Η κατάθλιψη είναι νόσος με σύνθετη αιτιολογία (Βιολογική, Κοινωνική, Περιβαλλοντική).

Η εμφάνισή της επιβαρύνει καταλυτικά, βασανιστικά την ζωή των ατόμων με την εκδήλωση ευρέος φάσματος ψυχικών, νοητικών, σωματικών συμπτωμάτων και βιολογικών διαταραχών.

Η κατάθλιψη συνοδεύει και οργανικές παθήσεις όπως χρόνιους πόνους, νόσο Parkinson, νόσο Von Willebrand, νόσο Alzheimer, επιληψία, κρανιοεγκεφαλικές κακώσεις, καρδιοαναπνευστική ανεπάρκεια.

Ετυμολογικά η λέξη προέρχεται από το ρήμα καταθλίβω (καταπιέζω).

ΚΑΤΑΘΛΙΨΗ

Ορισμός : Μείζων καταθλιπτική συνδρομή (κλινική κατάθλιψη – μείζων κατάθλιψη – μονοπολική διαταραχή).

Η κατάθλιψη αποτελεί κοινή διαταραχή της διάθεσης στην ψυχολογία και ψυχιατρική κατά την οποία η καθημερινότητα του ατόμου διαταράσσεται από – έντονη θλίψη – μελαγχολία – απελπισία. Εμφανίζεται στο 7%-18% του πληθυσμού σε ηλικίες 30-40 ετών και μετά τα 50 έτη.

Η ΜΚΣ διαφέρει από την κοινή κατάθλιψη και από το συνηθισμένο αίσθημα της θλίψης.

Η διάγνωση γίνεται από ειδικό γιατρό (κλινικό ψυχολόγο) και αντιμετωπίζεται με ψυχοθεραπεία, αντικαταθλιπτικά φάρμακα. Η κατάθλιψη θεωρείται ψυχική ασθένεια.

ΚΑΤΗΓΟΡΙΕΣ ΚΑΤΑΘΛΙΨΗΣ

Η ΜΚΔ ποικίλλει σε βαρύτητα, με επεισόδια ήπια έως σοβαρά, με εμφάνιση διαφορετικών τύπων καταθλιπτικής διαταραχής.

1. 1. ΜΕΙΖΩΝ ΚΑΤΑΘΛΙΠΤΙΚΗ ΣΥΝΔΡΟΜΗ (ΜΚΣ), Συμπτώματα διάρκειας τουλάχιστον 2 εβδομάδων.
2. 2. ΚΑΤΑΘΛΙΨΗ ΜΕ ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΑ ΜΕΛΑΓΧΟΛΙΑΣ. Η μελαγχολία χαρακτηρίζεται από την απώλεια απόλαυσης, ευχαρίστησης (ΑΝΗΔΟΝΙΑ) σε σύνολο ή μέρος των δραστηριοτήτων του ατόμου. Στο είδος αυτό της κατάθλιψης επικρατούν συμπτώματα πολύ πιο έντονα από την συνηθισμένη της θλίψης, δυστυχίας, στεναχώριας και τα οποία επιδεινώνονται τις πρωϊνές ώρες με συνοδεία ψυχοκινητικής επιβράδυνσης, ανορεξίας και έντονα αισθήματα ενοχής.
3. 3. ΚΑΤΑΘΛΙΨΗ ΜΕ ΑΤΥΠΑ ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΑ. Χαρακτηρίζεται από αύξηση όρεξης, σωματικού βάρους, υπνηλία ή υπερυπνία (διαταραχή ύπνου, με υπερβολική υπνηλία, επεισόδια ύπνου την ημέρα) αντιδραστικότητα ψυχικής διάθεσης (παράδοξη ανηδονία)??? Υπερευαισθησία στην θεωρούμενη διαπροσωπική απόρριψη. Αποτελεί την πιο συχνή μορφή κατάθλιψης.
4. 4. ΚΑΤΑΘΛΙΨΗ ΜΕ ΨΥΧΩΤΙΚΑ ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΑ. Μερικά άτομα με ΜΚΣ εμφανίζουν παραισθήσεις, αυταπάτες (ψυχωτική κατάθλιψη).

Επίσης αναφέρεται η μετά τον τοκετό κατάθλιψη, η εποχιακή κατάθλιψη γνωστή και σαν «κατάθλιψη χειμώνα».

ΣΥΝΗΘΙΣΜΕΝΑ ΨΥΧΟΛΟΓΙΚΑ ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΑ ΤΗΣ ΜΚΣ

• · ΑΓΧΟΣ. Αρκετός αριθμός ατόμων με ΜΚΣ εμφανίζουν άγχος υπό μορφή φόβου, αισθήματος κινδύνου, ευερεθιστικότητας, πανικού (ιδρώτες, ταχυκαρδία, αίσθημα παλμών). Η συνύπαρξη άγχους και κατάθλιψης σε ποσοστό που φτάνει το 58% δυσκολεύει την διαφορική μεταξύ των δύο.
• · ΑΓΧΩΔΗΣ ΚΑΤΑΘΛΙΨΗ. Η μορφή αυτή της κατάθλιψης εμφανίζεται σαν άγχος, πανικός, ακαθησία (έντονη υπερκινητικότητα), τάσεις αυτοκτονίας, αϋπνία, αίσθημα φόβου.

ΔΙΑΦΟΡΙΚΗ ΔΙΑΓΝΩΣΗ ΜΚΣ (Δ.Δ.)

• · ΔΥΣΘΥΜΙΑ : Αποτελεί χρόνια μορφή ήπιας κατάθλιψης, με διάρκεια τουλάχιστον 2 ετών. Γενικά τα συμπτώματα που εμφανίζει η δυσθυμία είναι λιγότερο σοβαρά από τα της κατάθλιψης. Πρέπει να σημειωθεί ότι αριθμός ασθενών εμφανίζει :
• · ΔΙΠΟΛΙΚΗ ΔΙΑΤΑΡΑΧΗ (Δ.Δ.) : Η Δ.Δ. χαρακτηρίζεται από 2 διαφορετικά συναισθήματα

Η νόσος διέρχεται στάδια, φάσεις μανίας και βαριάς κατάθλιψης. Γενετικά σύνδεση με χρωμόσωμα Χ – χρωμόσωμα 11. Στην Δ.Δ. ο ασθενής βιώνει διαταραχή της συναισθηματικής του διάθεσης, υπέρμετρη αυτοεκτίμηση, ελαττωμένη ανάγκη ύπνου, ιδεοφυγή, διάσπαση της προσοχής του, υπερκινητικότητα, ψευδαισθήσεις, γενικά συναισθηματική αστάθεια.

Ιδεοφυγή : απότομες αλλαγές από το ένα θέμα στο άλλο σε συνεχή ροή επιταχυνόμενου λόγου.

Επίσης Δ.Δ. κατάθλιψης γίνεται

1. 1. Από υποθυρεοειδισμό
2. 2. Εξάρτηση από αλκοόλ-ναρκωτικών
3. 3. Αγγειακά εγκεφαλικά επεισόδια

Ποσοστό 20% των ενήλικων τουλάχιστον 1 φορά της ζωή τους θα εμφανίσουν κατάθλιψη.

Οι γυναίκες εμφανίζουν με διπλάσια συχνότητα καταθλιπτική συνδρομή σε σχέση με τους άνδρες.

Η κατάθλιψη ανήκει γενικότερα στα νοσήματα που δημιουργούν ένα μοτίβο σκέψεων, συμπεριφοράς, καταστάσεων οι οποίες προκαλούν αισθήματα, εσωτερικής καταπίεσης και διαταραχής συναισθημάτων που μπορεί να οδηγήσει σε βίαια ξεσπάσματα προς τον εαυτό του πάσχοντος αλλά και για τους άλλους συνανθρώπους του.

Η κατάθλιψη αποτελεί σύμφωνα με ψυχιατρικά μοντέλα την 4^η φάση από τα 5 στάδια μέχρι την επέλευση του θανάτου κάθε μη ιάσιμης νόσου «φάσεις», ψυχική ασθένεια.

ΨΥΧΙΚΗ ΑΣΘΕΝΕΙΑ : είναι ένα μοτίβο σκέψης ή συμπεριφοράς ή μία ανωμαλία η οποία προκαλεί πόνο, ανικανότητα και η οποία δεν καθορίζεται αναπτυξιακά ή κοινωνικά.

Τα αίτια των ψυχικών διαταραχών δεν είναι ξεκάθαρα, πάντως η διαταραχές διάθεσης επηρεάζονται από γενετικούς, νευρολογικούς παράγοντες.

π.χ. Η σχέση stress – άγχους – κατάθλιψης έχει αναφερθεί και εκδηλώνεται με βιολογικά συμπτώματα.

Ø  1^ο ΣΤΑΔΙΟ

ΑΡΝΗΣΗ : Το άτομο αναρωτιέται «αυτό δεν συμβαίνει σε μένα».

Ø  2^Ο ΣΤΑΔΙΟ

ΟΡΓΗ-ΘΥΜΟΣ : «Αυτό που έπαθα είναι άδικο. Γιατί να συμβαίνει σε μένα. Δεν έχω ζήσει τίποτα ακόμη».

Ø  3^ο ΣΤΑΔΙΟ

ΔΙΑΠΡΑΓΜΑΤΕΥΣΗ : «Τουλάχιστον να δω τα παιδιά μου να μεγαλώνουν. Θα γίνω καλύτερος άνθρωπος. Άσε με να ζήσω λίγο παραπάνω».

Ø  4^ο ΣΤΑΔΙΟ

ΑΠΟΔΟΧΗ : «Ο.Κ. Όλα θα πάνε καλά».

Ø  5^ο ΣΤΑΔΙΟ : ΠΕΝΘΟΣ

Η κατάθλιψη κατά ψυχίατρους, υπάγεται στο 4^ο στάδιο των ψυχικών νόσων.

Τα στάδια αυτά έχουν μόνον σημειολογική σημασία.

Κάθε άτομο δεν εμφανίζει όλα τα στάδια αυτά αλλά συνήθως διέρχεται 2 στάδια, γενικά :

ΠΡΟΔΙΑΘΕΤΙΚΟΙ ΠΑΡΑΓΟΝΤΕΣ ΚΑΤΑΘΛΙΨΗΣ

1. 1. ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝ :

Ø  Απώλεια αγαπημένων προσώπων.

Ø  Μονοτονία περιβάλλοντος.

Ø  Οικογενειακές συγκρούσεις (κοινωνικές, χρωματικές).

Ø  Προσπάθεια διαρκούς ισορροπίας μεταξύ καριέρας επαγγελματικής – συνεχής φροντίδας οικογένειας.

Ø  Επίσης αμιγείς περιβαλλοντικοί παράγοντες (ομιχλώδης, συννεφιασμένος, βροχερός) καιρός συντείνει στη εμφάνιση κατάθλιψης.

2. 2. ΨΥΧΟΛΟΓΙΚΟΙ ΠΑΡΑΓΟΝΤΕΣ

Ø  Έλλειψη αυτοσεβασμού

Ø  Ψυχώσεις

Ø  Άνοια.

3. 3. ΒΙΟΛΟΓΙΚΟΙ ΠΑΡΑΓΟΝΤΕΣ

Ø  Κληρονομικοί

Ø  Νευρολογικοί

Ø  Ορμονικοί

Ø  Εποχιακοί

Ø  Μετά από σοβαρή νόσο.

4. 4. ΓΕΝΕΤΙΚΟΙ ΠΑΡΑΓΟΝΤΕΣ

Ø  Πιθανόν κληρονομικό υπόστρωμα σε συνδυασμό με Βιολογικούς – Περιβαλλοντικούς παράγοντες.

5. 5. ΔΙΑΤΡΟΦΙΚΟΙ ΠΑΡΑΓΟΝΤΕΣ

Ø  Ανεπαρκής πρόσληψη τροφών

o   Που περιέχουν ω3 λιπαρά οξέα

o   Πιθανή έλλειψη Μαγνησίου

Πειραματικά δεδομένα αναφέρουν ότι η ανεπάρκεια του ω6 σε ποντίκια προκαλεί κατάθλιψη.

ΣΥΜΠΤΩΜΑΤΑ

Συμπτώματα της κατάθλιψης είναι ποικίλα και διαφέρουν από άτομο σε άτομο.

Γενικά πάντως η κατάθλιψη καθιστά το άτομο άβουλο, χωρίς ενδιαφέρον για την καθημερινότητα και τους στόχους του.

Γενικά χαρακτηρίζεται από ΑΝΗΔΟΝΙΑ : έντονη συνεχή «πεσμένη» ψυχική διάθεση, χωρίς ενδιαφέρον.

ΑΝΗΔΟΝΙΑ : Ανικανότητα απόλαυσης, ευχαρίστησης συμβάντων-πράξεων.

