΥΤΤΑΡΟΜΕΓΑΛΟΪΟΣ (CMV) : Μετάδοση με σωματικά βιολογικά υγρά (σίελος, ούρα, αίμα). Διατηρείται ο CMV δια βίου στον οργανισμό του ανθρώπου. Ιδιαίτερα επικίνδυνη η αναζωπύρωση του ιού στην εγκυμοσύνη, στην ανοσοκαταστολή του ανοσοποιητικού συστήματος (μεταμόσχευση, χημειοθεραπεία). Ο ιός προκαλεί επίσης – ηπατίτιδα – πνευμονία – εξανθήματα.

• H.P.V. (Human Papilloma Virus: Ιός Ανθρώπινων Θηλωμάτων) : Το «γαλλικό φιλί» γνωστό και σαν «βαθύ φιλί» - «φιλί γλώσσας», μπορεί να μεταδώσει τον HIV που ευθύνεται για την ανάπτυξη καρκίνου εγκέφαλου, φάρυγγα. Θεωρείται ότι HIV σε ποσοστό 7% υπάρχει στην στοματική κοιλότητα αλλά μόνο το 1% είναι ογκογενετικό (στοματοφαρυγγικός καρκίνος).

ΣΕΞΟΥΑΛΙΚΑ ΜΕΤΑΔΙΔΟΜΕΝΑ ΝΟΣΗΜΑΤΑ (ΣΜΝ)

Η άλλη ονομασία του ΣΜΝ είναι «αφροδίσια νοσήματα» όπου πηγάζει από την Αφροδίτη θεά του έρωτα στον αρχαιοελληνική και ρωμαϊκή εποχή.

Πριν εξελιχθεί η Ιατρική Επιστήμη τα ΣΜΝ (με κορυφαίο νόσημα την σύφιλη) και με τις ενδημίες και πανδημίες που προκαλούσαν οι λαοί θεωρούσαν αυτά σαν «κατάρα θεών» και ήταν νοσήματα χωρίς θεραπεία με την Ιατρική να συνδράμει απλά στην ανακούφιση των συμπτωμάτων τους.

Όμως από τα έτη 1969-1970 η θεραπευτική εφαρμογή των αντιβιοτικών άλλαξε την συνολική εικόνα των ΣΜΝ. Έπαψαν αυτά να θεωρούνται «δημόσια απειλή». Το έτος 1920 εφαρμόζεται η πρόληψη και θεραπεία και στους «ερωτικούς συντρόφους» των ασθενών που πάσχουν από ΣΜΝ.

Αλλά ακόμα και σήμερα τα ΣΜΝ εξακολουθούν να αποτελούν παγκόσμιο πρόβλημα.

Τα ΣΜΝ εμφανίζουν έξαρση, χαρακτηριστικά 1 εκατομμύριο ΣΜΝ σημειώνονται σε καθημερινή βάση. Οφείλονται τα τελευταία χρόνια στην παντελή έλλειψη προγραμμάτων εμβολιασμών ειδικά στις υποανάπτυκτες χώρες όπως και στις χωρίς έλεγχο μετακινήσεις πληθυσμού.

Τα πιο συχνά νοσήματα τα οποία σήμερα καταγράφονται και σε όλες τις ηλικιακά σεξουαλικώς ενεργείς ομάδες είναι μόλυνση από – Χλαμύδια – Τριχομονάδες – Οξυτε…. Κ…. (μόλυνση από Human Papilloma Virus H.P.V.) – Έρπης των γεννητικών οργάνων – Σύφιλη – Γονόρροια – Ηπατίτιδες Α, Β, - Βακτηριακή κολπίτιδα – Ψείρες εφηβαίου – Ψώρα – Μυκητιάσεις.

Τα παραπάνω νοσήματα προκαλούν επιπλοκές στις νεαρές ηλικίες αν δεν θεραπευτούν εγκαίρως όπως :

• Στειρότητα – φλεγμονή κοιλιακής ζώνης – έκτοπο κύηση – καρκίνο τραχήλου μήτρας.

Η επιλογή του κατάλληλου προφυλακτικού στον άνδρα αποτελεί τον ακρογωνιαίο λίθο της συνολικής σεξουαλικής του ικανοποίησης.

Για την απόλυτη διευκόλυνση δημοσιεύεται ο παρακάτω πίνακας.

mm= χιλιοστά, τα χιλιοστά δεν είναι εκατοστά!!!

Τα βιολογικά υγρά (σπέρμα – αίμα – ιδρώτας) είναι γνωστό ότι μεταδίδουν τα ΣΜΝ. Τα συχνότερα ΣΜΝ που μεταδίδονται με το στοματικό sex, είναι :

1. ΕΡΠΗΣ ΓΕΝΝΗΤΙΚΩΝ ΟΡΓΑΝΩΝ : Μετάδοση με επαφή, με κόλπο, στόμα, πρωκτό, του μολυσμένου ατόμου. Εξαιρετικά μεταδοτική νόσος.

2. ΓΟΝΟΡΡΟΙΑ : Μετάδοση από σεξουαλική επαφή με κόλπο – πέος – πρωκτό – στοματική κοιλότητα πάσχοντος ατόμου.

3. ΣΥΦΙΛΗ : Μετάδοση της νόσου με sex από κόλπο, στόμα, πέος, πρωκτό. Ακόμα και με δερματική επαφή (ύπαρξη πληγής στο σώμα ή γεννητικά όργανα).

Οι επόμενες λοιμώξεις είναι λιγότερο πιθανή να μεταδοθούν από το στοματικό σεξ αλλά ο κίνδυνος μετάδοσής τους υπάρχει και περιλαμβάνει :

• ΙΟΣ HIV (Human Immunodeficiency Virus : ιός ανθρώπινης ανοσοανεπάρκειας)

Μετάδοση από τα σωματικά υγρά του πάσχοντα.

