Το σύνδρομο μετά από λοίμωξη COVID 19 περιλαμβάνει τα συμπτώματα και κλινικά σημεία όπως και μακροχρόνιες επιπλοκές και συμπτώματα που εμφανίζονται συνήθως τέσσερις εβδομάδες μετά τη λοίμωξη COVID 19.

Το σύνδρομο αυτό χαρακτηρίζεται από διατήρηση ορισμένων συμπτωμάτων μετά τη διάγνωση της νόσου και μετά από πάροδο τουλάχιστον 2 μηνών ,μετά από την εργαστηριακή αρνητικοποίηση της νόσου, και εφόσον αποκλειστεί κάθε άλλο νόσημα που προκαλεί τα ίδια συμπτώματα. Π.χ. το σύνδρομο χρόνιας κόπωσης.

Όλα τα άτομα μπορεί να εμφανίσουν μετά την προσβολή από COVID 19 το σύνδρομο αυτό, το οποίο χαρακτηρίζεται από συμπτώματα, όπως κόπωση 47%,δυσπνοια 32% ,διαταραχές ύπνου 29%, απώλεια μνήμης 28,3%, ανοσμία 23,6%, άγχος 22,6%,απώλεια συγκέντρωσης 22% και μνήμης και γνωστικές διαταραχές 17,6%,επίσης βήχας 16,9%, αγευσία 15,6%, κατάθλιψη 14,9% ,πόνος στο στήθος, 13,1%. Τα παραπάνω συμπτώματα εμφανίζονται μετά από την αποκατάσταση και την ανάρρωση της οξείας προσβολής της νόσου, και έχουν κυμαινόμενο υποτροπιάζοντα χαρακτήρα.

Όλα τα παραπάνω οδηγούν σε δραματικές αλλαγές της ποιότητας ζωής, της ψυχικής υγείας και εργασιακών συνθηκών.

‘Ένας στους πέντε αρρώστους με COVID 19 μπορεί να εμφανίσει τα συμπτώματα αυτά που διαρκούν πέντε και παραπάνω εβδομάδες, ενώ ένας στους δώδεκα αρρώστους εμφανίζει συμπτώματα διαρκείας δώδεκα εβδομάδων και πάνω.

Ακόμα και μετά την πάροδο 6 μηνών εμφανίζουν σύνολο 14 συμπτωμάτων που υποτροπιάζουν.

Τα πιο συχνά από αυτά είναι αίσθημα κόπωσης δύσπνοια, κατάθλιψη, επηρεασμός συγκέντρωσης, διαταραχές ύπνου και μνήμης με αρνητικό PCR (ΥΠΟΞΥ ΣΥΝΔΡΟΜΟ COVID 19).

Άλλες παρατηρήσεις που έχουν γίνει για την επιδημία του Covid 19 αφορούν το εύρημα της διατήρησης θετικής αντίδρασης PCR μετά από την κλινική βελτίωση του αρρώστου.

Αυτό αποδίδεται σε υπολείμματα τεμαχιδίων του ιού που παραμένουν στον οργανισμό, και θεωρείται ότι αυτό δεν προκαλεί λοίμωξη του οργανισμού και επίσης ο άνθρωπος ο οποίος έχει θετική την αντίδραση δεν μεταδίδει τη νόσο.

Βέβαια οι μελέτες αυτές εμφανίζουν προβλήματα στο σχεδιασμό τους και έτσι ο COVID 19 θα μας απασχολήσει για πολύ καιρό ακόμα.

Στο μέλλον απαιτείται πιο προσεκτικός σχεδιασμός ,και πιο ελεγχόμενες και εμπεριστατωμένες μελέτες.