Τα συμπτώματα αυτά διαρκούν εβδομάδες ή και μήνες και φυσικά επηρεάζουν την καθημερινότητα της ζωής του ατόμου (δουλειά, φιλία, οικογένεια).

Γενικά τα ψυχολογικά συμπτώματα της ΜΚΔ είναι :

Ø  Συνεχής μελαγχολία, θλίψη – έλλειψη αυτοεκτίμησης.

Ø  Απαισιοδοξία σε μεγάλο βαθμό – αισθήματα ενοχής.

Ø  Αδυναμία λήψης αποφάσεων.

Ø  Αγχώδης συνδρομή – τάσεις αυτοκτονίας.

Κλινικά συμπτώματα της κατάθλιψης περιλαμβάνουν :

Ø  Κίνηση σώματος, ομιλία με βραδείς ρυθμούς

Ø  Αλλαγές όρεξης (μείωση ή αύξηση)

Ø  Δυσκοιλιότητα – απώλεια libido

Ø  Πονοκέφαλοι – πόνος στη πλάτη

Ø  Αλλαγές έμμηνου ρύσεως

Ø  Διαταραχές ύπνου.

ΔΙΑΤΑΡΑΧΕΣ ΥΠΝΟΥ

Η Μείζων κατάθλιψη διαταραχή (ΜΚΔ) κυρίως προκαλεί προβλήματα στον φυσιολογικό ύπνο του ατόμου όπως αλλαγές στη λειτουργία του υποθαλάμου προκαλώντας αύξηση στα επίπεδα της κορτιζόλης αίματος με αποτέλεσμα κακή ποιότητα ύπνου.

Άτομα με ΜΚΔ εμφανίζουν πολύ γρήγορα κατάσταση REM (Rapid Eye Movement).

REM : Γρήγορη κίνηση οφθαλμών. Αποτελεί το 5^ο στάδιο του ύπνου και χαρακτηρίζεται από γρήγορες κινήσεις των ματιών, ενεργοποίηση εγκεφαλικών κυμάτων.

Ο ύπνος στους ενήλικες συνήθως καταλαμβάνει ποσοστό 20%-25% του συνολικού ύπνου με διάρκεια 90’-120’.

ΚΟΙΝΩΝΙΚΑ ΠΡΟΒΛΗΜΑΤΑ ΤΗΣ ΚΑΤΑΘΛΙΨΗΣ

Ø  Αδυναμία εκτέλεσης εργασιακών απαιτήσεων.

Ø  Αποφυγή κοινωνικών-οικογενειακών σχέσεων.

Ø  Εγκατάλειψη σωματικής υγείας, παράλληλων απασχολήσεων (hobbies).

Ø  Δυσχέρεια επαφής οικογενειακών σχέσεων, αντιμετώπισης οικογενειακών προβλημάτων.

ΑΙΤΙΟΛΟΓΙΑ – ΠΑΘΟΛΟΦΥΣΙΟΛΟΓΙΑ ΚΑΤΑΘΛΙΨΗΣ

2 θεωρίες επικρατούν :

1. 1. Υπόθεση έλλειψης monoamine

Τα συμπτώματα της κατάθλιψης συνοδεύονται με μείωση των επιπέδων νορ-επινεφρίνης (λήθαργο, αμβλύτητα σκέψεων και πράξεων) και σεροτονίνης (ευερεθιστικότητα, εχθρότητα, αυτοκτονικές τάσεις) σε πολλαπλά σημεία του εγκεφάλου. Επίσης, άλλοι νευροδιαβιβαστές περιλαμβάνουν την ντοπαμίνη, ακετυλ-χολίνη, γ-αμινοβουτορικό οξύ (GABH), γλουταμίνη.

2. 2. Stress / υποθαλαμικός – υποφυσιακός – επινεφριδιακός άξονας αύξησης

Ανώμαλες αντιδράσεις στα επίπεδα κορτιζόλης μπορεί να συνοδεύονται από εμφάνιση κατάθλιψης. Άλλες θεωρίες αναφέρονται → σε φλεγμονώδη αίτια → ανωμαλίες κιρκαδικού ρυθμού → αυξημένη, σύνδεση, μεταβολισμού των νευροδιαβιβαστών.

ΦΑΡΜΑΚΑ

Τα νέα αντικαταθλιπτικά φάρμακα μεταβάλλουν τα επίπεδα ορισμένων νευροδιαβιβαστών (χημικές ουσίες που μεταβιβάζουν τη νευριαδιέγερση, ερέθισμα μεταξύ των νευρώνων όπως ΣΕΡΟΤΟΝΙΝΗ – ΝΟΡΕΠΙΝΕΦΡΙΝΗ).

Πιθανή ύπαρξη συνδετικού κρίκου (;) ανάμεσα στην κατάθλιψη και την νευρογένεση στον ιππόκαμπο του εγκεφάλου.

ΙΠΠΟΚΑΜΠΟΣ : Κέντρο διάθεσης και μνήμης.

Απώλεια νευρώνων στον ιππόκαμπο εμφανίζεται συχνά στην κατάθλιψη και ευθύνεται για την φθορά της μνήμης, και την πτώση διάθεσης.

ΘΕΡΑΠΕΙΑ ΚΑΤΑΘΛΙΨΗΣ

1. 1. ΦΑΡΜΑΚΑ

Λίθιο – Αναστολείς – Φάρμακα που προκαλούν επαναπρόσληψη της σεροτονίνης – Αναστολείς Μονοαμινοδοξειδάσης (ΜΑΟ) – τρικυκλικά αντικαταθλιπτικά φάρμακα.

2. 2. ΨΥΧΟΘΕΡΑΠΕΙΑ

Γνωσιακή – Συμπεριφοριακή ψυχοθεραπεία.

3. 3. ΕΠΑΝΑΛΗΠΤΙΚΟΣ ΔΙΑΚΡΑΝΙΑΚΟΣ ΜΑΓΝΗΤΙΚΟΣ ΕΡΕΘΙΣΜΟΣ

Η θεραπεία γίνεται με επαναληπτικό διακρανιακό μαγνητικό ερεθισμό μέσω ηλεκτρομαγνητικού πηνίου σε επαφή με τριχωτό της κεφαλής. Με τον τρόπο αυτό προκαλούνται μικράς διάρκειας ηλεκτρομαγνητικοί παλμοί που διεγείρουν τα αντίστοιχα κύτταρα του εγκεφάλου.

Θεωρείται ότι ο τρόπος αυτός ενισχύει τα θετικά ή καταστέλλε

ι τα αρνητικά συναισθήματα του ατόμου.

Η μέθοδος δεν απαιτεί αναισθησία του ατόμου εφαρμόζεται σε αποτυχία της φαρμακευτικής αγωγής ή σε αντενδείξεις χορήγησης των φαρμάκων.

4. 4. ΧΟΡΟΘΕΡΑΠΕΙΑ (τάγκο)

Η λεγόμενη και χοριοκινητική Ψυχοθεραπεία αποτελεί κίνησης χορευτικής που έχει σαν στόχο την προώθηση της συναισθηματικής – νοητικής – πνευματικής – κοινωνικής ολοκλήρωσης του ατόμου (Θεραπεία Ψυχοθεραπεία μέσω των Τεχνών). Η θεραπεία χορού βασίζεται στην υπόθεση ότι το σώμα και ο νούς συνδέονται απόλυτα (π.χ. η κατάσταση του σώματος έχει επιπτώσεις δυσμενείς στην διανοητική και συναισθηματική υγεία κάθε ατόμου). Γενικά η χοροθεραπεία εφαρμόζεται σε ατομικές – ομαδικές συνεδρίες σε χώρους ψυχικής υγείας αποκατάστασης, στον ιατρικό, εκπαιδευτικό χώρο, σε νοσοκομεία, προγράμματα προαγωγής υγείας. Η χοροθεραπεία αναφέρεται στην έκφραση του ατόμου από το σώμα του, πως βιώνει το ίδιο, πως επικοινωνεί με τους άλλους. Γενικά πως το άτομο βιώνει, ενσωματώνει, αντιλαμβάνεται, εκφράζει και διαχειρίζεται τα συναισθήματά του.

5. 5. ΚΑΤΑΘΛΙΨΗ ΚΑΙ ΑΣΚΗΣΗ

Στην τελευταία δεκαετία πιστεύεται ότι κάθε συστηματική συμμετοχή στα προγράμματα άσκησης, φυσικών δραστηριοτήτων εμφανίζει ενεργητική δράση στα επίπεδα της κατάθλιψης.

Πρέπει εδώ να σημειωθεί ότι τα άτομα που πάσχουν από κατάθλιψη κάνουν καθιστική ζωή (τακτική καναπέ) με παντελή απουσία από τα σπόρ και φυσικές δραστηριότητες.

Επακολουθεί το ερώτημα : Η κατάθλιψη δημιουργεί τάσεις αδράνειας, τεμπελιάς ή η καθιστική ζωή επιτείνει την κατάθλιψη;

Η απασχόληση με τα σπορ αυξάνει τη σιγουριά, την αυτοπεποίθηση του ατόμου που ασχολείται με αυτά και η αίσθηση αυτή μεταφέρεται σταδιακά στην καθημερινότητά του, στις δουλειές του, στις κοινωνικές σχέσεις. Ειδικά στα άτομα τρίτης ηλικίας που χαρακτηρίζεται από νοητικά προβλήματα, μείωση μνήμης, επιβράδυνση κινητικότητας συνιστάται η ελεγχόμενη άσκηση, η οποία προκαλεί αυξομειώσεις θερμοκρασίας σώματος, μεταβολισμού, έκκριση ενδορφίνων.

Η αερόβια αλλά και αναερόβια άσκηση μειώνει τα επίπεδα κατάθλιψης (περπάτημα, τρέξιμο μέτριας έντασης).

Η πιο συστηματική υποστήριξη των ατόμων με κατάθλιψη περιλαμβάνει εκτός από την φυσική δραστηριότητα συνδυασμό με άλλες μορφές θεραπείας (ομάδες αλληλοβοήθειας – ομάδες συζήτησης).

6. 6. ΚΑΤΑΘΛΙΨΗ ΚΑΙ ΔΙΑΤΡΟΦΗ

Έχει εξακριβωθεί η σχέση διατροφής και κατάθλιψης (έλλειψη βιταμινών – χαμηλή χοληστερίνη). Συνιστάται η εφαρμογή στα καταθλιπτικά άτομα της ΜΕΣΟΓΕΙΑΚΗΣ ΔΙΑΤΡΟΦΗΣ (ελαιόλαδο – ιχθυέλαιο Ω₃ – σαρδέλες).

Αναφέρονται επίσης βότανα με ενέργειες κατά της κατάθλιψης όπως – Brahmi – Camu Cama, Cat’s claw – Damiana – Ginkgo Biloba – Passion Flower – Saint John’s Wort.

Η έλλειψη γενικά στις μεγάλες ηλικίες – Βρωμίου, Ασβεστίου, Λιθίου, Χρωμίου, Μαγνησίου, Ψευδάργυρου – αναφέρονται σαν παράγοντες εμφάνισης ΜΚΔ. Όπως και φυλλικού οξέος – Βιταμίνης Β₁, Β₂, Β₅, Β6, Β₁₂ φαίνεται να συμβάλλουν όταν βρίσκονται σε μικρές ποσότητες στην δημιουργία της ΜΚΔ.

Επίσης, ορμόνες (προγεστερόνη, τεστοστερόνη, Τ₃, Μελατονίνη) όταν μειώνονται συμβάλλουν στην δημιουργία ΜΚΔ.

Πρέπει να σημειωθεί ότι η κατάθλιψη εμφανίζει υποτροπές οι οποίες μειώνονται όταν παρέρχεται μεγάλο χρονικό διάστημα ελεύθερου ενοχλημάτων. Όμως αυξάνουν οι πιθανότητες υποτροπής στις νεότερες ηλικίες, όταν συμβαίνουν πολλαπλά επεισόδια.

Γενικά το 70% των ατόμων με κατάθλιψη έχουν σημαντική βελτίωση.

Άτομα που έχουν εμφανίσει 1 φορά μόνον επεισόδιο κατάθλιψης έχουν πιθανότητες υποτροπής σε ποσοστό 50% της ζωής τους.

Πρέπει να σημειωθεί ότι η κατάθλιψη εμφανίζει υποτροπές οι οποίες μειώνονται όταν παρέρχεται μεγάλο χρονικό διάστημα ελεύθερου ενοχλημάτων. Όμως αυξάνουν οι πιθανότητες υποτροπής στις νεότερες ηλικίες, όταν συμβαίνουν πολλαπλά επεισόδια.