Ο ιός βρίσκεται επίσης εκτός από τα κολπικά υγρά, στο γάλα, στο σπέρμα. Η μόλυνση του HIV γίνεται :

α) μέσω επαφής με βλεννογόνο (κόλπος).

β) μέσο επαφής με ανοικτή πληγή.

γ) κοινή χρήση βελόνας-σύριγγας.

Η μετάδοση του με το στοματικό sex γίνεται όταν υπάρχει ανοικτή πηγή εισόδου (πληγή) στο στόμα ή σε άλλη περιοχή του σώματος, που έρχεται σε επαφή με βλεννογόνους (πρωκτικό sex).

Σημειώνεται ότι η μόλυνση με τον HIV στα πρώτα στάδια είναι δυνατόν να διαδράμει χωρίς συμπτώματα. Η εξέλιξη της λοίμωξης από HIV έχει σαν αποτέλεσμα σχεδόν πλήρη ανεπάρκεια του ανοσοποιητικού συστήματος στο σύνολό του.

• ΧΛΑΜΥΔΙΑ : Μόλυνση από επαφή με κόλπο – στόμα – πέος – πρωκτό μολυσμένου ατόμου. Η νόσος δεν έχει εμφανή συμπτώματα ή συμπτώματα τα οποία συνήθως δεν αξιολογούνται όπως κνησμός τοπικά – άλγος κατά την ούρηση, αίσθημα καύσου κατά την ούρηση.

• ΨΕΙΡΕΣ ΕΦΗΒΑΙΟΥ : Εδράζονται παρασιτικά στις ρίζες των τριχών των γεννητικών οργάνων. Δεν εμφανίζονται ποτέ στο τριχωτό της κεφαλής. Οι ψείρες μεταδίδονται μέσω φυσικής επαφής από το ένα άτομο στο άλλο.

• ΗΠΑΤΙΤΙΔΑ Β, C : Ιοί που προκαλούν φλεγμονή του ήπατος. Μετάδοση με σωματικά υγρά. Εικόνα κλινική : Παρόμοια με εκείνη της γρίππης. Εξέλιξη : Οξεία ηπατική ανεπάρκεια – Χρόνια ηπατίτις.

• ΚΟΝΔΥΛΩΜΑΤΑ : Εξωφυτικές αλλοιώσεις (εξογκώματα) επί ή κάτωθεν των γεννητικών οργάνων. Προκαλούνται από τον ιό ανθρώπινων θηλωμάτων. Η νόσος εξαπλώνεται όταν ένα άτομο έλθει σε επαφή με τα υπάρχοντα κονδυλώματα. Η νόσος μπορεί να είναι ασυμπτωματική, πόνος τοπικά, κνησμός εμφανίζονται.

Dr. ΝΙΚΟΣ ΚΑΛΛΙΑΚΜΑΝΗΣ

Πρωτεΐνη σπουδαία για τον μεταβολισμό του ανθρώπινου οργανισμού.

Εδράζεται στη μεμβράνη των κυττάρων του εντέρου – των νεφρών – ήπατος – στο γραγμό αίματος – εγκέφαλο – πλακούντα.

Η ΓΛ λειτουργεί σαν αντλία ροής δια μέσου της μεμβράνης των κυττάρων, αντλία που εξαρτάται από ενέργεια ΓΛ και η οποία διακινεί ξένα μόρια, συστατικά, φάρμακα (φάρμακα τα οποία υφίστανται αλλοίωση του μεταβολισμού της, στην λειτουργία της ΓΛ, μπορεί να αντιδράσουν και μεταξύ τους) βλαπτικά για το κύτταρο (ξενοβιοτικά) προς το εξωτερικό χώρο του κάθε κυττάρου.

Η λειτουργία της ΓΛ η οποία λαμβάνει μέρος στο μεταβολισμό πολλών φαρμάκων λειτουργεί συνεργικά με την λειτουργία του κυττοχρώματος P45034A για τον μεταβολισμό σχεδόν όλων των φαρμάκων που λαμβάνονται.

Τα φάρμακα τα οποία αυξάνουν την λειτουργικότητα της ΓΛ, παράδειγμα Rifampicin ελαττώνουν την βιοδιαθεσιμότητα άλλων φαρμάκων.

Η ΓΛ βρίσκεται στα ζώα, μύκητες, διάφορα μικρόβια.

Μαζί με την λειτουργία του Κυτοχρώματος P45034A αποτελεί σημαντικό αμυντικό παράγοντα του οργανισμού, απομακρύνοντας πολλά βλαπτικά για αυτόν ερεθίσματα.

Η ΓΛ φυσιολογικά υπάρχει σε πολυάριθμα αθροίσματα στα επιθηλιακά κύτταρα του εντέρου όπου φιλτράρει, ξενοβιοτικές ουσίες (τοξίνες, φάρμακα) από το αυλό του εντέρου προς το εξωτερικό περιβάλλον.

Η ΓΛ βρίσκεται επίσης στο ήπαρ (χοληφόρους πόρους).

Επίσης στα εγγύς σωληνάρια των νεφρών όπου προωθεί τα ξενοβιοτικά παράγωγα στον αυλό των ουροφόρων σωληναρίων. Επίσης ΓΛ βρίσκεται στον πλακούντα και στους όρχεις.

Η ΓΛ βρίσκεται στον εγκεφαλονωτιαίο φραγμό εγκεφάλου (στα ενδοθηλιακά κύτταρα των τριχοειδών αγγείων).

Η Γ- γλυκοπρωτεΐνη αναγνωρίστηκε για πρώτη φορά το έτος 1976 σε κύτταρα νεοπλασιών, τα οποία διαθέτονται σε μεγάλες πυκνότητες το ένζυμο αυτό, εμφανίζουν ανθεκτικότητα στη χορήγηση των αντινεοπλασματικών φαρμάκων. Από εκεί προέρχεται η άλλη ονομασία της ΓΛ ως Π- γλυκοπρωτεΐνη προκαλούσα πολυφαρμακευτική αντίσταση – πρωτεΐνη 1 (P-glycoprotein : Multidrug resistrome protein 1).

