Πρόλογος

Εξετάζονται οι βιολογικές διαφορές του φύλου (μεταξύ ανδρός και γυναικός) οι οποίες προέρχονται

Α) από την παρουσία των ΧΡΩΜΟΣΩΜΑΤΩΝ XX -XY β) από ορμονοπαραγωγικούς ιστούς (όρχεις-ωοθήκες) γ) από τις συγκεντρώσεις και επίπεδα των γεννητικών ορμονών (τεστοστερόνη, οιστρογόνα, προγεστερόνη).

Οι διάφορες επιδράσεις των ορμονών αυτών στη λειτουργία και απάντηση του ανοσολογικού συστήματος στα εξωγενή αλλά και στα αυτό-αντιγόνα καθορίζουν την πορεία και εξέλιξη των νόσων που προκαλούνται από τις ανοσολογικές απαντήσεις του οργανισμού.

Η ύπαρξη και σύσταση μιας ανοσολογικής απάντησης εξαρτάται από τα γονίδια του οργανισμού (δηλαδή το DNA των κυττάρων) τα οποία μεταδίδουν μέσω της κληρονομικότητας τις γενετικές πληροφορίες στα παιδιά.

ΓΟΝΙΔΙΑ: ΝΗΜΑΤΟΕΙΔΕΙΣ ΔΟΜΕΣ ΟΙ ΟΠΟΙΕΣ ΑΠΟΤΕΛΟΥΝ ΤΗΝ ΒΑΣΙΚΗ ΜΟΝΑΔΑ ΤΗΣ ΚΛΗΡΟΝΟΜΙΚΟΤΗΤΑΣ ΑΠΟΤΕΛΟΥΜΕΝΕΣ ΑΠΟ DNA.

Το DNA αποτελεί τον κώδικα για κάθε συγκεκριμένη πρωτεΐνη . Κάθε γονίδιο κατέχει συγκεκριμένη θέση πάνω στο χρωμόσωμα. Τα γονίδια αποτελούν αυτό-αναπαραγόμενες αλληλουχίες που υπόκεινται σε τυχαίες δομικές αλλαγές (μεταλλάξεις).

Τα κληρονομικά χαρακτηριστικά κάθε ατόμου ελέγχονται από ζεύγη γονιδίων που βρίσκονται στην ίδια θέση σε κάποιο ζεύγος χρωμοσωμάτων. Τα γονίδια αυτά ή ΑΛΛΗΛΙΑ μπορεί να είναι και τα δύο επικρατή ή και τα δύο υπολειπόμενα (επικρατών ή υπολειπόμενος κληρονομικός χαρακτήρας) όσον αφορά την έκφραση κάθε συγκεκριμένου χαρακτηριστικού του ατόμου. Κάθε κύτταρο του σώματος φέρει εικοσιτρία ζεύγη χρωμοσωμάτων.

Κάθε ζεύγος φέρει 1 χρωμόσωμα που προέρχεται από τον πατέρα και ένα άλλο από τη μητέρα.

Τα χρωμοσώματα Χ και Ψ ονομάζονται χρωμοσώματα του φύλου και καθορίζουν το φύλο του κάθε ατόμου (άνδρας ή γυναίκα) ΑΝΔΡΑΣ ΧΨ χρωμοσώματα ΓΥΝΑΙΚΑ ΧΧ χρωμοσώματα.

Στο χρωμόσωμα Χ υπάρχουν πολλά γονίδια τα οποία είναι σημαντικά για την εύρυθμη λειτουργία του ανοσοποιητικού συστήματος κάθε ατόμου.

Η αλλαγή ενός γονίδιου χρωμοσώματος Χ προκαλεί τη γένεση αυτοάνοσων νοσημάτων (παθήσεις ενδοκρινών αδένων-φλεγμονωδών νόσων του εντέρου.

Η παρουσία 2 χρωμοσωμάτων Χ στις φυσιολογικές γυναίκες προκαλεί γένεση διαφόρων ανοσοποιητικών ερεθισμάτων όπως ισχυρότερη ανοσολογική απάντηση στους εμβολιασμούς σε σύγκριση με τους άνδρες (εμβόλια γρίπης, εμβόλιο κατά COVID 19) αλλά και εμφάνιση περισσοτέρων παρενεργειών στους εμβολιασμούς αυτούς.

Συνολικά πάνω από 1000 γονίδια υπάρχουν σε άλλα (πλην των γενετικών) χρωμοσώματα τα οποία λειτουργούν, αντιδρούν στα ανοσολογικά ερεθίσματα διαφορετικά!!! Παρατηρήσεις αναφέρουν ότι αν και οι γυναίκες εμφανίζουν πιο συχνά ΑΥΤΟΑΝΟΣΑ ΝΟΣΗΜΑΤΑ από τους άνδρες το ανδρικό φύλο εμφανίζει εκδηλώσεις και επιπλοκές στα ίδια νοσήματα. Σαν παράδειγμα αναφέρεται το σκληρόδερμα πάθηση κυρίως γυναικών ή οποία αν εμφανιστεί στον άνδρα έχει σαν αποτέλεσμα την μικρότερη επιβίωση αυτού.