Γενικά το 70% των ατόμων με κατάθλιψη έχουν σημαντική βελτίωση. Άτομα που έχουν εμφανίσει 1 φορά μόνον επεισόδιο κατάθλιψης έχουν πιθανότητες υποτροπής σε ποσοστό 50% της ζωής τους.

ΔΙΑΓΝΩΣΗ

Όλες οι αλλαγές διάθεσης επικαλύπτονται μεταξύ τους [υποομάδα κατάθλιψης (μείζων – χρόνια μορφή) δυσθυμίας – εποχιακή κατάθλιψη – διπολική διαταραχή].

Το λεπτομερές ιστορικό βοηθάει στην διαφορική διάγνωση και εξετάσεις όπως το depression test, αλλά και πλήρης έλεγχος καρδιάς, θυρεοειδή αδένα,  πλήρης ορμονολογικός έλεγχος.

Geriatric Depression Test – Γηριατρικό τεστ κατάθλιψης

Depression Test

Αποτελείται από σύνολο 18 ερωτήσεων και αναφέρεται στα συμπτώματα που εμφανίστηκαν  την τελευταία εβδομάδα. Όπως αίσθημα κόπωσης, ενδιαφερόντων, διάρκεια ύπνου κ.α. Η τίμια απάντηση στις ερωτήσεις θα βοηθήσει σημαντικά εσάς και το γιατρό σας για τη σωστή αντιμετώπιση της κατάθλιψης.

Το test αποτελείται από σύνολο 18 ερωτήσεων και αναφέρεται λεπτομερώς στα συμπτώματα που εμφανίστηκαν αλλά και τη διάρκεια των συμπτωμάτων αυτών (κόπωση, αϋπνία, ανηδονία).

Οι ειλικρινείς απαντήσεις στο ερωτηματολόγιο που περιλαμβάνεται στο test, θα βοηθηθούν σημαντικά στη σωστή διάγνωση.

Πρέπει να σημειωθεί ότι η κατάθλιψη εμφανίζει υποτροπές οι οποίες μειώνονται όταν παρέρχεται μεγάλο χρονικό διάστημα ελεύθερο ενοχλημάτων.

Όμως αυξάνουν οι πιθανότητες υποτροπής στις νεότερες ηλικίες, όταν συμβαίνουν πολλαπλά επεισόδια.

Γενικά το 70% των ατόμων με κατάθλιψη έχουν σημαντική βελτίωση. Άτομα που έχουν εμφανίσει 1 φορά μόνον επεισόδιο κατάθλιψης έχουν πιθανότητες υποτροπής σε ποσοστό 50% της ζωής τους.

ΑΥΞΗΜΕΝΗΣ ΠΡΟΣΟΧΗΣ ΚΑΤΑΣΤΑΣΕΙΣ

Η κατάθλιψη στις παιδικές ηλικίες όταν συμβαίνει, εμφανίζει αυξημένο κίνδυνο αυτοκτονίας, όπως και οι έφηβοι άνω των 25 ετών, στους οποίους χορηγούνται αντικαταθλιπτικά φάρμακα.

Αν και αυτό δεν αφορά τους ενήλικες, πρέπει να σημειωθεί ο υπαρκτός κίνδυνος για όλες τις ηλικίες.

ΣΥΝΔΡΟΜΟ ΣΕΡΟΤΟΝΙΝΗΣ

Σπάνιο σύνδρομο αλλά με θανατηφόρα κατάληξη που συμβαίνει από απότομη αύξηση της δόσης των φαρμάκων που λαμβάνονται αλλά μετά από προσθήκη στη θεραπεία φαρμάκου που έχει σεροτονοενεργικές ιδιότητες.

Dr. ΝΙΚΟΣ ΚΑΛΛΙΑΚΜΑΝΗΣ

Ref.: - Βικιπαιδια

-        Merck Man 19^th ed.

-        Mayo Clin.

-        5 min Clin. Drug.

ΕΠΕΙΣΟΔΙΟ ΜΕΙΖΟΝOΣ ΚΑΤΑΘΛΙΨΗΣ

Η έγκαιρη διάγνωση των νεοπλασιών είναι σχεδόν αδύνατη παρά την ύπαρξη πληθώρας σύγχρονων εργαστηριακών, και απεικονιστικών μέσων.

 Οι νεοπλασίες οι οποίες αποτελούν αθροίσματα μη φυσιολογικών κυττάρων δεν είναι δυνατόν να διαγνωστούν σε κλινικό επίπεδο.

Έτσι νεοπλασίες (αθροίσεις κυττάρων) που αποτελούνται από μερικά εκατομμύρια κύτταρα εμφανίζουν όγκο μόλις 1-2εκ. Με τα δεδομένα αυτά κάθε εξέταση, κάθε ένδειξη κάθε εργαστηριακό εύρημα, που μπορεί να βοηθήσει στην έγκαιρη διάγνωση κάθε νεοπλασίας, παρέχει πολύτιμη βοήθεια όχι μόνο στη διάγνωση αλλά και έκβαση και παρακολούθηση της θεραπευτικής αγωγής.

Οι καρκινικοί δείκτες (Κ.Δ.) αποτελούν ουσίες οι οποίεςε ανιχνεύονται και υπολογίζονται στα διάφορα βιολογικά του ανθρώπινου σώματος υγρά [αίμα, πλευριτικό υγρό, ασκιτικό υγρό, εγκεφαλονωτιαίο υγρό Ε.Y.)].

Γενικώς  όταν στον οργανισμό μας αναπτύσσεται καρκίνος, τα κύτταρα που τον αποτελούν ή οι ιστοί των σώματος παράγουν ουσίες που ανιχνεύονται στα βιολογικά υγρά (αίμα, ούρα, Ε.Υ.).

 Οι Κ.Δ. αποτελούν αντιγόνα του όγκου, ένζυμα, διάφορες πρωτεῒνες, μεταβολιτές ουσιών, μεταβολιτές, ογκογονίδια*, προϊόντα ογκογονιδίων.

*ΟΓΚΟΓΟΝΙΔΙΟ

Γονίδιο που επιβλέπει την Νευροφιβρομίνη (Nerobifromin) NFI-Νευροφιβρομίνη 1, εδράζεται στο μακρύ άκρο του χρωμοσώματος 17, μία πρωτεΐνη ενεργοποιούμενη από ένζυμα GTPase που πρωταρχικά ρυθμίζει την RAS-πρωτεΐνη.

Η NF1 αποτελεί το γονίδιο που υφίσταται τις πιο συχνές μεταλλάξεις.

Το NF1 κατευθύνει την neurofibromin που είναι πρωτεΐνη που περιέχει 2.818 αμινοξέα που επιδρά αρνητικά στην ενεργοποίηση του μονοπατιού RAS.

H neurofibromin παράγεται από πολλά κύτταρα και ειδικά κύτταρα του Κ.Ν.Σ. τα ολιγοδενδροκύτταρα και κύτταρα του Shwan (περίβλημα των νεύρων).

Η  Neurofibromin δρα σαν πρωτεϊνικός αναστολέας όγκων. Η πρωτεῒνη αυτή δρα ανασταλτικά στην αυξημένη παραγωγή κυττάρων ενεργοποιώντας άλλη πρωτεῒνη (RAS) η οποία προκαλεί υπερ-αύξηση και διαίρεση κυττάρων.

Οι «καταπιέστες» των όγκων φυσιολογικά «προλαμβάνουν» τα κύτταρα από την άσκοπη αύξηση, χωρίς στόχο διαίρεση, χωρίς επιστασία διαίρεση που χαρακτηρίζουν την δημιουργία της κάθε νεοπλασίας.

Τα καρκινικά αντιγόνα που χρησιμεύουν σαν καρκινικοί δείκτες διακρίνονται σε3 τάξεις.

ΤΑΞΗ 1 : Είναι απολύτως ειδικά αντιγόνα συγκεκριμένης νεοπλασίας. Δεν εμφανίζονται σε άλλα νεοπλάσματα, ούτε στους φυσιολογικούς ιστούς.

ΤΑΞΗ 2 : Σχεδόν ειδικά ωρισμένων νεοπλασιών εμφανίζονται σε ωρισμένους τύπους νεοπλασιών (π.χ. αντιγόνα του ηπ. Β – ηπατοκυτταρικού καρκίνου).

ΤΑΞΗ 3 : Η μεγάλη πλειψηφία των αντιγόνων ανήκει στην κατηγορία αυτή. Δεν είναι ειδικά των όγκων (non-tumor specific) αλλά έχουν σχέση με αυτούς (tumor associated) όπως επίσης με τους αντίστοιχους φυσιολογικούς ιστούς – όργανα (organ → tissue specific).

Τα αντιγόνα της τάξης ΙΙΙ ταξινομούνται επίσης σε :

1. 1. ΟΓΚΟ - ΕΜΒΡΥΪΚΑ ΑΝΤΙΓΟΝΑ (CEA – ΑFP)
2. 2. ΕΚΤΟΠΕΣ ΟΡΜΟΝΕΣ

Ø   αντιδιουρητική

Ø   παραθορμόνη

Ø   καλτσιτονίνη.

3. 3. ΟΡΜΟΝΕΣ ΠΛΑΚΟΥΝΤΑ

Ø  Αλκαλική φωσφατάση πλακούντα

Ø  Β-χοριακή γοναδοπροθίνη (B-HCG)

Ø  Ανθρώπινο πλακουντιακό λακτογόνο.

4. 4. ΕΝΖΥΜΑ

Ø  Προστατική όζινη φωσφατάση (PAP)

Ø  Λακτική δεϋδρογενάση (LDH)

Ø  Ειδική ενολάση του νευρώνα (NSE)

5. 5. ΠΡΩΤΕΪΝΕΣ ΟΡΟΥ

Ø  Ανοσοσφαιρίνες

6. 6. ΔΙΑΦΟΡΑ

Ø  Πολυαμίνες

Ø  Φερριτίνη

Ø  Υδροξυ-προλίνη

Ø  Κατεχολαμίνες.

ΟΙ ΠΙΟ ΣΥΝΗΘΙΣΜΕΝΟΙ ΚΑΡΚΙΝΙΚΟΙ ΔΕΙΚΤΕΣ

• · CEA – ΚΑΡΚΙΝΟΕΜΒΡΥΪΚΟ ΑΝΤΙΓΟΝΟ Γλυκοπρωτεῒνη ΜΒ 180.000. Αντιγόνο που παράγεται κατά την ανάπτυξη του εμβρύου (γαστρεντερικός ιστός). Μετά την γέννηση μειώνεται συνεχώς με τιμές στο φυσιολογικό ενήλικα 3-5ng/ml. Μέγιστες τιμές CEA παρατηρούνται σε καπνιστές. Το CEA προσδιορίζει καρκινική εξέλιξη στο έντερο, πνεύμονες, Τιμές ↑100mg/ml επί μεταστάσεων. Χρήση σαν μεταχειρητικός δείκτης παρακολούθησης του καρκίνου του εντέρου του προστάτη και επιτυχούς χημειοθεραπείας. Δείκτης θεραπείας.
• · AFP : ΑΛΦΑ ΦΕΤΟΔΡΩΪΝΗ (ΕΜΒΡΥΪΚΗ ΣΦΑΙΡΙΝΗ

Γλυκοπρωτεῒνη ΜΒ 70.000. Παράγεται από το ήπαρ του εμβρύου. Σε καρκίνο του ήπατος, όγκους όρχεων ή φυσιολογική τιμή της AFP που είναι 0+6,4 μονάδες αυξάνεται στις 500/cm3 αύξηση μετεγχειρητική σημαίνει υποτροπή της νεοπλασίας.

• · ΧΟΡΙΑΚΗ ΓΟΝΑΔΟΤΡΟΠΙΝΗ HCG Β’ υπομάδα

Σιαλογλυκοπρωτεῒνη ΜΒ 46.000 με μοριακή δομή υποφυσιακών ορμονών.

Συντίθεται στην έναρξη της εγκυμοσύνης από τα κύτταρα της τροφοβλάστες του πλακούντα.

Η θετικότητα της χαρακτήριζει την Εγκυμοσύνη και τους χρήστες μαριχουάνας.

Χρήση της σε καρκίνους τροφοβλαστικών όγκων σε μη έγκυο σε χοριοκαρκινώματα, σε μυλή κύηση.

Φ.Τ. > 31 U/ml. - μυλή κύηση* έως 1.000.000.

* Μυλή κύηση

               Ποσοστό 50% των χοριοκαρκινωμάτων αναπτύσσεται από μυλή κύηση.

• · ΚΑΡΚΙΝΙΚΟ ΑΝΤΙΓΟΝΟ 15.3 CA-15.3

Βλεννώδους τύπου αντιγόνο, μεγάλου μοριακού βάρους παράγεται από κύτταρα μαστού.

Αντιδρά με 2 μονοκλωνικά αντισώματα (115D8-DF3).

Φ.Τ. < 31U/ml.