Η Π-γλυκοπρωτεΐνη ανήκει στην μεγάλη των μέσω σύνδεσης ΑΤΡ οικογένειας μεταφοράς ουσιών. Όλες οι πρωτεΐνες αυτές μεταφέρουν ξενοβιοτικά συστατικά εντός και εκτός της μεμβράνης του κυττάρου, όπως :

• ΦΑΡΜΑΚΑ : Κολχικίνη, κινιδίνη, tacrolimus,
• ΧΗΜΕΙΟΘΕΡΑΠΕΥΤΙΚΕΣ ΟΥΣΙΕΣ : Etoposide, doxorubicin, vinblastine, και
• ΛΙΠΙΔΙΑ
• ΣΤΕΡΟΕΙΔΗ
• ΠΕΠΤΙΔΙΑ
• ΧΟΛΗ
• Digoxin
• Dexamethasone.

Οι φυσιοχημικές ικανότητες αυτής της ΓΛ προσδίδουν ρόλους σε αυτή, όπως :

• Ρύθμιση κατανομής.
• Βιοδιαθεσιμότητα φαρμάκου
• Αυξημένη λειτουργία ενζυμικών συστημάτων.

(μείωση κατανομής φαρμάκων στο έντερο, με αποτέλεσμα ελάττωση θεραπευτικού εύρους του φάρμακου).

• Ενισχυμένη μεταφορά αντινεοπλασματικών φαρμάκων στα νεοπλασματικά κύττταρα, προκαλεί πολλαπλή ανθεκτικότητα στα φάρμακα αυτά.
• Απομάκρυνση τοξικών μεταβολιτών και ξενο........ ουσιών από το έντερο, νεφρούς, χοληφόρο δένδρο, αυλό του εντέρου.
• Μετανάστευση των δενδριτικών κυττάρων*.

*ΔΕΝΔΡΙΤΙΚΑ ΚΥΤΤΑΡΑ

Αντιγονοπαρουσιαστικά κύτταρα, τα οποία προέρχονται από τον μυελό των οστών. Η λειτουργία τους ................. από κυττοκίνες (IL-1, IL-4, TNF-α, GM-CSF). Διαθέτουν επίσης την ικανότητα να παρουσιάζουν αντιγόνα μέσω της τάξης ΙΙ του μείζονος συστήματος ιστοσυμβατότητας.

• Η ΓΛ προστατεύει το αιμοποιητικό πολύδρομο κύτταρο από διάφορες τοξίνες.

ΑΠΟΡΡΟΦΗΣΗ ΦΑΡΜΑΚΩΝ

Το επιθήλιο το οποίο περιβάλλει το εσωτερικό τοίχωμα του εντέρου δεν αποτελεί μόνον τόπο για την απορρόφηση του φαρμάκου, αλλά επίσης και επιφάνεια για την απορρόφηση ξενοβιοτικών ουσιών.

Η Ρ-glycoprotein βρίσκεται ανατομικά στην κορυφή της μεμβράνης των κυττάρων του εντερικού αυλού, καλύπτοντας τον εντερικό αυλό από το 12δάκτυλο μέχρι το ορθό (με πολυάριθμο σύνολο κυττάρων στο λεπτό έντερο).

Όπως όλα τα ένζυμα τα οποία λαμβάνουν μέρος στον μεταβολισμό των φαρμάκων η ΓΛ μπορεί να δράση είτε σαν αναστολέας είτε σαν επιταχυντής στο μεταβολισμό τους.

Με τελικό αποτέλεσμα επηρεασμό (θετικό ή αρνητικό) της βιοδιαθεσιμότητας του κάθε φαρμάκου.

ΚΑΤΑΝΟΜΗ ΦΑΡΜΑΚΩΝ

Όταν το φάρμακο διανέμεται στους ιστούς του σώματος, η ΓΛ μπορεί να ενεργήσει θετικά ή αρνητικά, στην απορρόφηση των φαρμάκων από τους ιστούς αυτούς.

Επίσης η ΓΛ δρα σαν αμυντικός φραγμός στη διείσδυση τοξίνων και φαρμάκων στο κεντρικό νευρικό σύστημα, δια μέσου της παρουσίας της στα κύτταρα του αιμο-εγκεφαλικού φραγμού.

Επίσης η ΓΛ επηρεάζει τον μεταβολισμό (απέκκριση) φαρμάκων δια των νεφρών.

ΑΛΛΗΛΟΕΠΙΔΡΑΣΕΙΣ ΜΕΤΑΞΥ ΦΑΡΜΑΚΩΝ

Βασικός διαβιβαστής μεταξύ των φαρμάκων επιδράσεων.

Η φαρμακινητική ενός φαρμάκου μπορεί να αλλοιωθεί άμεσα από την σύγχρονη χορήγηση άλλων παραγόντων (με θετικό ή αρνητικό αποτέλεσμα), με την λειτουργία της ΓΛ.

Έτσι, η ΓΛ ασκεί ανασταλτική δράση στα παρακάτω φάρμακα :

• Clarithromycin
• Erythromycin
• Ritovavir
• Verapamil.

Ενώ ενισχύει τη δράση – Rifampiacin και χόρτου St. John’s.

St. John’s wort (Hyperciaum perforatum) : βότανο που χρησιμοποιείται για την καταπολέμηση → κατάθλιψης → αγωνίας → προβλήματα ύπνου. Δρα με τα συστατικά του hypericin και hyperforin.

H γ-γλυκοπρωτεΐνη διαθέτει παρόμοιο φάσμα δράσης με εκείνης του κυττοχρώματος CYP34A.