Έχει αποδειχθεί ότι οι γυναίκες διαθέτουν αυξημένη αντίσταση σε λοιμώξεις από ιούς , μύκητες, παράσιτα ενώ εμφανίζουν μειωμένη ευαισθησία στις μικροβιακές λοιμώξεις.

Η γυναίκα διαθέτει μεγαλύτερη έμφυτη (κληρονομική) ανοσία από τον άνδρα. Η επίδραση των ορμονών ( οιστρογόνα , προγεστερόνη, τεστοστερόνη) φαίνεται να δημιουργεί τις διαφορές του ανοσοποιητικού μεταξύ του γυναικείου και ανδρικού πληθυσμού.

Δεδομένα που υπάρχουν έχουν δείξει ότι τα οιστρογόνα ρυθμίζουν ορισμένες κυτοκίνες όπως η ιντερλευκίνη-1, η ιντερλευκίνη-10,η ιντερφερόνη-γ .

Τα οιστρογόνα διαθέτουν ανοσοδιεγιερτικές ιδιότητες ενώ η προγεστερόνη και τα ανδρογόνα έχουν ανασοκαταπιεστική δράση, αντικρούοντας τα βιολογικά μονοπάτια που επηρεάζονται από τα οιστρογόνα.

Δράσεις Προγεστερόνης:

Μειώνει την ιντερλευκίνη-4 όπως και την ιντερφερόνη-γ επίσης την ανοσολογική απάντηση των Τ4 κυττάρων και τον πολλαπλασιασμό των Τ κυττάρων. Γενικώς προκαλεί μείωση της αντισωματικής απάντησης που εξαρτάται από τα Τ κύτταρα.

Στα CD8+ * κύτταρα που έχουν στόχο την αναγνώριση και θανάτωση των από ιούς προσβεβλημένων κυττάρων αλλά και ξένων κυττάρων η ΠΡΟΓΕΣΤΕΡΟΝΗ δρα ανασταλτικά όπως και στην κυτταροτοξικότητα με μείωση της ιντερφερόνης-γ .

ΙΝΤΕΡΦΕΡΟΝΗ-Γ

Φυσιολογικά προκαλεί την ενεργοποίηση των μακροφάγων** κυττάρων προς αυξημένη φαγοκύτωση ενώ διαθέτει τοξικές δράσεις κατά όγκων όπως και ικανότητα ενδοκυτταρικής καταστροφής παθογόνων (μικρόβια , μύκητες)

Τα ανδρογόνα ασκούν καταπιεστικό ρόλο στο ανοσολογικό σύστημα του ατόμου (ανοσοαπάντηση)

Η τεστοστερόνη συγκριτικά με τα οιστρογόνα προδιαθέτει τον άνδρα προς επέκταση της λοίμωξης π.χ. COVID-19.

ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ

Το φύλο αποτελεί σημαντικό παράγοντα που επιδρά στη λειτουργικότητα του ανοσοποιητικού συστήματος του ατόμου.

Το φύλο επιδρά στη συγγενή και επίκτητη ανοσία

Οι αντιδράσεις του φύλου (άνδρας, γυναίκα) μεταβάλλονται με την πάροδο του χρόνου εξαρτώνται από την ηλικία του ατόμου και από το ορμονοπαραγωγικό σύστημά του

Οι γενετικές ορμόνες (οιστρογόνα, προγεστερόνη, ανδρογόνα) συμμετέχουν σημαντικά στην λειτουργία των ανοσολογικών απαντήσεων και αυτοάνοσων απαντήσεων μεταξύ των δυο φύλων.

*Τα CD8+ Τ κύτταρα, γνωστά και ως "φονικά Τ κύτταρα", είναι κυτταροτοξικά -αυτό σημαίνει ότι είναι σε θέση να σκοτώσουν άμεσα κύτταρα μολυσμένα με ιό, καθώς και καρκινικά κύτταρα.

**Τα μακροφάγα είναι φαγοκύτταρα και είναι εξαιρετικά εξειδικευμένα στην αφαίρεση νεκρών κυττάρων και κυτταρικών υπολειμμάτων. Αυτός ο ρόλος είναι σημαντικός στη χρόνια φλεγμονή, καθώς τα πρώιμα στάδια της φλεγμονής κυριαρχούνται από ουδετερόφιλα, τα οποία καταπίνονται από τα μακροφάγα όταν παρέλθει η ζωή τους.

Περιβαλλοντικοί παράγοντες όπως διατροφή γενική κατάσταση του οργανισμού αλλά και η σύνθεση του φυσιολογικού μικροβιώματος του εντέρου όχι μόνο επιδρούν αλλά και μεταβάλουν λειτουργικότητα του ανοσολογικού συστήματος στους άνδρες και τις γυναίκες.

Οι διαφορές των φύλων έχουν σαν αποτέλεσμα την εμφάνιση διαφορετικών αντιδράσεων ανδρών και γυναικών ειδικά όσον αφορά τα αυτοάνοσα νοσήματα νεοπλασίες λοιμώδη νοσήματα αλλά και τη δράση των εμβολιασμών.

                                                                                                                           Dr. Νίκος Καλλιακμάνης

Βιβλιογραφία:

Βικιπαιδεια

Merck Manual

Κλιν.Ανοσολ. Ν. Καλλαικμάνης