Προσδιορίζει τον καρκίνο του μαστού, τις μεταστάσεις του, παράλληλοι δείκτες MCA-CA549.

• · MCA

Mucinous Carcinoma Associated antigen). Καρκινικός δείκτης για Ca μαστού. Προσδιορίζεται με μονοκλωνιό αντίσωμα b12.

• · CA549

Καρκινικός δείκτης για το Ca μαστού.

Βλενώδους σύστασης. Εμφανίζει μεγάλη ειδικότητα για τη νόσο (92%). Ευαισθησία 77%.

• · ΚΑΡΚΙΝΙΚΟ ΑΝΤΙΓΟΝΟ 19-9 (CA-19.9)

Υδατάνθρακας μεγάλου μοριακού βάρους πλούσιος σε βλεννίνη.

Αύξηση σε CA Ορθού – παχέως εντέρου – CA παγκρέατος – Γ.Ε.Σ.

Φ.Τ. < 33-60 U/ml.

Τιμές άνω των 10.000 πιστοποιούν μεταστάσεις.

Πρόδρομος το CA-50.

• · ΚΑΡΚΙΝΙΚΟ ΑΝΤΙΓΟΝΟ 125 (CA-125)

Βλεννώδης γλυκοπρωτεῒνη ΜΒ 200.000.

Προσδιορίζεται με το μονοκλωνικό αντίσωμα OC/125.

Αύξηση σε CA ωοθηκών - όγκοι εξ εμβρυῒκου επιθηλίου αδενοκαρκίνωμα γενικώς.

Φ.Τ. 0-35 U/ml.

Αυξάνεται και σε ενδομητρίωση, κίρρωση ύπατος.

• · ΤΟΠΟΪΣΟΜΕΡΑΣΗ Ι (ΤΙ)

Οι τοποϊσομεράσες του DNA αποτελούν ομάδα ενζύμων που βρίσκονται στα ευκαρυωτικά αλλά και προκαρυωτικά κύτταρα, όπου δρούν στην παθολογία του DNA προκαλώντας ή καταργώντας «ρήγματα» των ελικών του DNA.

Η υψηλότερη έκφραση ΤΟΡΟ Ι έχει συσχετιστεί με ανταπόκριση στην ιρινοτεκάνη (αναστολέας ΤΟΡΟ Ι).

Η Τ ΙΙ είναι ένζυμο που συνδυάζει το «ξετύλιγμα» του δίκλωνου DNA με την προσωρινή κοπή μία αλυσίδας για να χαλαρώνει το μόριο DNA.

Η ρύθμιση του «ξετυλίγματος» του DNA είναι απαραίτητη για την μεταγγραφή και αναδιπλασιασμό του DNA.

Πειραματικές μελέτες για θεραπευτική των αναστολέων αυτών δεν απέδωσαν. Η διαπίστωση από μελέτες ότι οι νεοπλασματικοί ιστοί περιέχουν αυξητικά επίπεδα Τ1 καθιστά αυτό σαν δείκτη νεοπλασίας για τον ορθοκλικό Ca, ΧΛΛ – ιστοκυτταρικό λέμφωμα.

• · ΠΡΟΣΤΑΣΙΚΟ ΑΝΤΙΓΟΝΟ (PSA – Prostatic Specific Antigen)

`      Γλυκοπρωτεῒνη ΜΒ 34.000.

        Δεν έχει ειδικότητα στον καρκίνο του Προστάτη.

Οι μεταβολές του (άνω των 75mg/ml ετησίως οδηγούν στην πρώῒμη διάγνωση CA προστάτου και μεταστάσεων αυτού).

Αναστέλλεται από την αντιανδρογόνο θεραπεία.

Το PSA αυξάνεται μετά από συνουσία – φλεγμονές – δακτυλική εξέταση – ποδηλασία.

• · ΚΑΡΚΙΝΙΚΟΙ ΔΕΙΚΤΕΣ 72-4 CA 72-4

Δείκτης για καρκίνωμα στομάχου – Μη ειδικός

• · ΝΕΥΡΩΝΟ – ΕΙΔΙΚΗ ΕΝΟΛΑΣΗ (NSE)

Αυξάνεται στο νευροβλάστωμα – μικροκυτταρικό καρκίνωμα βρόγχων πνευμόνων.

• · B2 ΜΙΚΡΟΣΦΑΙΡΙΝΗ (Β2 – Μ)

Εμφανίζεται σε κακοήθειες του λεμφικού συστήματος.

• · ΚΑΛΤΣΙΤΟΜΝΗ

Πολυπεπτίδιο παραγόμενο από παραθυλακιώδη (C) κύτταρα του θυρεοειδή αδένα.

• · 5-ΗΙΑΑ

Η 5ΗΤ παράγεται από καρκινοειδές (5 Υδροξυτρυπταμίνη).

• · ΑΝΤΙΔΙΟΥΡΗΤΙΚΗ ΟΡΜΟΝΗ

Αύξηση σε μικροκυτταρικό καρκίνο των βρόγχων, αδενοκαρκίνωμα.

NF2

Το γονίδιο NF2 παρέχει πληροφορίες για την παραγωγή της πρωτεΐνης merlin ή αλλιώς schwannomin.

Η πρωτεῒνη παράγεται στο Νευρικό Σύστημα ειδικά στα κύτταρα του Schwann προφυλάσσοντας αυτά σαν «θηκάρι» από κακώσεις.

Η πρωτεΐνη (Merlin) σηματοδοτεί μονοπάτια που είναι απαραίτητα για τον έλεγχο σχήματος, ανάπτυξης των κυττάρων του ανθρώπινου οργανισμού, όπως και την φυσιολογική προσκόλληση, επαφή (adhesim) των κυττάρων μεταξύ τους.

Ο βιολογικός ρόλος της πρωτεῒνης είναι να δρα σαν στοιχείο «καταπίεσης» όγκου δρώντας στην ανάπτυξη, διαίρεση των κυττάρων μη επιτρέπωντας σε αυτά άναρχη-ταχύτατη-άσκοπη ανάπτυξη.

Κλινικές οντότητες που προκαλούνται από γενετικές αλλαγές είναι :

Ø  NEYPOΪΝΩΜΑΤΩΣΗ ΤΥΠΟΥ 2

Ø  SCHAWANNOMATOSIS

Ø  ΔΙΑΦΟΡΟΙ ΟΓΚΟΙ.

Σήμερα η δίαγνωση των διάφορων νεοπλασιών ενισχύεται από την ανίχνευση των ΟΓΚΟΓΟΝΙΔΙΩΝ*.

*ΟΓΚΟΓΟΝΙΔΙΟ (NFI – NF2 – MTS1 – p53 – K-ras) ή της μη ύπαρξης αυτών.

ΚΡΙΤΗΡΙΑ ΚΑΡΚΙΝΙΚΩΝ ΔΕΙΚΤΩΝ

Ø  Υψηλή ειδικότητα

Ø  Υψηλή ευαισθησία

Ø  Σχέση με το στάδιο ή την μάζα του όγκου

Ø  Σχέση με την πρόγνωση

Ø  Αξιόπιστη δυνατότητα πρόβλεψης.

ΠΙΝΑΚΑΣ ΜΕ ΤΑ ΝΟΣΗΜΑΤΑ – ΚΑΡΚΙΝΙΚΟΥΣ ΔΕΙΚΤΕΣ

Dr. ΝΙΚΟΣ ΚΑΛΛΙΑΚΜΑΝΗΣ

Η έγκαιρη διάγνωση των νεοπλασιών είναι σχεδόν αδύνατη παρά την ύπαρξη πληθώρας σύγχρονων εργαστηριακών, και απεικονιστικών μέσων.

 Οι νεοπλασίες οι οποίες αποτελούν αθροίσματα μη φυσιολογικών κυττάρων δεν είναι δυνατόν να διαγνωστούν σε κλινικό επίπεδο.

Έτσι νεοπλασίες (αθροίσεις κυττάρων) που αποτελούνται από μερικά εκατομμύρια κύτταρα εμφανίζουν όγκο μόλις 1-2εκ. Με τα δεδομένα αυτά κάθε εξέταση, κάθε ένδειξη κάθε εργαστηριακό εύρημα, που μπορεί να βοηθήσει στην έγκαιρη διάγνωση κάθε νεοπλασίας, παρέχει πολύτιμη βοήθεια όχι μόνο στη διάγνωση αλλά και έκβαση και παρακολούθηση της θεραπευτικής αγωγής.

Οι καρκινικοί δείκτες (Κ.Δ.) αποτελούν ουσίες οι οποίεςε ανιχνεύονται και υπολογίζονται στα διάφορα βιολογικά του ανθρώπινου σώματος υγρά [αίμα, πλευριτικό υγρό, ασκιτικό υγρό, εγκεφαλονωτιαίο υγρό Ε.Y.)].

Γενικώς  όταν στον οργανισμό μας αναπτύσσεται καρκίνος, τα κύτταρα που τον αποτελούν ή οι ιστοί των σώματος παράγουν ουσίες που ανιχνεύονται στα βιολογικά υγρά (αίμα, ούρα, Ε.Υ.).

 Οι Κ.Δ. αποτελούν αντιγόνα του όγκου, ένζυμα, διάφορες πρωτεῒνες, μεταβολιτές ουσιών, μεταβολιτές, ογκογονίδια*, προϊόντα ογκογονιδίων.

*ΟΓΚΟΓΟΝΙΔΙΟ

Γονίδιο που επιβλέπει την Νευροφιβρομίνη (Nerobifromin) NFI-Νευροφιβρομίνη 1, εδράζεται στο μακρύ άκρο του χρωμοσώματος 17, μία πρωτεΐνη ενεργοποιούμενη από ένζυμα GTPase που πρωταρχικά ρυθμίζει την RAS-πρωτεΐνη.

Η NF1 αποτελεί το γονίδιο που υφίσταται τις πιο συχνές μεταλλάξεις.

Το NF1 κατευθύνει την neurofibromin που είναι πρωτεΐνη που περιέχει 2.818 αμινοξέα που επιδρά αρνητικά στην ενεργοποίηση του μονοπατιού RAS.

H neurofibromin παράγεται από πολλά κύτταρα και ειδικά κύτταρα του Κ.Ν.Σ. τα ολιγοδενδροκύτταρα και κύτταρα του Shwan (περίβλημα των νεύρων).

Η  Neurofibromin δρα σαν πρωτεϊνικός αναστολέας όγκων. Η πρωτεῒνη αυτή δρα ανασταλτικά στην αυξημένη παραγωγή κυττάρων ενεργοποιώντας άλλη πρωτεῒνη (RAS) η οποία προκαλεί υπερ-αύξηση και διαίρεση κυττάρων.

Οι «καταπιέστες» των όγκων φυσιολογικά «προλαμβάνουν» τα κύτταρα από την άσκοπη αύξηση, χωρίς στόχο διαίρεση, χωρίς επιστασία διαίρεση που χαρακτηρίζουν την δημιουργία της κάθε νεοπλασίας.

Τα καρκινικά αντιγόνα που χρησιμεύουν σαν καρκινικοί δείκτες διακρίνονται σε3 τάξεις.

ΤΑΞΗ 1 : Είναι απολύτως ειδικά αντιγόνα συγκεκριμένης νεοπλασίας. Δεν εμφανίζονται σε άλλα νεοπλάσματα, ούτε στους φυσιολογικούς ιστούς.

ΤΑΞΗ 2 : Σχεδόν ειδικά ωρισμένων νεοπλασιών εμφανίζονται σε ωρισμένους τύπους νεοπλασιών (π.χ. αντιγόνα του ηπ. Β – ηπατοκυτταρικού καρκίνου).

ΤΑΞΗ 3 : Η μεγάλη πλειψηφία των αντιγόνων ανήκει στην κατηγορία αυτή. Δεν είναι ειδικά των όγκων (non-tumor specific) αλλά έχουν σχέση με αυτούς (tumor associated) όπως επίσης με τους αντίστοιχους φυσιολογικούς ιστούς – όργανα (organ → tissue specific).

Τα αντιγόνα της τάξης ΙΙΙ ταξινομούνται επίσης σε :

1. 1. ΟΓΚΟ - ΕΜΒΡΥΪΚΑ ΑΝΤΙΓΟΝΑ (CEA – ΑFP)
2. 2. ΕΚΤΟΠΕΣ ΟΡΜΟΝΕΣ

Ø   αντιδιουρητική

Ø   παραθορμόνη

Ø   καλτσιτονίνη.

3. 3. ΟΡΜΟΝΕΣ ΠΛΑΚΟΥΝΤΑ

Ø  Αλκαλική φωσφατάση πλακούντα

Ø  Β-χοριακή γοναδοπροθίνη (B-HCG)

Ø  Ανθρώπινο πλακουντιακό λακτογόνο.