Τα κύτταρα του εντέρου, όπως και τα κύτταρα του ήπατος, διαθέτου το μεταβολικό ένζυμο CYP34A όπως και την λειτουργική αντλία της ΓΠ.

Η συνεργική λειτουργία αυτών των ενζυμικών συστημάτων αν διαταραχτεί προκαλείται αλλαγές της βιοδιαθεσιμότητας των φαρμάκων και πιθανή αύξηση της τοξικότητας αυτών.

Περισσότερη γνώση στο γενετικό υπόστρωμα λειτουργίας και βιοδιαθεσιμότητας των φαρμάκων θα μας δώσει μεγαλύτερης εμβέλειας απαντήσεις που αφορούν της αλληλοεπίδραση των φαρμάκων.

ΔΡΑΣΕΙΣ ΤΗΣ Γ.Λ.

Loperamide : Φάρμακο κατά των διαρροιών περιέχει οπιοειδές η ενέργεια του οποίου αποφεύγεται στο Κ.Ν.Σ. με τη δράση της Π- γλυκοπρωτεΐνης.

Παράλληλη τώρα η χορήγηση Loperamide και Verapamil (που είναι ισχυρός αναστολέας της ΓΛ) μπορεί να προκαλέσει καταστολή του αναπνευστικού κέντρου προκαλώντας τοξικότητα της Loperamide, λόγω αναστολής της ΓΛ, η οποία καθιστά ................... τον εγκεφαλωνοτιαίο φραγμό στην Loperamide.

Θεωρητικά φάρμακα τα οποία αναστέλλουν την ΓΛ μπορεί να χρησιμοποιηθούν για την καλύτερη επίτευξη θεραπευτικού αποτελέσματος στη χορήγηση φαρμάκων που δρούν στο Κ.Ν.Σ.

Digoxin : Η ενίσχυση ή αναστολή της λειτουργικότητας ΓΛ μπορεί να αλλοιώσει την βιοδιαθεσιμότητα των φαρμάκων.

Παράδειγμα η χορήγηση Rifavopin – St. John’s χορταριού, αυξάνει την λειτουργία της Γ.Λ. και επομένως ελαττώνει την συγκέντρωση του φαρμάκου Digoxin στο αίμα.

Αναστολείς H.I.V. πρωτεάσης

Το αποτέλεσμα της θεραπείας εξαρτάται από την γ-γλυκοπρωτεΐνη των μεμβρανών των κυττάρων. Έτσι :

• H ΓΛ του εντέρου ορίζει την απορρόφηση των αναστολέων της HIV πρωτεάσης.
• H ΓΛ του εγκεφαλονωτιαίου φραγμού και του αίματος εμποδίζει την μεταφορά του φαρμάκου στο εγκεφαλονωτιαίο υγρό, με αποτέλεσμα παραμονή του ιού και μειωμένη θεραπεία των επιπλοκών του HIV από το Κ.Ν.Σ.
• Επίσης η Π-γλυκοπρωτεΐνη ευρίσκεται στα CD₄ κύτταρα, τα οποία αποτελούν τον κύριο στόχο των φαρμάκνω κατά του HIV.

Dabigatram

Αντιπηκτικό φάρμακο το οποίο λαμβάνεται από το στόμα (per os) χρησιμοποιείται αντί του αντιπηκτικού Warfarin, εμφανίζει λιγότερες παρενέργειες γενικά αλλά περισσότερες γαστρορραγίες.

Το φάρμακο αποτελεί υπόστρωμα δράσης ΓΛ.

Έτσι, φάρμακα αναστέλλουν τη δράση ΓΛ όπως η κετοναζόλη – αμιοδαρόνη, βεραπαμίλη, κλαριθρομυκίνη όταν χορηγηθούν παράλληλα αυξάνουν τη δράση του φαρμάκου, με κίνδυνο εμφάνισης σοβαρών αιμορραγιών!!

Η λειτουργία της ΓΛ αναστέλλεται από φάρμακα, όπως :

• Amiodarone
• Azithromycin
• Capropril
• Clarithromycin
• Cyclosporine
• Piperine
• Quercetin
• Ammidine
• Reserpine
• Rifonovir
• Taiquidar
• Verapamil

ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑ

H Ρ-γλυκοπρωτεΐνη είναι αντλία «ροής». Βρίσκεται σε διάφορα ζωτικά όργανα. Παίζει βασικό ρόλο στην μεταφορά, μεταβολισμό των φαρμάκων όπως και την απορρόφηση, διάχυση, αδρανοποίηση αυτών.

Η λειτουργικότητα της Ρ-γλυκοπρωτεΐνης είναι σημαντική με μεγάλη κλινική σημασία στις αλληλοεπιδράσεις των διαφόρων φαρμάκων στην κατάθλιψη – στη θεραπεία ΗΙV – λοιμώξεις, στην αποβολή του μοσχεύματος.

Dr. ΝΙΚΟΣ ΚΑΛΛΙΑΚΜΑΝΗΣ

Σαν παχυσαρκία ορίζεται η υπερβολική συσσώρευση λίπους στο σώμα ενώ υπέρβαρο θεωρείται το άτομο που εμφανίζει πλεόνασμα σωματικού βάρους σε σχέση με το ύψος του.

Η παχυσαρκία σήμερα θεωρείται πολυπαραγοτικό νόσημα και χαρακτηρίζεται από μεταβολικές και ενδοκρινικές διαταραχές όπως και διαταραχές της κοινωνικής συμπεριφοράς των παχύσαρκων ατόμων.

Κυριότερος παράγοντας ανάπτυξης της παχυσαρκίας αποτελούν :

α) το ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝ (ποσοστό 40%),

β) γενετικοί παράγοντες (ποσοστό 60%).

Η παχυσαρκία διακρίνεται σε 2 τύπους.