Τα μειονεκτήματα των μετά ανάλυση μελετών είναι τα παρακάτω:

• διατήρηση για μεγάλο χρονικό διάστημα των δειγμάτων των εθελοντών
• μη ομοιογενής χρήση τυποποιημένων κλινικών μελετών για την καταγραφή των συμπτωμάτων του COVID 19

Αυτό έχει σαν αποτέλεσμα την αμφισβήτηση των κλινικών ευρημάτων όπως π.χ. είχαν προβλήματα υγείας πριν νοσήσουν από COVID 19 οι συμμετέχοντες στα πειράματα;

Οι συνθήκες του εγκλεισμού που προηγήθηκε προκάλεσαν διαταραχές ύπνου (αυτές οφείλονται στη νόσο;)

Η δύσπνοια που εμφανίζεται, το αίσθημα κόπωσης που χαρακτηρίζουν τη λοίμωξη COVID 19 μεγεθύνονται και επιπροβάλλονται εξαρτώμενες από το νευρικό υπόστρωμα του κάθε αρρώστου;

Σε παγκόσμια κλίμακα έχει αναφερθεί ότι 160 εκατομμύρια άνθρωποι πάσχουν από COVID 19 , έχουν σημειωθεί 3 εκατομμύρια θάνατοι, δηλαδή ποσοστό 10 έως 15% που εμφανίζουν,βαριά συμπτώματα με ποσοστό 5% να εμφανίζουν πολύ βαριά συμπτώματα, και να χρειάζεται νοσηλεία σε μονάδα εντατικής θεραπείας. Το μεγαλύτερο μέρος των αρρώστων αυτών αναρρώνει πλήρως. Ένας όμως στους 5 ασθενείς με covid 19 μπορεί να εμφανίσει συμπτώματα που διαρκούν 5 και παραπάνω εβδομάδες, και ένας στους 12 αρρώστους εμφανίζει συμπτώματα διάρκειας 12 εβδομάδων και άνω. Ο χρόνος ανάρρωσης από COVID 19 , είναι 2 έως 3 εβδομάδες, εξαρτάται βέβαια από τη βαρύτητα των συμπτωμάτων.

ΣΤΑΔΙΑ ΛΟΙΜΩΞΗΣ ΑΠΟ COVID 19

 

Οξεία λοίμωξη από covid 19.

Κλινικά σημεία και συμπτώματα διάρκειας έως και 4 εβδομάδων.

Συνεχιζόμενα συμπτώματα COVID 19 διάρκειας 4 έως 12 εβδομάδων.

Σύνδρομο μετά από λοίμωξη COVID 19

περιλαμβάνει σημεία και συμπτώματα που εμφανίζονται κατά τη διάρκεια ή μετά τη λοίμωξη με covid 19 και τα οποία συνεχίζουν για περισσότερο από 12 εβδομάδες να υπάρχουν και τα οποία δεν προκαλούνται από άλλη νόσο.

Ποσοστό 10% έως 65% των ατόμων που έχουν εμφανίσει λοίμωξη από COVID 19 και έχουν αναρρώσει από αυτό εμφανίζουν διαταραχές πηκτικότητας του αίματος όπως διάχυτη ενδοαγγειακή πήξη η οποία συνοδεύεται από υπερπηκτική και μεγάλη φλεγμονή της λοίμωξης από COVID 19.

Στο συνδυασμό αποδίδεται η εμφάνιση θρομβωτικών επεισοδίων 20% με 30%.

ΑΙΤΙΟΠΑΘΟΓΈΝΕΙΑ ΤΟΥ ΣΥΝΔΡΌΜΟΥ ΛΟΙΜΩΞΗΣ ΜΕΤΑ ΑΠΟ COVID 19

• Πρώτον, δυσλειτουργία του ανοσοποιητικού συστήματος
• Δεύτερον εκδηλώσεις αυτοανοσίας
• Τρίτον Δυσλειτουργία του ενδοθηλίου του αγγειακού τοιχώματος
• Τέταρτον Επίμονες ιογενείς λοιμώξεις.
• Πέμπτον ενεργοποίηση του συστήματος πήξεως του αίματος.

Οι μηχανισμοί της θρόμβο φλεγμονής περιλαμβάνουν βλάβη ενδοθηλίου, ενεργοποίηση συστήματος συμπληρώματος, ενεργοποίηση αιμοπεταλίων, αντιδράσεις μεταξύ αιμοπεταλίων και λευκοκυττάρων, παγίδευση των εξωκυτταρικών ουδετερόφιλων, έκρηξη προ φλεγμονωδών κυττοκινών, διαταραχή της λειτουργίας των φυσιολογικών οδών, της πήξης αίματος και πρόκληση υποξίας.

Όλα τα παραπάνω αποτελούν την ίδια παθολόγοφυσιολογία των θρομβωτικών μικροαγγειοπαθητικών συνδρόμων.