4. 4. ΕΝΖΥΜΑ

Ø  Προστατική όζινη φωσφατάση (PAP)

Ø  Λακτική δεϋδρογενάση (LDH)

Ø  Ειδική ενολάση του νευρώνα (NSE)

5. 5. ΠΡΩΤΕΪΝΕΣ ΟΡΟΥ

Ø  Ανοσοσφαιρίνες

6. 6. ΔΙΑΦΟΡΑ

Ø  Πολυαμίνες

Ø  Φερριτίνη

Ø  Υδροξυ-προλίνη

Ø  Κατεχολαμίνες.

ΟΙ ΠΙΟ ΣΥΝΗΘΙΣΜΕΝΟΙ ΚΑΡΚΙΝΙΚΟΙ ΔΕΙΚΤΕΣ

• · CEA – ΚΑΡΚΙΝΟΕΜΒΡΥΪΚΟ ΑΝΤΙΓΟΝΟ Γλυκοπρωτεῒνη ΜΒ 180.000. Αντιγόνο που παράγεται κατά την ανάπτυξη του εμβρύου (γαστρεντερικός ιστός). Μετά την γέννηση μειώνεται συνεχώς με τιμές στο φυσιολογικό ενήλικα 3-5ng/ml. Μέγιστες τιμές CEA παρατηρούνται σε καπνιστές. Το CEA προσδιορίζει καρκινική εξέλιξη στο έντερο, πνεύμονες, Τιμές ↑100mg/ml επί μεταστάσεων. Χρήση σαν μεταχειρητικός δείκτης παρακολούθησης του καρκίνου του εντέρου του προστάτη και επιτυχούς χημειοθεραπείας. Δείκτης θεραπείας.
• · AFP : ΑΛΦΑ ΦΕΤΟΔΡΩΪΝΗ (ΕΜΒΡΥΪΚΗ ΣΦΑΙΡΙΝΗ

Γλυκοπρωτεῒνη ΜΒ 70.000. Παράγεται από το ήπαρ του εμβρύου. Σε καρκίνο του ήπατος, όγκους όρχεων ή φυσιολογική τιμή της AFP που είναι 0+6,4 μονάδες αυξάνεται στις 500/cm3 αύξηση μετεγχειρητική σημαίνει υποτροπή της νεοπλασίας.

• · ΧΟΡΙΑΚΗ ΓΟΝΑΔΟΤΡΟΠΙΝΗ HCG Β’ υπομάδα

Σιαλογλυκοπρωτεῒνη ΜΒ 46.000 με μοριακή δομή υποφυσιακών ορμονών.

Συντίθεται στην έναρξη της εγκυμοσύνης από τα κύτταρα της τροφοβλάστες του πλακούντα.

Η θετικότητα της χαρακτήριζει την Εγκυμοσύνη και τους χρήστες μαριχουάνας.

Χρήση της σε καρκίνους τροφοβλαστικών όγκων σε μη έγκυο σε χοριοκαρκινώματα, σε μυλή κύηση.

Φ.Τ. > 31 U/ml. - μυλή κύηση* έως 1.000.000.

* Μυλή κύηση

               Ποσοστό 50% των χοριοκαρκινωμάτων αναπτύσσεται από μυλή κύηση.

• · ΚΑΡΚΙΝΙΚΟ ΑΝΤΙΓΟΝΟ 15.3 CA-15.3

Βλεννώδους τύπου αντιγόνο, μεγάλου μοριακού βάρους παράγεται από κύτταρα μαστού.

Αντιδρά με 2 μονοκλωνικά αντισώματα (115D8-DF3).

Φ.Τ. < 31U/ml.

Προσδιορίζει τον καρκίνο του μαστού, τις μεταστάσεις του, παράλληλοι δείκτες MCA-CA549.

• · MCA

Mucinous Carcinoma Associated antigen). Καρκινικός δείκτης για Ca μαστού. Προσδιορίζεται με μονοκλωνιό αντίσωμα b12.

• · CA549

Καρκινικός δείκτης για το Ca μαστού.

Βλενώδους σύστασης. Εμφανίζει μεγάλη ειδικότητα για τη νόσο (92%). Ευαισθησία 77%.

• · ΚΑΡΚΙΝΙΚΟ ΑΝΤΙΓΟΝΟ 19-9 (CA-19.9)

Υδατάνθρακας μεγάλου μοριακού βάρους πλούσιος σε βλεννίνη.

Αύξηση σε CA Ορθού – παχέως εντέρου – CA παγκρέατος – Γ.Ε.Σ.

Φ.Τ. < 33-60 U/ml.

Τιμές άνω των 10.000 πιστοποιούν μεταστάσεις.

Πρόδρομος το CA-50.

• · ΚΑΡΚΙΝΙΚΟ ΑΝΤΙΓΟΝΟ 125 (CA-125)

Βλεννώδης γλυκοπρωτεῒνη ΜΒ 200.000.

Προσδιορίζεται με το μονοκλωνικό αντίσωμα OC/125.

Αύξηση σε CA ωοθηκών - όγκοι εξ εμβρυῒκου επιθηλίου αδενοκαρκίνωμα γενικώς.

Φ.Τ. 0-35 U/ml.

Αυξάνεται και σε ενδομητρίωση, κίρρωση ύπατος.

• · ΤΟΠΟΪΣΟΜΕΡΑΣΗ Ι (ΤΙ)

Οι τοποϊσομεράσες του DNA αποτελούν ομάδα ενζύμων που βρίσκονται στα ευκαρυωτικά αλλά και προκαρυωτικά κύτταρα, όπου δρούν στην παθολογία του DNA προκαλώντας ή καταργώντας «ρήγματα» των ελικών του DNA.

Η υψηλότερη έκφραση ΤΟΡΟ Ι έχει συσχετιστεί με ανταπόκριση στην ιρινοτεκάνη (αναστολέας ΤΟΡΟ Ι).

Η Τ ΙΙ είναι ένζυμο που συνδυάζει το «ξετύλιγμα» του δίκλωνου DNA με την προσωρινή κοπή μία αλυσίδας για να χαλαρώνει το μόριο DNA.

Η ρύθμιση του «ξετυλίγματος» του DNA είναι απαραίτητη για την μεταγγραφή και αναδιπλασιασμό του DNA.

Πειραματικές μελέτες για θεραπευτική των αναστολέων αυτών δεν απέδωσαν. Η διαπίστωση από μελέτες ότι οι νεοπλασματικοί ιστοί περιέχουν αυξητικά επίπεδα Τ1 καθιστά αυτό σαν δείκτη νεοπλασίας για τον ορθοκλικό Ca, ΧΛΛ – ιστοκυτταρικό λέμφωμα.

• · ΠΡΟΣΤΑΣΙΚΟ ΑΝΤΙΓΟΝΟ (PSA – Prostatic Specific Antigen)

`      Γλυκοπρωτεῒνη ΜΒ 34.000.

        Δεν έχει ειδικότητα στον καρκίνο του Προστάτη.

Οι μεταβολές του (άνω των 75mg/ml ετησίως οδηγούν στην πρώῒμη διάγνωση CA προστάτου και μεταστάσεων αυτού).

Αναστέλλεται από την αντιανδρογόνο θεραπεία.

Το PSA αυξάνεται μετά από συνουσία – φλεγμονές – δακτυλική εξέταση – ποδηλασία.

• · ΚΑΡΚΙΝΙΚΟΙ ΔΕΙΚΤΕΣ 72-4 CA 72-4

Δείκτης για καρκίνωμα στομάχου – Μη ειδικός

• · ΝΕΥΡΩΝΟ – ΕΙΔΙΚΗ ΕΝΟΛΑΣΗ (NSE)

Αυξάνεται στο νευροβλάστωμα – μικροκυτταρικό καρκίνωμα βρόγχων πνευμόνων.

• · B2 ΜΙΚΡΟΣΦΑΙΡΙΝΗ (Β2 – Μ)

Εμφανίζεται σε κακοήθειες του λεμφικού συστήματος.

• · ΚΑΛΤΣΙΤΟΜΝΗ

Πολυπεπτίδιο παραγόμενο από παραθυλακιώδη (C) κύτταρα του θυρεοειδή αδένα.

• · 5-ΗΙΑΑ

Η 5ΗΤ παράγεται από καρκινοειδές (5 Υδροξυτρυπταμίνη).

• · ΑΝΤΙΔΙΟΥΡΗΤΙΚΗ ΟΡΜΟΝΗ

Αύξηση σε μικροκυτταρικό καρκίνο των βρόγχων, αδενοκαρκίνωμα.

NF2

Το γονίδιο NF2 παρέχει πληροφορίες για την παραγωγή της πρωτεΐνης merlin ή αλλιώς schwannomin.

Η πρωτεῒνη παράγεται στο Νευρικό Σύστημα ειδικά στα κύτταρα του Schwann προφυλάσσοντας αυτά σαν «θηκάρι» από κακώσεις.

Η πρωτεΐνη (Merlin) σηματοδοτεί μονοπάτια που είναι απαραίτητα για τον έλεγχο σχήματος, ανάπτυξης των κυττάρων του ανθρώπινου οργανισμού, όπως και την φυσιολογική προσκόλληση, επαφή (adhesim) των κυττάρων μεταξύ τους.

Ο βιολογικός ρόλος της πρωτεῒνης είναι να δρα σαν στοιχείο «καταπίεσης» όγκου δρώντας στην ανάπτυξη, διαίρεση των κυττάρων μη επιτρέπωντας σε αυτά άναρχη-ταχύτατη-άσκοπη ανάπτυξη.

Κλινικές οντότητες που προκαλούνται από γενετικές αλλαγές είναι :

Ø  NEYPOΪΝΩΜΑΤΩΣΗ ΤΥΠΟΥ 2

Ø  SCHAWANNOMATOSIS

Ø  ΔΙΑΦΟΡΟΙ ΟΓΚΟΙ.

Σήμερα η δίαγνωση των διάφορων νεοπλασιών ενισχύεται από την ανίχνευση των ΟΓΚΟΓΟΝΙΔΙΩΝ*.

*ΟΓΚΟΓΟΝΙΔΙΟ (NFI – NF2 – MTS1 – p53 – K-ras) ή της μη ύπαρξης αυτών.

ΚΡΙΤΗΡΙΑ ΚΑΡΚΙΝΙΚΩΝ ΔΕΙΚΤΩΝ

Ø  Υψηλή ειδικότητα

Ø  Υψηλή ευαισθησία

Ø  Σχέση με το στάδιο ή την μάζα του όγκου

Ø  Σχέση με την πρόγνωση

Ø  Αξιόπιστη δυνατότητα πρόβλεψης.

ΠΙΝΑΚΑΣ ΜΕ ΤΑ ΝΟΣΗΜΑΤΑ – ΚΑΡΚΙΝΙΚΟΥΣ ΔΕΙΚΤΕΣ

Dr. ΝΙΚΟΣ ΚΑΛΛΙΑΚΜΑΝΗΣ

Η έγκαιρη διάγνωση των νεοπλασιών είναι σχεδόν αδύνατη παρά την ύπαρξη πληθώρας σύγχρονων εργαστηριακών, και απεικονιστικών μέσων.

 Οι νεοπλασίες οι οποίες αποτελούν αθροίσματα μη φυσιολογικών κυττάρων δεν είναι δυνατόν να διαγνωστούν σε κλινικό επίπεδο.

Έτσι νεοπλασίες (αθροίσεις κυττάρων) που αποτελούνται από μερικά εκατομμύρια κύτταρα εμφανίζουν όγκο μόλις 1-2εκ. Με τα δεδομένα αυτά κάθε εξέταση, κάθε ένδειξη κάθε εργαστηριακό εύρημα, που μπορεί να βοηθήσει στην έγκαιρη διάγνωση κάθε νεοπλασίας, παρέχει πολύτιμη βοήθεια όχι μόνο στη διάγνωση αλλά και έκβαση και παρακολούθηση της θεραπευτικής αγωγής.

Οι καρκινικοί δείκτες (Κ.Δ.) αποτελούν ουσίες οι οποίεςε ανιχνεύονται και υπολογίζονται στα διάφορα βιολογικά του ανθρώπινου σώματος υγρά [αίμα, πλευριτικό υγρό, ασκιτικό υγρό, εγκεφαλονωτιαίο υγρό Ε.Y.)].

Γενικώς  όταν στον οργανισμό μας αναπτύσσεται καρκίνος, τα κύτταρα που τον αποτελούν ή οι ιστοί των σώματος παράγουν ουσίες που ανιχνεύονται στα βιολογικά υγρά (αίμα, ούρα, Ε.Υ.).

 Οι Κ.Δ. αποτελούν αντιγόνα του όγκου, ένζυμα, διάφορες πρωτεῒνες, μεταβολιτές ουσιών, μεταβολιτές, ογκογονίδια*, προϊόντα ογκογονιδίων.