1^ος τύπος ΣΠΛΑΧΝΙΚΗ ΠΑΧΥΣΑΡΚΙΑ – ΚΕΝΤΡΙΚΗ ΠΑΧΥΣΑΡΚΙΑ : Κατανομή αύξηση λίπους στο άνω τμήμα του σώματος.

2^ος τύπος ΠΕΡΙΦΕΡΙΚΗ ΠΑΧΥΣΑΡΚΙΑ : Εναπόθεση λίπους στους μηρούς, γλουτούς.

Η κεντρική παχυσαρκία θεωρείται νοσογόνος κατάσταση σήμερα και συνοδεύει διάφορα νοσήματα και νεοπλασίες.

Επίσης, ορισμένα φάρμακα που χορηγούνται για θεραπείες νοσημάτων αυξάνουν το βάρος του σώματος όπως, είναι :

• ΙΝΣΟΥΛΙΝΗ – ΣΟΥΛΦΟΝΥΛΟΥΡΙΕΣ – ΘΕΙΑΖΟΛΙΔΙΝΕΔΙΟΝΕΣ – ΑΝΤΚΑΤΑΘΛΙΠΤΙΚΑ – ΣΤΕΡΟΕΙΔΗ – ΟΡΜΟΝΙΚΑ, ΑΝΤΙΣΥΛΛΗΠΤΙΚΑ ΣΚΕΥΑΣΜΑΤΑ – ΠΙΖΟΥΙΦΕΝΗ : Φάρμακο για επαναλαμβανόμενες προσβολές ημικρανίας – αγγειακές κεφαλαλγίες (αντιχολινεργική δράση).

Η ΠΑΧΥΣΑΡΚΙΑ αυξάνει τον κίνδυνο προσβολής για σοβαρή μικροβιακή πνευμονία κατά 142%!!!.

COV-19 – ΠΑΧΥΣΑΡΚΙΑ

Τα παχύσαρκα άτομα (ΔΜΣ≥40) εμφανίζουν αυξημένες πιθανότητες – κινδύνους να προσβληθούν από καλοήθη νοσήματα (Αγγειακο-καρδιακά επεισόδια, Χολολιθίαση – Σακχαρώδη Διαβήτη 2, Οστεοαρθρίτιδα, Μεταβολικό σύνδρομο) αλλά και από νεοπλασίες (μηνιγγιώμα – Ca μαστού – παθήσεις θυρεοειδή αδένα κ.α.).

Η παχυσαρκία είναι γνωστό ότι συνοδεύεται από μείωση ανοσίας – χρόνια φλεγμονή – τάση προς δημιουργία θρομβώσεων.

1. Τα άτομα με παχυσαρκία έχουν x3 κίνδυνο νοσοκομειακής νοσηλείας.

77% νοσηλευόμενοι

2. Η παχυσαρκία επιδρά στην λειτουργία του ανοσολογικού συστήματος.

Η περίσσεια λίπους διηθεί τα όργανα παραγωγής ανοσοκυττάρων (σπλήνα, μυελός οστών, θυμό αδένα) με αποτέλεσμα μείωση της παραγωγής αυτών και της λειτουργικότητας αυτών (Τ κύτταρα – κύτταρα μειωμένα),.

3. Η παχυσαρκία μειώνει την αναπνευστική λειτουργία των πνευμόνων.
4. Η αύξηση του ΔΜΣ συνδέεται άμεσα με την θνητότητα του παχύσαρκου ατόμου από COV-19.

Άτομο που έρχεται σε επαφή με COV-19 (φορέα) εμφανίζει 113% φορές προσβολή από τον ιό και πιθανή νοσοκομειακή κάλυψη!!!! Με 74% είσοδο στην ICU, 48% Θάνατο.

5. Ευρήματα αναφέρουν την μειωμένη αντίδραση των παχύσαρκων ατόμων στον εμβολιασμό (εμβόλιο influenza – ηπατίτιδα Β – τέτανος).
6. Διάφορες εθνικότητας παχύσαρκων ατόμων 40% των Αμερικάνων είναι παχύσαρκοι αλλά και εμφανίζονται ευαίσθητοι στην προσβολή από COV-19 π.χ. Ισπανόφωνοι – Μαύρη Φυλή εμφανίζουν μεγαλύτερη αναλογία παχυσαρκίας και επομένως εμφανίζουν μεγαλύτερη πιθανότητα προσβολής από COV-19 (στατιστικές ΗΠΑ).
7. Η παχυσαρκία συνοδεύεται από παθήσεις καρδιάς, πνευμόνων, ΣΔ2, μεταβολικό σύνδρομο. Όλες αυτές οι συνοσηρότητες αυξάνουν των κίνδυνο προσβολής από COV-19. Παράλληλα με τα μέτρα που λαμβάνονται για την εξάπλωση της πανδημίας του COV-19 προέχει και η οργάνωση της προσωπικής ζωής μας που περιλαμβάνει : α) τις διατροφικές μας συνήθειες (εφαρμογή της Μεσογειακής δίαιτας), β) λογική σωματική άσκηση καθημερινά, γ) εξασφάλιση καλού ύπνου, δ) ελέγχοντας το stress που ενισχύεται από την καραντίνα και τον προσωπικό περιορισμό στο σπίτι και που έχει σαν «αντίδοτο» κατανάλωση αλκοόλης και καπνίσματος θα έχει άμεσα αποτελέσματα στην μείωση ή διατήρηση ενός ΔΜΣ σε φυσιολογικά με κάθε ηλικία επίπεδα.

Επίσης τα παχύσαρκα άτομα εμφανίζουν δυσλειτουργικά προβλήματα φυσιολογικών αντιδράσεων, όπως :

α) η συσσώρευση λίπους στην κοιλιά τους, πιέζει προς τα άνω το διάφραγμα, μειώνοντας έτσι την λειτουργική ικανότητα των πνευμόνων (μη καλός αερισμός των κατώτερων λοβών των πνευμόνων).