Στο ποστ Cοvid 19 αυτές οι θρομβοεμβολικές επιπλοκές, συνδέονται άμεσα με τη σοβαρότητα και διάρκεια της ΥΠΕΡ φλεγμονώδους φάσης της νόσου, χωρίς να γνωρίζουμε την διάρκεια αυτών. Συνιστάται η χορήγηση αντιπηκτικής θεραπείας διάρκειας άνω των 3 μηνών ,με χορήγηση χαμηλού μοριακού βάρους ηπαρίνης, και αντιαιμοπεταλιακών φαρμάκων.

Το 1/5 των ατόμων μετά από την οξεία προσβολή του ιού εμφανίζει συμπτώματα ένα μήνα και περισσότερο από την αρχική λοίμωξη από covid 19.Ενώ έχουν ανάγκη νοσοκομειακής κάλυψης περίπου το 30% αυτών που έχουν προσβληθεί από τη νόσο.

Η διάγνωση της νόσου γίνεται εξ αποκλεισμού και προσεκτική εκτίμηση και αξιολόγηση εργαστηριακών και κλινικών ευρημάτων.

Προτείνεται από την Ελληνική Πνευμονολογική Εταιρεία ένας βασικός εργαστηριακός έλεγχος που θα οδηγήσει στην εξ αποκλεισμού διάγνωση.

Επισημαίνεται ο ειδικός εργαστηριακός έλεγχος των ρευματολογικών νόσων.

Οι μεταλλάξεις του Covid 19, όπως π.χ. η Ο και η μετάλλαξη Δ εμφανίζουν 50% πιθανότητες εμφάνισης LONG COVID 19. Ποσοστό 5% ασθενών με λοίμωξη παραλλαγής Ο εμφανίζουν συμπτώματα “ομίχλης εγκεφάλου” αλλά και κόπωση, καρδιακά προβλήματα μετά 30 ημέρες από την προσβολή με Ο.Η λοίμωξη Δ το προκαλεί σε ποσοστό 10%, ενώ η Ο το προκαλεί σε ποσοστό 4,5%.

ΔΙΑΓΝΩΣΗ ΝΟΣΟΥ

Υπάρχουν αντιπροσωπευτικές εξετάσεις για τη διάγνωση της νόσου. Οι ασθενείς που έχουν επιμένοντα συμπτώματα και πάσχουν από POST COVID 19,εκτός από τις συνήθεις εργαστηριακές εξετάσεις πρέπει να κάνουν και ειδικές αντιπροσωπευτικές εξετάσεις, οι οποίες θα βοηθήσουν για τη διάγνωση του συνδρόμου αυτού.

Βέβαια, η φυσική εξέταση και η λήψη αναλυτικού ιστορικού είναι ουσιώδης και αναγκαία.

Παράλληλα πρέπει να διενεργηθούν εργαστηριακές εξετάσεις, οι οποίες θα συντελέσουν στη διάγνωση του συνδρόμου. Προτείνεται από την ελληνική Πνευμονολογική εταιρεία ένας βασικός εργαστηριακός έλεγχος που θα συντελέσει αποτελεσματικά στη διάγνωση του συνδρόμου. Το οποίο αποτελεί όπως ήδη λεχθεί διάγνωση εξ αποκλεισμού.

ΣΗΜΕΙΩΣΗ

Η χορήγηση και θεραπεία του POST COVID 19 με κορτικοειδή πρέπει να γίνεται με μεγάλη προσοχή και αξιολόγηση για ορισμένο χρονικό διάστημα που απαιτεί η υποκείμενη παθολογία και εξέλιξη της νόσου.

Η χορήγηση των κορτικοειδών πρέπει να συνοδεύεται από παράλληλο χορήγηση septrin και παράλληλη μέτρηση της γλυκοζο-6 φωσφορικής αφυδρογονάσης πριν τη χορήγηση όπως και παράλληλος έλεγχος για φυματίωση και ηπατίτιδα.

                                                                                                         Dr.Νίκος Καλλιακμάνης

Βιβλιογραφία: Βικιπαίδεια

                      Merck Manual

                      Ελληνική Πνευμονολογική Εταιρεία