*ΟΓΚΟΓΟΝΙΔΙΟ

Γονίδιο που επιβλέπει την Νευροφιβρομίνη (Nerobifromin) NFI-Νευροφιβρομίνη 1, εδράζεται στο μακρύ άκρο του χρωμοσώματος 17, μία πρωτεΐνη ενεργοποιούμενη από ένζυμα GTPase που πρωταρχικά ρυθμίζει την RAS-πρωτεΐνη.

Η NF1 αποτελεί το γονίδιο που υφίσταται τις πιο συχνές μεταλλάξεις.

Το NF1 κατευθύνει την neurofibromin που είναι πρωτεΐνη που περιέχει 2.818 αμινοξέα που επιδρά αρνητικά στην ενεργοποίηση του μονοπατιού RAS.

H neurofibromin παράγεται από πολλά κύτταρα και ειδικά κύτταρα του Κ.Ν.Σ. τα ολιγοδενδροκύτταρα και κύτταρα του Shwan (περίβλημα των νεύρων).

Η  Neurofibromin δρα σαν πρωτεϊνικός αναστολέας όγκων. Η πρωτεῒνη αυτή δρα ανασταλτικά στην αυξημένη παραγωγή κυττάρων ενεργοποιώντας άλλη πρωτεῒνη (RAS) η οποία προκαλεί υπερ-αύξηση και διαίρεση κυττάρων.

Οι «καταπιέστες» των όγκων φυσιολογικά «προλαμβάνουν» τα κύτταρα από την άσκοπη αύξηση, χωρίς στόχο διαίρεση, χωρίς επιστασία διαίρεση που χαρακτηρίζουν την δημιουργία της κάθε νεοπλασίας.

Τα καρκινικά αντιγόνα που χρησιμεύουν σαν καρκινικοί δείκτες διακρίνονται σε3 τάξεις.

ΤΑΞΗ 1 : Είναι απολύτως ειδικά αντιγόνα συγκεκριμένης νεοπλασίας. Δεν εμφανίζονται σε άλλα νεοπλάσματα, ούτε στους φυσιολογικούς ιστούς.

ΤΑΞΗ 2 : Σχεδόν ειδικά ωρισμένων νεοπλασιών εμφανίζονται σε ωρισμένους τύπους νεοπλασιών (π.χ. αντιγόνα του ηπ. Β – ηπατοκυτταρικού καρκίνου).

ΤΑΞΗ 3 : Η μεγάλη πλειψηφία των αντιγόνων ανήκει στην κατηγορία αυτή. Δεν είναι ειδικά των όγκων (non-tumor specific) αλλά έχουν σχέση με αυτούς (tumor associated) όπως επίσης με τους αντίστοιχους φυσιολογικούς ιστούς – όργανα (organ → tissue specific).

Τα αντιγόνα της τάξης ΙΙΙ ταξινομούνται επίσης σε :

1. 1. ΟΓΚΟ - ΕΜΒΡΥΪΚΑ ΑΝΤΙΓΟΝΑ (CEA – ΑFP)
2. 2. ΕΚΤΟΠΕΣ ΟΡΜΟΝΕΣ

Ø   αντιδιουρητική

Ø   παραθορμόνη

Ø   καλτσιτονίνη.

3. 3. ΟΡΜΟΝΕΣ ΠΛΑΚΟΥΝΤΑ

Ø  Αλκαλική φωσφατάση πλακούντα

Ø  Β-χοριακή γοναδοπροθίνη (B-HCG)

Ø  Ανθρώπινο πλακουντιακό λακτογόνο.

4. 4. ΕΝΖΥΜΑ

Ø  Προστατική όζινη φωσφατάση (PAP)

Ø  Λακτική δεϋδρογενάση (LDH)

Ø  Ειδική ενολάση του νευρώνα (NSE)

5. 5. ΠΡΩΤΕΪΝΕΣ ΟΡΟΥ

Ø  Ανοσοσφαιρίνες

6. 6. ΔΙΑΦΟΡΑ

Ø  Πολυαμίνες

Ø  Φερριτίνη

Ø  Υδροξυ-προλίνη

Ø  Κατεχολαμίνες.

ΟΙ ΠΙΟ ΣΥΝΗΘΙΣΜΕΝΟΙ ΚΑΡΚΙΝΙΚΟΙ ΔΕΙΚΤΕΣ

• · CEA – ΚΑΡΚΙΝΟΕΜΒΡΥΪΚΟ ΑΝΤΙΓΟΝΟ Γλυκοπρωτεῒνη ΜΒ 180.000. Αντιγόνο που παράγεται κατά την ανάπτυξη του εμβρύου (γαστρεντερικός ιστός). Μετά την γέννηση μειώνεται συνεχώς με τιμές στο φυσιολογικό ενήλικα 3-5ng/ml. Μέγιστες τιμές CEA παρατηρούνται σε καπνιστές. Το CEA προσδιορίζει καρκινική εξέλιξη στο έντερο, πνεύμονες, Τιμές ↑100mg/ml επί μεταστάσεων. Χρήση σαν μεταχειρητικός δείκτης παρακολούθησης του καρκίνου του εντέρου του προστάτη και επιτυχούς χημειοθεραπείας. Δείκτης θεραπείας.
• · AFP : ΑΛΦΑ ΦΕΤΟΔΡΩΪΝΗ (ΕΜΒΡΥΪΚΗ ΣΦΑΙΡΙΝΗ

Γλυκοπρωτεῒνη ΜΒ 70.000. Παράγεται από το ήπαρ του εμβρύου. Σε καρκίνο του ήπατος, όγκους όρχεων ή φυσιολογική τιμή της AFP που είναι 0+6,4 μονάδες αυξάνεται στις 500/cm3 αύξηση μετεγχειρητική σημαίνει υποτροπή της νεοπλασίας.

• · ΧΟΡΙΑΚΗ ΓΟΝΑΔΟΤΡΟΠΙΝΗ HCG Β’ υπομάδα

Σιαλογλυκοπρωτεῒνη ΜΒ 46.000 με μοριακή δομή υποφυσιακών ορμονών.

Συντίθεται στην έναρξη της εγκυμοσύνης από τα κύτταρα της τροφοβλάστες του πλακούντα.

Η θετικότητα της χαρακτήριζει την Εγκυμοσύνη και τους χρήστες μαριχουάνας.

Χρήση της σε καρκίνους τροφοβλαστικών όγκων σε μη έγκυο σε χοριοκαρκινώματα, σε μυλή κύηση.

Φ.Τ. > 31 U/ml. - μυλή κύηση* έως 1.000.000.

* Μυλή κύηση

               Ποσοστό 50% των χοριοκαρκινωμάτων αναπτύσσεται από μυλή κύηση.

• · ΚΑΡΚΙΝΙΚΟ ΑΝΤΙΓΟΝΟ 15.3 CA-15.3

Βλεννώδους τύπου αντιγόνο, μεγάλου μοριακού βάρους παράγεται από κύτταρα μαστού.

Αντιδρά με 2 μονοκλωνικά αντισώματα (115D8-DF3).

Φ.Τ. < 31U/ml.

Προσδιορίζει τον καρκίνο του μαστού, τις μεταστάσεις του, παράλληλοι δείκτες MCA-CA549.

• · MCA

Mucinous Carcinoma Associated antigen). Καρκινικός δείκτης για Ca μαστού. Προσδιορίζεται με μονοκλωνιό αντίσωμα b12.

• · CA549

Καρκινικός δείκτης για το Ca μαστού.

Βλενώδους σύστασης. Εμφανίζει μεγάλη ειδικότητα για τη νόσο (92%). Ευαισθησία 77%.

• · ΚΑΡΚΙΝΙΚΟ ΑΝΤΙΓΟΝΟ 19-9 (CA-19.9)

Υδατάνθρακας μεγάλου μοριακού βάρους πλούσιος σε βλεννίνη.

Αύξηση σε CA Ορθού – παχέως εντέρου – CA παγκρέατος – Γ.Ε.Σ.

Φ.Τ. < 33-60 U/ml.

Τιμές άνω των 10.000 πιστοποιούν μεταστάσεις.

Πρόδρομος το CA-50.

• · ΚΑΡΚΙΝΙΚΟ ΑΝΤΙΓΟΝΟ 125 (CA-125)

Βλεννώδης γλυκοπρωτεῒνη ΜΒ 200.000.

Προσδιορίζεται με το μονοκλωνικό αντίσωμα OC/125.

Αύξηση σε CA ωοθηκών - όγκοι εξ εμβρυῒκου επιθηλίου αδενοκαρκίνωμα γενικώς.

Φ.Τ. 0-35 U/ml.

Αυξάνεται και σε ενδομητρίωση, κίρρωση ύπατος.

• · ΤΟΠΟΪΣΟΜΕΡΑΣΗ Ι (ΤΙ)

Οι τοποϊσομεράσες του DNA αποτελούν ομάδα ενζύμων που βρίσκονται στα ευκαρυωτικά αλλά και προκαρυωτικά κύτταρα, όπου δρούν στην παθολογία του DNA προκαλώντας ή καταργώντας «ρήγματα» των ελικών του DNA.

Η υψηλότερη έκφραση ΤΟΡΟ Ι έχει συσχετιστεί με ανταπόκριση στην ιρινοτεκάνη (αναστολέας ΤΟΡΟ Ι).

Η Τ ΙΙ είναι ένζυμο που συνδυάζει το «ξετύλιγμα» του δίκλωνου DNA με την προσωρινή κοπή μία αλυσίδας για να χαλαρώνει το μόριο DNA.

Η ρύθμιση του «ξετυλίγματος» του DNA είναι απαραίτητη για την μεταγγραφή και αναδιπλασιασμό του DNA.

Πειραματικές μελέτες για θεραπευτική των αναστολέων αυτών δεν απέδωσαν. Η διαπίστωση από μελέτες ότι οι νεοπλασματικοί ιστοί περιέχουν αυξητικά επίπεδα Τ1 καθιστά αυτό σαν δείκτη νεοπλασίας για τον ορθοκλικό Ca, ΧΛΛ – ιστοκυτταρικό λέμφωμα.

• · ΠΡΟΣΤΑΣΙΚΟ ΑΝΤΙΓΟΝΟ (PSA – Prostatic Specific Antigen)

`      Γλυκοπρωτεῒνη ΜΒ 34.000.

        Δεν έχει ειδικότητα στον καρκίνο του Προστάτη.

Οι μεταβολές του (άνω των 75mg/ml ετησίως οδηγούν στην πρώῒμη διάγνωση CA προστάτου και μεταστάσεων αυτού).

Αναστέλλεται από την αντιανδρογόνο θεραπεία.

Το PSA αυξάνεται μετά από συνουσία – φλεγμονές – δακτυλική εξέταση – ποδηλασία.

• · ΚΑΡΚΙΝΙΚΟΙ ΔΕΙΚΤΕΣ 72-4 CA 72-4

Δείκτης για καρκίνωμα στομάχου – Μη ειδικός

• · ΝΕΥΡΩΝΟ – ΕΙΔΙΚΗ ΕΝΟΛΑΣΗ (NSE)

Αυξάνεται στο νευροβλάστωμα – μικροκυτταρικό καρκίνωμα βρόγχων πνευμόνων.

• · B2 ΜΙΚΡΟΣΦΑΙΡΙΝΗ (Β2 – Μ)

Εμφανίζεται σε κακοήθειες του λεμφικού συστήματος.

• · ΚΑΛΤΣΙΤΟΜΝΗ

Πολυπεπτίδιο παραγόμενο από παραθυλακιώδη (C) κύτταρα του θυρεοειδή αδένα.

• · 5-ΗΙΑΑ

Η 5ΗΤ παράγεται από καρκινοειδές (5 Υδροξυτρυπταμίνη).

• · ΑΝΤΙΔΙΟΥΡΗΤΙΚΗ ΟΡΜΟΝΗ

Αύξηση σε μικροκυτταρικό καρκίνο των βρόγχων, αδενοκαρκίνωμα.

NF2

Το γονίδιο NF2 παρέχει πληροφορίες για την παραγωγή της πρωτεΐνης merlin ή αλλιώς schwannomin.

Η πρωτεῒνη παράγεται στο Νευρικό Σύστημα ειδικά στα κύτταρα του Schwann προφυλάσσοντας αυτά σαν «θηκάρι» από κακώσεις.

Η πρωτεΐνη (Merlin) σηματοδοτεί μονοπάτια που είναι απαραίτητα για τον έλεγχο σχήματος, ανάπτυξης των κυττάρων του ανθρώπινου οργανισμού, όπως και την φυσιολογική προσκόλληση, επαφή (adhesim) των κυττάρων μεταξύ τους.