β) επίσης, είναι γνωστό ότι τα παχύσαρκα άτομα εμφανίζουν τάση προς θρομβώσεις που σε επερχόμενη λοίμωξη (π.χ. από COV-19) η κατάσταση αυτή ευνοεί τις θρομβώσεις. Χαρακτηριστικό εύρημα επί προσβολής από COV-19 είναι η προσβολή των ενδοθηλιακών κυττάρων των αγγείων όλου του σώματος που προάγει τις θρομβώσεις.

Dr. ΝΙΚΟΣ ΚΑΛΛΙΑΚΜΑΝΗΣ

Η οξείδωση αποτελεί φυσιολογική και απαραίτητη λειτουργία του ανθρώπινου οργανισμού.

Το οξειδωτικό stress είναι το αποτέλεσμα των διαταραχών ισορροπίας μεταξύ της δράσης των ελεύθερων ριζών και της αντιοξειδωτικής ικανότητας του οργανισμού.

• ΟΞΕΙΔΩΤΙΚΟ STRESS

Είναι μία διαταραχή της ισορροπίας μεταξύ της παραγωγής δραστικών μορφών οξυγόνου (ROS : Reactive Oxygen Species) και της ικανότητας ενός βιολογικού συστήματος να αδρανοποιήσει τα τοξικά αυτά μόρια, να «επισκευάσει» τις βλάβες που προκαλούνται από αυτά.

Οι παραγόμενες δραστικές μορφές οξυγόνου (ROS) προκαλούν βλάβες σε όλα τα συστατικά του κύτταρου (πρωτεΐνη – λιπίδια – DNA).

Οι δραστικές μορφές οξυγόνου (ROS) ταξινομούνται σε 4 κατηγορίες.

1^η ΕΛΕΥΘΕΡΕΣ ΡΙΖΕΣ (ΟΗ) : ρίζα υδροξυλίου.

2^η ΙΟΝΤΑ : υποχλωριώδες ανιόν.

3^η ΣΥΝΔΥΑΣΜΟΣ ΕΛΕΥΘΕΡΩΝ ΡΙΖΩΝ ΚΑΙ ΙΟΝΤΩΝ

4^η ΜΟΡΙΑ (H2O2) Υπεροξείδιο του υδρογόνου.

Η κύρια παραγωγή των ROS στον ανθρώπινο οργανισμό προκαλείται από την διαρροή ενεργοποιημένου οξυγόνου (αμέταλλο χημικό στοιχείο, οξειδωτικό χημικό στοιχείο που σχηματίζει άμεσα χημικές ενώσεις) από τα ΜΙΤΟΧΟΝΔΡΙΑ (οργανίδια των κυττάρων) τα οποία φυσιολογικά εμφανίζονται σαν ενδιάμεσο προϊόν κατά την διάρκεια οξειδωτικής Φωσφορυλίωσης (φωσφορολίωση της αναπνευστικής αλυσίδας προς σύνθεση ΑΤΡ).

Η λειτουργικότητα και ομοιόσταση των κυττάρων αποτελεί θεμελιώδη στοιχείο για την διατήρηση της ζωής κάθε οργανισμού.

Για να επιτευχθεί αυτό είναι ανάγκη να υπάρχει διαρκή ισορροπία μεταξύ της παραγωγής και της αδρανοποίησης των ROS.

ΚΥΡΙΟΤΕΡΑ ΑΝΤΙΟΞΕΙΔΩΤΙΚΑ ΑΙΤΙΑ ΤΟΥ ΟΡΓΑΝΙΣΜΟΥ ΕΙΝΑΙ ΤΑ ΕΝΖΥΜΑ

1. ΔΙΣΜΟΥΤΑΣΗ ΤΟΥ ΣΟΥΠΕΡΟΞΕΙΔΙΟΥ (SOD) καταλύει την αντίδραση Ο₂+2Η àΗ2Ο2 (υπεροξείδιο υδρογόνου)
2. ΚΑΤΑΛΑΣΗ Καταλύει την αντίδραση Ο₂+2Η àΗ2Ο2
3. ΥΠΕΡΟΞΕΙΔΩΣΗ ΤΗΣ ΓΛΟΥΤΑΘΕΙΟΛΗΣ

Αλλά και η παρουσία άλλων ενζύμων που διαθέτουν αντιοξειδωτικές ιδιότητες (αφυδρογονάση αλδεύδων – τρανσφεράση γλουταθειόνης) όπως και ΠΕΡΙΣΥΛΛΕΚΤΕΣ ΕΛΕΥΘΕΡΩΝ ΡΙΖΩΝ (ΒΙΤΑΜΙΝΕΣ A – D – E ΦΥΤΟΧΗΜΙΚΕΣ ΦΑΙΝΟΛΕΣ – ΦΛΑΒΙΟΝΟΕΙΔΗ).

Όλα τα παραπάνω δρουν μειώνοντας τον κίνδυνο εμφάνισης χρόνιων και εκφυλιστικών νόσων.

Το οξειδωτικό stress, το stress από ΝΟ (μονοξείδιο του αζώτου) προκαλεί βλάβες στους ιστούς ειδικότερα στις μεγάλες ηλικίες (ειδικότερα στον εγκεφαλικό ιστό).

Αμφότερα επιβραδύνουν την φυσιολογική αποδόμηση των συνδεδεμένων ΝΟ πρωτεϊνών με την απενεργοποίηση του πρωτεοσώματος.

ΠΡΩΤΕΟΣΩΜΑ : Ενώσεις πρωτεασών οι οποίες δρουν ενεργοποιώντας την υδρόλυση των πεπτιδίων και συντελούν στην ενσωμάτωση των διαφόρων ενζύμων – εντός του κύτταρου.