Ο βιολογικός ρόλος της πρωτεῒνης είναι να δρα σαν στοιχείο «καταπίεσης» όγκου δρώντας στην ανάπτυξη, διαίρεση των κυττάρων μη επιτρέπωντας σε αυτά άναρχη-ταχύτατη-άσκοπη ανάπτυξη.

Κλινικές οντότητες που προκαλούνται από γενετικές αλλαγές είναι :

Ø  NEYPOΪΝΩΜΑΤΩΣΗ ΤΥΠΟΥ 2

Ø  SCHAWANNOMATOSIS

Ø  ΔΙΑΦΟΡΟΙ ΟΓΚΟΙ.

Σήμερα η δίαγνωση των διάφορων νεοπλασιών ενισχύεται από την ανίχνευση των ΟΓΚΟΓΟΝΙΔΙΩΝ*.

*ΟΓΚΟΓΟΝΙΔΙΟ (NFI – NF2 – MTS1 – p53 – K-ras) ή της μη ύπαρξης αυτών.

ΚΡΙΤΗΡΙΑ ΚΑΡΚΙΝΙΚΩΝ ΔΕΙΚΤΩΝ

Ø  Υψηλή ειδικότητα

Ø  Υψηλή ευαισθησία

Ø  Σχέση με το στάδιο ή την μάζα του όγκου

Ø  Σχέση με την πρόγνωση

Ø  Αξιόπιστη δυνατότητα πρόβλεψης.

ΠΙΝΑΚΑΣ ΜΕ ΤΑ ΝΟΣΗΜΑΤΑ – ΚΑΡΚΙΝΙΚΟΥΣ ΔΕΙΚΤΕΣ

Dr. ΝΙΚΟΣ ΚΑΛΛΙΑΚΜΑΝΗΣ

Αμέταλλο χημικό στοιχείο με ατομικό αριθμό 53 ανήκει στην ομάδα των αλογόνων.

Σε θερμοκρασία δωματίου εξαχνώνεται αργά σε ιώδους χροιάς ατμούς που είναι πολύ ερεθιστικοί για τα μάτια και το αναπνευστικό σύστημα.

Η ονομασία του οφείλεται στο χρώμα των ατμών του.

Η ανακάλυψή του οφείλεται στο Γάλλο χημικό Bernard Courtona κατά την παρασκευή νιτρικού καλίου.

Στο φλοιό της γής το ιώδιο βρίσκεται σε περιεκτικότητα 1.4ppm, οι μετεωρίτες έχουν 0,26ppm I_z, περιέχουν Ιώδιο επίσης περιέχεται σε ποσότητες στο νερό της θάλασσας. Το ιώδιο δεν βρίσκεται ποτέ ελεύθερο στη φύση. Το θαλασσινό νερό περιέχει υπό μορφή ανιόντων Ι 50mg/1 τόνο θαλλασσινού νερού (βλέπε Πίνακα).

Κύρια παραγωγή παγκοσμίως Ιωδίου είναι η ΧΙΛΗ όπου παρασκευάζεται από το νίτρο της Χιλής.

Οι άλλες χώρες παρασκευάζουν το Ιώδιο από φυσική άλμη (φύκια) σταθερού ισότυπου Ι¹²⁷.

Έλλειψη του Ι προκαλεί βρογχοκήλη δηλαδή διόγκωση του θυρεοειδή αδένα.

ΕΝΩΣΕΙΣ ΙΩΔΙΟΥ

• · ΙΩΔΙΟΥΧΟ ΝΑΤΡΙΟ (NaI)

`Προστίθεται στο μαγειρικό αλάτι για να γίνει αύξηση της περιεκτικότητας του σε ιώδιο, καθιστώντας της πρόσληψή του σημαντική πηγή πρόσληψης Ι για τον οργανισμό του ανθρώπου.

• · ΙΩΔΙΟΥΧΟ Κ (ΚΙ)

Προστίθεται στο αλάτι, στις διάφορες ζωοτροφές για κάλυψη της απαραίτητης πρόσληψης Ι από τον οργανισμό. Χρήση στην Ιατρική Επιστήμη για θεραπεία Βρογχοκήλης, μυκητίασης.

Βάμμα Ιωδίου : αιθηνιλικό διάλυμα ιωδιούχου Κ (ΚΙ) και ιωδίου.

Η χημική δομή του Ιωδίου δίνει βάση για ένωση με άλλα αλογόνα στοιχεία (διαλογονικές ενώσεις) με ιώδια  (πεντασθενές Ι Ι₂Ο₅)

Το Ι έχει 37 ισότοπα.

Ισότοπο : Ένα από σειρά χημικών στοιχείων με ταυτόσημες χημικές ιδιότητες, διαφορετικά ΑΒ-φορτία.

Σταθερό είναι μόνον το Ι¹²⁷ με χρόνο υποδιπλασιασμού 1517 εκατομμύρια χρόνια (παραπροϊόν πυρηνικών δοκιμών και ατυχημάτων)!!!!

4 ισότοπα του Ιωδίου χρησιμοποιούνται θεραπευτικά (Ι¹²³ – Ι¹²⁴ – Ι¹²⁶ – Ι¹³¹) στην Ιατρική.

ΒΙΟΛΟΓΙΚΟΣ ΡΟΛΟΣ ΤΟΥ Ι

Το ανθρώπινο σώμα περιέχει φυσιολογικά 14mg Iωδίου.

Συγκεντρώνεται κυρίως στο θυρεοειδή αδένα και είναι απαραίτητο συστατικό της θυροξίνης (ορμόνης του θυρεοειδή αδένα).

Η θυροξίνη διαδραματίζει καθοριστικό ρόλο στο σύνολο του μεταβολισμού (πρωτεΐνες – λίπη – υδατάνθρακες) για το σύνολο των κυττάρων και ιστών του ανθρώπινου οργανισμού. Έτσι οι θυρεοειδικές ορμόνες επηρεάζουν – ανάπτυξη εγκεφάλου – επούλωση ιστών – παραγωγή ενέργειας.

Έλλειψη Ιωδίου στον οργανισμό προκαλεί βρογχοκήλη.

Στις παραθαλάσσιες περιοχές αυτό δεν αποτελεί πρόβλημα και τούτο διότι το ιώδιο της  ατμόσφαιρας με την βροχή και χιόνι μεταφέρονται στα φυτά και ζώα.

Στις χώρες όπου δεν υπάρχει θάλασσα, προστίθενται Ιώδιο στα τρόφιμα και σιτηρέσια.

Το Ιώδιο χρησιμοποιείται στην φαρμακευτική σαν απολυμαντικό, αντισηπτικό (βάμμα ιωδίου – Povidone iodine), είτε αυτούσιο είτε με τη μορφή διαλύματος σε αιθυλική αλκοόλη.

Όπως και νερό μαζί με ιωδιούχο κάλιο (βάμμα ιωδίου) επίσης σαν ιωδοφόρμιο (CHI₃) με εφαρμογές στην Παρασκευή φαρμάκων και απολυμαντικών.

Το Ι¹³ (ραδιενεργό) χρησιμοποιείται στις ακτινοδιαγνωστικές μεθόδους (σκιαγραφικό μέσο απεικόνισης).

Επίσης το Ιώδιο χρησιμοποιείται και στην Αναλυτική Χημεία, για την ποιοτική ταυτοποίηση ορισμένων οργανικών ενώσεων, και τον ποσοτικό προσδιορισμό με βάση τη μέθοδο της ιωδιομετρίας (Δέσμεση ιωδίου γίνεται ογκομετρικά).

Το Ιώδιο επίσης υπό μορφή ιωδιούχου αργύρου χρησιμοποιείται στην φωτογραφική τέχνη.

Επίσης ο ιωδιούχος άργυρος χρησιμοποιείται από τους μετεωρολόγους για σχηματισμό νεφών και δημιουργία τεχνητής βροχής.

ΤΟΞΙΚΟΤΗΤΑ

Η άμεση επαφή Ιωδίου με το δέρμα προκαλεί ερεθισμούς. Διαλύματα ιωδίου με μεγάλη περιεκτικότητα Ιωδίου μπορεί να προκαλέσουν βλάβες δέρματος και ιστών.

Το ιώδιο σαν στοιχείο είναι τοξικό αν το λάβει κανείς από το στόμα.

Θανατηφόρα δόση Ιωδίου σε ενήλικα> 2-3γραμ.

Η περιεκτικότητα των ατμών Ιωδίου δεν πρέπει να υπερβαίνει το 1mg/cm³ και είναι εξαιρετικά επικίνδυνη η μορφή αυτή του ιωδίου για τα μάτια και το αναπνευστικό σύστημα.

Η ανάμιξει του Ιωδίου με αμμωνία και νερό παράγει ιωδίδιο του αζώτου εξαιρετικά ευαίσθητο εκρηκτικό μήγμα που διασπάται σε άζωτο – πυκνούς ατμούς ιωδίου.

Ι¹³¹ : ραδιενεργό ιώδιο – Ραδιονουκλιδικό ιώδιο χρήση αυτού σε ιατρικές και φαρμακευτικές εφαρμογές. Η μορφή του ιωδίου αυτού αποτελεί σημαντικό παράγοντα κινδύνου ραδιενεργού ακτινοβολίας στα προϊόντα της σχάσης του πυρήνα (πυρηνική σχέση).

ΠΥΡΗΝΙΚΗ ΣΧΑΣΗ : η διαδικασία κατά την οποία ένας ασταθής ατομικός πυρήνας διασπάται (σχάση) σε 2 ή περισσότερους μικρότερους πυρήνες και παραπροϊόντα (σωματίδια).

Η ραδιενέργια των προϊόντων πυρηνικής έκρηξης (σχάσης με ατομική βόμβα) προκαλείται κυρίως από βραχύβια ισότοπα όπως το Ιώδιο 131 Βα140. Το Ι¹³¹ αποτελεί σημαντικό προϊόν επίσης σχάσης ουρανίου και πλουτωνίου και θεωρείται υπεύθηνο για μεταλλάξεις και θανάτους.

Η έλλειψη Ι2 από τον ανθρώπινο οργανισμό μπορεί να προκαλέσει :

• · Αύξηση σωματικού βάρους
• · Αδυναμία (επιβράδυνση μεταβολισμού λόγω της έλλειψης ιωδίου)
• · Τριχόπτωση – ξηρότητα δέρματος
• · Ευαισθησία στην μείωση της θερμοκρασίας
• · Ελλάτωση καρδιακών παλμών
• · Επιπλοκή στην εγκυμοσύνη
• · Διαταραχές έμμονης ρύσης

Όλες τα παραπάνω συμπτώματα οφείλονται σε έλλειψη ιωδίου, μείωση σχηματισμού θυροξίνης ελάττωση του μεταβολισμού.

ΤΡΟΦΕΣ ΠΛΟΥΣΙΕΣ ΣΕ ΙΩΔΙΟ

• · ΜΠΑΚΑΛΙΑΡΟΣ 85gr 60% της συνιστάμενης ημερήσιας πρόσληψης.
• · ΓΙΑΟΥΡΤΙ 1 ΚΕΣΕΔΑΚΙ 50% της ημερήσια πρόσληψης Ιωδίου₂.
• · ΙΩΔΙΟΥΧΟ ΑΛΑΤΙ ¼ κουταλιάς γλυκού (1,5gr) 47% της δόσης Ιωδίου που χρειάζεται κάθε μέρα.
• · ΓΑΡΙΔΕΣ (μερίδα 85gr) αποτελεί 23% της ημερήσιας δόσης Ιωδίου.
• · 1 ΑΥΓΟ ΜΕΓΑΛΟ 18% συνιστώμενη ημερήσια δόση .
• · ΤΟΝΟΣ κονσέρβα 85gr 11% ημερήσιας βάσης Ιωδίου.
• · ΔΑΜΑΣΚΗΝΑ ΑΠΟΞΗΡΑΜΕΝΑ 2 τεμάχια, 9% συνιστώμενη δόση.

Dr. ΝΙΚΟΣ ΚΑΛΛΙΑΚΜΑΝΗΣ

Ref. : - Merck Man 18^th

-        Βικιπαίδεια

-        NMed.gr

Η πιο συχνή του τρόμου.

Ιδιοπαθής σημαίνει ότι δεν έχει γνωστή αιτία, γνωστό υπόστρωμα. Περίπου οι μισές περιπτώσεις Ι.Τ. έχουν οικογενή χαρακτήρα (50% πιθανότητες), με εμφάνιση από την εφηβεία μέχρι την ενήλικη ζωή.

Στατιστικά στοιχεία αναφέρουν ότι 1 στα 20 άτομα άνω των 40 ετών, εμφανίζει ιδιοπαθή τρόμο.

Η προσβολή Ι.Τ. αφορά τα χέρια και τους βραχίονες (άνω άκρα).