Το οξειδωτικό stress αποτελεί την «αποτυχία» εκμέρους του κύτταρου των χειρισμών εκείνων της δημιουργίας και διαχείρισης των αντιδραστικών ελευθέρων ριζών (ROS) οι οποίες είναι απαραίτητες για την αναπνευστική λειτουργία του κύτταρου όπως και για την ανοσολογική του άμυνα.

• ΕΛΕΥΘΕΡΕΣ ΡΙΖΕΣ

Αποτελούν μόρια με μονό αριθμό ηλεκτρονίων στην εξωτερική τους στιοβάδα.

Αποτελούν πολύ ασταθή μόρια, με σύντομη ζωή, που καθορίζεται από την αντίδραση με τα παρακείμενα σε αυτά μόρια από τα οποία «κλέβουν» ένα ηλεκτρόνιο για το ζευγάρωμά τους.

Πιο απλά οι ελεύθερες ρίζες είναι μόρια τα οποία περιέχουν 1 ή και περισσότερα μη συζευγμένα ηλεκτρόνια.

Ορίζονται σαν παραμαγνητικές ουσίες.

Ο φυσικοχημικός αυτός ορισμός περιλαμβάνει πολλές ουσίες όπως :

α) ΕΝΖΥΜΑ ΚΑΤΑΛΥΟΝΤΑ ΜΕΤΑΛΛΑ ΜΕΤΑΒΑΤΙΚΑ (διάφορα χημικά στοιχεία που διαθέτουν ηλεκτρόνια με δυνατότητα συμμετοχής στην δημιουργία χημικών δεσμών)

β) ΔΟΤΕΣ ΗΛΕΚΤΡΟΝΙΩΝ ΓΙΑ ΤΑ ΜΙΤΟΧΟΝΔΡΙΑ ΚΑΡΔΙΑΣ.

γ) ΣΥΜΜΕΤΟΧΗ ΣΤΙΣ ΑΝΤΙΔΡΑΣΕΙΣ ΤΗΝ ΑΝΑΠΝΕΥΣΤΙΚΗΣ ΑΛΥΣΙΔΑΣ.

Σαν ελεύθερες ρίζες ορίζονται χαμηλού μοριακού βάρους στοιχεία που παράγονται από το ΕΝΔΟΘΗΛΙΟ με κύριο εκφραστή του ΕΝΔΟΘΗΛΙΟΓΕΝΗ ΑΓΓΕΙΟΧΑΛΑΡΩΤΙΚΟ ΠΑΡΑΓΟΝΤΑ [Endothelium Derived Relaxing Factor (EDRF)] ή NO: Μονοξείδιο Αζώτου : ελεύθερη χημική ρίζα. Στον άνθρωπο το ΝΟ είναι ένα μεγάλης σημασίας σηματοδοτικό μόριο μεταξύ των κυττάρων και που εμπλέκεται σε φυσιολογικές και παθολογικές διεργασίες.

Το ΝΟ συντίθεται από τα κύτταρα του ενδοθηλίου των αιμοφόρων αγγείων και το επιθήλιο χρησιμοποιεί το ΝΟ για να σηματοδοτεί τον περιβάλλοντα λείο μυϊκό ιστό, προς χαλάρωση, προκαλώντας αγγειοδιαστολή και αύξηση της ροής του αίματος.

Η παραγωγή ΝΟ είναι αυξημένη στους πληθυσμούς που διαβιούν σε μεγάλα υψόμετρα βοηθώντας αυτά τα άτομα να αποφύγουν την υποξία (συμβολή στην αγγειοδιαστολή της αγγείωσης των πνευμόνων).

Το ΝΟ συνεισφέρει στην διατήρηση της ομοιόστασης των αγγείων παρεμποδίζοντας :

α) την συστολή των αγγείων με αύξηση των λείων μυών,

β) τη συσσώρευση αιμοπεταλίων,

γ) προσκόλληση των λευκοκυττάρων στο ενδοθήλιο.

Το ΝΟ διαταράσσεται σε άτομα με Αθηροσκλήρυνση, Σακχαρώδη Διαβήτη, Αρτηριακή Υπέρταση.

Η φαρμακευτική ουσία ΝΙΤΡΟΓΛΥΚΕΡΙΝΗ και ΝΙΤΡΩΔΕΣ ΑΜΥΛΙΟ χρησιμεύουν σαν αγγειοδιασταλτικά (μετατρέπονται σε ΝΟ στο σώμα).

Το αγγειοδιασταλτικό αντιϋπερτασικό φάρμακο Minodixil περιέχει στη σύνθεση του ΝΟ.

Επίσης, το σκεύασμα Viagra (Sildenafil citrate) διεγείρει τις στύσεις με βελτίωση της σηματοδότησης μέσω της οδού ΝΟ στο πέος.

Το ΝΟ επίσης παράγεται εκτός από το ενδοθήλιο των αγγείων και από ΦΑΓΟΚΥΤΤΑΡΑ μονοπύρηνα ή μονοκύτταρα – μακροφάγα – ουδετερόφιλα, που ανήκουν στο ανοσοποιητικό σύστημα του ανθρώπου.

Το ΝΟ εκκρίνεται σαν ελεύθερες ρίζες σε ανοσολογική απόκριση και είναι τοξικό στα βακτήρια και ενδοκυτταρικά παράσιτα (Leishmania – Ελονοσία που προέρχεται ετυμολογικά από το έλος και νόσος).

Η αυξημένη σύνθεση των ΝΟ στα φαγοκύτταρα σε συγκεντρώσεις 400-500ΝΜ μπορεί να δημιουργήσει μεγάλες ποσότητες μη συνεζευγμένων ηλεκτρονίων ΝΟ με αποτέλεσμα απόπτωση (φυσιολογικός προγραμματισμένος θάνατος κυττάρου) με τελικό αποτέλεσμα μείωση και αντίστροφη των αντιδράσεων φλεγμονής.

Ο ρόλος όμως του ασύζευγκτου ηλεκτρονίου ΝΟ στις διεργασίες είναι πολύπλοκος.

Το ΝΟ απορροφάται μετά από την εισπνοή του.

Τα μεγαλύτερο μέρος του κινείται κατά μήκος του πνευμονικού στρώματος των τριχοειδών αγγείων όπου ενώνεται με την αιμοσφαιρίνη (κορεσμός με Ο₂ 60-100%).

Τα νιτρικά έχουν ταυτοποιηθεί σαν κύριος μεταβολιτής του μονοξειδίου του αζώτου που αποβάλλεται από τα ούρα.

Τα νιτρικά διηθούνται από τα νεφρά σε ρυθμούς σχεδόν σπειραματικής διήθησης.

Σε επίπεδα 100ppm το ΝΟ καθίσταται επικίνδυνο για την ζωή και υγεία του ανθρώπου.

ΕΠΙΚΙΝΔΥΝΟΙ ΠΑΡΑΓΟΝΤΕΣ ΣΧΗΜΑΤΙΣΜΟΥ ΕΛΕΥΘΕΡΩΝ ΡΙΖΩΝ

Κάθε οργανισμός κατά την διάρκεια φλεγμονής ή σωματικής άσκησης παράγει ελεύθερες ρίζες, μία φυσιολογική λειτουργία για την διατήρηση της «ομοιόστασης» του συνόλου οργανισμού.

Στο περιβάλλον υπάρχουν ελεύθερες ρίζες, όπως :

• Όζον
• Ουσίες καθαρισμού, εντομοκτόνων
• Καπνός τσιγάρων
• Ακτινοβολία
• Μόλυνση περιβάλλοντος.

Επίσης, διατροφικές συνήθειες οι οποίες περιλαμβάνουν τροφές με υψηλά ποσά ζάχαρης, λιπαρές ουσίες, αλκοόλης χρήση, συντελούν στην παραγωγή ελευθέρων ριζών από τον οργανισμό.

ΝΟΣΗΜΑΤΑ ΠΟΥ ΣΥΝΔΕΟΝΤΑΙ ΜΕ ΠΑΡΟΥΣΙΑ ΕΛΕΥΘΕΡΩΝ ΡΙΖΩΝ

• Σακχαρώδης Διαβήτης
• Αθηροσκλήρυνση
• Φλεγμονώδεις νόσοι
• Αρτηριακή Υπέρταση
• Καρδιαγγειακά νοσήματα (καθώς η οξείδωση της λιποπρωτεΐνης χαμηλής πυκνότητας (HDL) – «ΚΑΚΗ ΧΟΛΗΣΤΕΡΙΝΗ» η οποία μεταφέρει λιπίδια στα τοιχώματα των αρτηριών μπορεί να οξειδωθεί, να υποστεί φαγοκύτωση από τα μακροφάγα κύτταρα της περιοχής τα οποία γίνονται «αφρώδη κύτταρα» που συντελούν στην δημιουργία αθηροματικών πλακών.
• Νευροεκφυλιστικές νόσοι όπως νόσος Parkinson – νόσος Alzheimer – Νεοπλασίες.
• Δρεπανοκυτταρική αναιμία
• Διπολική διαταραχή
• Σχιζοφρένια
• Σύνδρομο χρόνιας κόπωσης
• Σύνδρομο Εύθραυστου Χ Χρωμοσώματος.

Αποτελεί την πιο συχνή μορφή μονογονιδιακής κληρονομούμενης νοητικής στέρησης με αναλογία 1/3.600 – 1/4.000 αγόρια και 1/6.000 – 1/8.000 κορίτσια και την δεύτερη πιο συχνή αιτία νοητικής στέρησης μετά από το σύνδρομο Down όπως και τις πιο σημαντικές αιτίες αυτισμού.

ΠΡΟΛΗΨΗ – ΧΕΙΡΙΣΜΟΙ ΟΞΕΙΔΩΤΙΚΟΥ STRESS

Οι ελεύθερες ρίζες βρίσκονται στο περιβάλλον μας στην τροφική αλυσίδας μας.

Κύριος στόχος είναι η αύξηση των αντιοξειδωτικών με παράλληλη μείωση των ελεύθερων ριζών.

Πρακτικός κανόνας για την επίτευξη αυτή είναι η ΠΡΟΣΛΗΨΗ ΑΝΤΙΟΞΕΙΔΩΤΙΚΩΝ ΟΥΣΙΩΝ με το καθημερινό σιτηρέσιο όπως η κατανάλωση φρούτων, λαχανικών :

Μούρα – κεράσια – εσπεριδοειδή – ξερά δαμάσκηνα – μπρόκολα – καρότα – φυλλώδη λαχανικά – ντομάτες – ελιές – ψάρια – καρύδια – πράσινο τσάι – Βιτ. C – Βιτ. Ε – κουρκουμάς.

Επίσης παράλληλες ενέργειες για την μείωση του οξειδωτικού stress, περιλαμβάνουν :

• Μέτριας έντασης σωματική άσκηση που έχει συνδεθεί με παράταση χρόνου της ζωής λιγότερες παρενέργειες γηρατειών – μείωση προσβολή νεοπλασιών.
• Αποφυγή χημικών ουσιών – εντομοκτόνα – χημικές ουσίες κήπων – αντικοβολία.
• Αποφυγή υπεριώδους ακτινοβολίας.
• Μείωση χρήσης αλκοόλης.
• Εξασφάλιση υγιεινού ύπνου.
• Όχι βαρειά, μεγάλα γεύματα.

Dr. ΝΙΚΟΣ ΚΑΛΛΙΑΚΜΑΝΗΣ

Ref.: - Βικιπαίδεια

• Ιατρ. Χρον.
• Internet
• Carr. Res. 2018 – Sept.