Μερικά άτομα εκδηλώνουν τον Ι.Τ. μόνον σε ορισμένες θέσεις του σώματος («στατικός τρόμος – τρέμουλο»), ενώ άλλα άτομα με Ι.Τ. με την αρχή κινήσεων (π.χ. γραφή – φαγητό «κινητικός τρόμος»).

Τα περισσότερα άτομα με Ι.Τ. εμφανίζουν και τις 2 μορφές αυτής (στατικό – κινητικό τρόμο).

Με τον καιρό ο τρόμος των χεριών και βραχιόνων εμφανίζεται στο κεφάλι – μάτια – βλέφαρα – γλώσσα – σαγόνι – στην φωνή. Σπάνια επεκτείνεται στα κάτω άκρα.

Κατά την επιτέλεση εκούσιων (με τη θέλησή μας) κινήσεων ο τρόμος επιδεινώνεται. Αυτό έρχεται σε πλήρη αντίθεση με τον τρόμο που εμφανίζει η νόσος Parkinson όπου χαρακτηριστικά σε αυτήν ο τρόμος ελαττώνεται στις ακούσιες κινήσεις.

Χαρακτηριστικά ο τρόμος της νόσου Parkinson είναι τρόμος ηρεμίας (το άτομο εμφανίζεται σαν να «μετράει νομίσματα» ή να «τυλίγει στριφτό τσιγάρο»).

Τα άτομα πάντως με ιδιοπαθή τρόμο έχουν πιθανότητες 4 – 5 φορές περισσότερες για να εμφανίσουν νόσο Parkinson.

Το τρέμουλο του Ι.Τ. εξαφανίζεται κατά τον ύπνο και όπως αναφέρθηκε χαρακτηριστικά εμφανίζεται και επιδεινώνεται στις εκούσιες κινήσεις.

Η σοβαρότητα όπως και ένταση του τρόμου μπορεί να διαφέρουν ακόμα και από ώρα σε ώρα της ημέρας (κατά την διάρκεια του 24ώρου) αλλά και από τη μία ημέρα στην άλλη.

Γενικά ο ιδιοπαθής τρόμος επιδεινώνεται παράλληλα με την ηλικία.

Τα αίτια όπως αναφέρθηκε του Ι.Τ. παραμένουν άγνωστα. Νεκροτομικά ευρήματα ανέδειξαν κυρίως εκφυλιστικές αλλοιώσεις – σωμάτια lewy – (εναπόθεση πρωτεΐνης) που εμφανίζονται και στη νόσο Parkinson αλλά σε διαφορετικά σημεία του εγκεφάλου.

Οι εκφυλιστικές βλάβες εντοπίζονται κυρίως στην παρεγκεφαλίδα [απώλεια κυττάρων που παράγουν γ-αμινο-βουταρικό οξύ (GABA) που είναι διαβιβαστής μηνυμάτων, ερεθισμάτων μεταξύ των κυττάρων του εγκεφάλου].

ΣΥΜΠΤΩΜΑΤΑ Ι.Τ.

Ø  Αρχίζει από τη μία πλευρά του κορμού συνήθως.

Ø  Επιτείνεται με τις εκούσιες κινήσεις.

Ø  Συνήθως προσβάλλει τα χέρια ένα ή αμφότερα.

Ø  Χαρακτηρίζεται από «ΝΑΙ-ΝΑΙ» κατάφαση ή «ΟΧΙ-ΟΧΙ» χαρακτηριστική κίνηση του κεφαλιού.

Ø  Επιτείνεται από συναισθηματικές φορτίσεις, κούραση, ακραίες θερμοκρασίες περιβάλλοντος, χρήση καφεΐνης.

ΔΙΑΦΟΡΕΣ Ι.Τ. – ΝΟΣΟΥ PARKINSON (N.P.)

Ø  Χρόνος τρόμου : Ο ιδιοπαθής τρόμος εμφανίζεται στις εκούσιες κινήσεις. Αντίθετα ο τρόμος της V.P. είναι «τρόμος στάσης».

Ø  Σύνοδα συμπτώματα : Ο Ι.Τ. δεν προκαλεί διαταραχές βάδισης όπως στην νόσο Parkinson (ν.P.) όπου χαρακτηριστικά το «άτομο κυνηγάει τη σκιά του». Σπάνια το Ι.Τ. εμφανίζει αταξία.

Ø  Εντοπίσεις τρόμου : Ι.Τ. περιορίζεται στα χέρια, κεφάλι, φωνητικές χορδές. Η ν.P. αρχίζει από τη μία πλευρά του κορμού και επεκτείνεται σε όλο το σώμα.

ΕΠΙΚΙΝΔΥΝΟΙ ΠΑΡΑΓΟΝΤΕΣ ΙΔΙΟΠΑΘΟΥΣ ΤΡΟΜΟΥ

Μεταλλάξεις γεννητικές : Μεταβιβάζεται με τον αντισωματικό επικρατούντα χαρακτήρα πιθανότητες 50%.

Ηλικία : Εμφανίζεται στην ηλικία των 40 ετών και πάνω.

Η επιδείνωση του Ι.Τ. με την πάροδο του χρόνου καθιστά τις ασχολίες της καθημερινότητας μεγάλο πρόβλημα [από το κράτημα ενός ποτηριού – ατομική υγιεινή (πλύσιμο προσώπου – δοντιών) – γράψιμο].

ΔΙΑΓΝΩΣΗ

Γίνεται με την λήψη λεπτομερούς οικογενούς και ατομικού αναμνηστικού σε συνδυασμό με την κλινική εικόνα και αφού αποκλειστούν άλλες νόσοι, όπως :

α) Η υπογλυκαιμία, που προκαλείται σε άτομα που πάσχουν από Σακχαρώδη Διαβήτη. Βέβαια η υπογλυκαιμία αυτή που μπορεί να συνοδεύεται με τρόμο, χαρακτηρίζεται από βαρειά καθολική εφίδρωση.

β) Η νόσος του Parkinson.

γ) Από σκλήρυνση κατά πλάκας.

Γενικά πρέπει να γίνεται λεπτομερής εξέταση κυρίως,

ΝΕΥΡΟΛΟΓΙΚΗ

Ø  Τενόντια αντανακλαστικά

Ø  Έλεγχος μυϊκός ισχύος – τόνου μυών

Ø  Δοκιμασία αφής – ευαισθησίας

Ø  Έλεγχος βαδίσματος

Ø  Δοκιμασία χρήσης «ποτηριού».

ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΑΚΕΣ ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ

Ø  Έλεγχος θυρεοειδή – Μεταβολική νόσος (π.χ. Σ.Δ.)

Ø  Παρενέργειες από λήψη φαρμάκων

Ø  Επίπεδα (μέτρηση) αλκοόλης στο αίμα

Ø  Χημικές ουσίες που προκαλούν τρόμο (Μόλυβδος)

Ø  Έλεγχος γραφής (δημιουργία σαλίγκαρου) βλέπε Σχήμα 1.

Δοκιμασία γραφής – Σχήμα 1

ΘΕΡΑΠΕΙΑ Ι.Τ.

Χορήγηση φαρμάκων

Ø  Β-αποκλειστές : Κύρια χρήση τους στην Αρτηρ. Υπέρταση. Το Inderal (propanodol) σε μερικά άτομα σταματάει τον Ι.Τ. Δεν χορηγούνται σε περιπτώσεις Άσθματος – Καρδιακών Προβλημάτων – Σακχ. Διαβήτη.

Ø  Αντι-επιληπτικά φάρμακα : Χορήγηση Primidone (mysoline) αντί για b-blockers. Επίσης – Neurortin – Topiramate.

Ø  Ηρεμιστικό, χορήγηση alprazolam (Xanax) για αντιμετώπιση τρόμου από stress, ένταση.

Ø  Ενέσεις Botox : Περιορισμένη χρήση ειδικά στον τρόμο κάλυψης και τρέμουλο φωνής. Βελτίωση άνω των 3 μηνών.

ΠΡΟΣΟΧΗ : Η χρήση Botox μπορεί να προκαλέσει αδυναμία στα δάκτυλα και αν υπάρχει τρέμουλο φωνής προκαλεί βράγχο φωνής και δυσκολία κατάποσης.

Dr. ΝΙΚΟΣ ΚΑΛΛΙΑΚΜΑΝΗΣ

Το αντιγριππικό εμβόλιο, αποτελείται : 1) από πλήρως αδρανοποιημένο ιό, που είναι αντιγονικός, αλλά όχι λοιμογόνος είτε 2) από υπομονάδες (subunit vaccines), που είναι τα κεκαθαρμένα αντιγόνα επιφονείος αιμοσυγκολλητίνη (ΗΑ) και νευρομινιδάση (ΝΑ).

Η σύσταση των εμβολίων αλλάζει κάθε χρόνο, σύμφωνα με τις οδηγίες του Π.Ο.Υ. Τα τελευταία χρόνια, τα εμβόλια περιέχουν τρείς αδρανοποιημένους ιούς, δύο τύπους Α (Η₃Ν₂ και Η₁Ν₁) και έναν τύπου Β.

Το εμβόλιο δημιουργεί ανοσία στο 60-90% των ενηλίκων. Τα επίπεδα ανοσίας είναι χαμηλότερα στους ηλικιωμένους, στους έχοντες αιματολογικές κακοήθειες, στου σπληνεκτομηθέντες και στους μεταμοσχευθέντες.

Επαρκής ανοσία, παρατηρείται 2 εβδομάδες μετά τον εμβολιασμό και διαρκεί ένα έτος.

Ο εμβολιασμός μειώνει κατά 80% την θνητότητα από την γρίππη, αποτρέπει την εμφάνιση επιπλοκών της νόσου, ελαττώνει τον αριθμό των νοσηλειών και την αποχή από την εργασία.

Το εμβόλιο χορηγείται κάθε χρόνο (Οκτώβριο ή Νοέμβριο).

Χορηγούνται 0,5 ml του εμβολίου ΙΜ ή ΥΔ στον δελτοειδή μύ. Δεν χρειάζεται δεύτερη δόση μέσα στον ίδιο χρόνο.

Σε δύο εβδομάδες έχουμε προστατευτικά αντισώματα. Στα παιδιά < 9 ετών που εμβολιάζονται για πρώτη φορά – δύο δόσεις εμβολιασμού σε διάστημα τουλάχιστον ενός μήνα η μία από την άλλη.

Αντενδείξεις για τον εμβολιασμό, είναι :

1. 1. Όταν έχει σημειωθεί αλλεργική αντίδραση σε προηγούμενο εμβολιασμό.
2. 2. Όταν υπάρχει ιστορικό αλλεργίας στα αυγά.
3. 3. Όταν υπάρχει οξεία εμπύρετη νόσος.
4. 4. Νεογνά < των έξι (6) μηνών.

(Σε παιδιά < 13 ετών πρέπει να χορηγούνται μόνον split virus vaccines)

Το αντιγριππικό εμβόλιο, συνιστάται :

1. 1. Σε άτομα > ων 65 ετών.
2. 2. Σε άτομα υψηλού κινδύνου (με χρόνια υποκείμενα νοσήματα), όπως ΧΑΠ, βρογχικόν άσθμα, καρδιακή ανεπάρκεια, αλκοολισμό και κίρρωση, σακχαρώδη διαβήτη, νεφρική ανεπάρκεια, σπληνεκτομή και λειτουργική ασπληνία, ανοσοκαταστολή από οποιαδήποτε αιτία, άτομα με νευρομυϊκές διαταραχές που είναι επιρρεπή σε εισροφήσεις.
3. 3. Σε έγκυους κατά τον 2^ο και 3^ο τρίμηνο της κυήσεως.
4. 4. Σε όλο τον υγειονομικό πληθυσμό (γιατρούς-νοσηλευτές) που περιθάλπουν άτομα υψηλού κινδύνου.
5. 5. Στους ανεμβολίαστους που πρόκειται να ταξιδέψουν σε περιοχές με υψηλό κίνδυνο νόσησης.

Επιπλοκές του αντιγριππικού εμβολιασμού (ανεπιθύμητες ενέργειες).

Η πλέον συχνή ανεπιθύμητη ενέργεια είναι το άλγος στην περιοχή της ένεσης (10-64%).

Σπάνια (<1%) εμφανίζεται πυρετός, ρίγος και κακουχία, συνήθως εντός 6-12 ωρών μετά τον εμβολιασμό και διαρκεί 1-2 ημέρες.

Πολύ σπάνια παρουσιάζεται αναφυλακτική αντίδραση, αγγειΐτιδα και δερματομυοσίτιδα.

Η πλέον σοβαρή επιπλοκή, όμως, του αντιγριππικού εμβολιασμού είναι το Σύνδρομον Guillain-Borré, μία απομυελινωτική νόσος των περιφερικών νεύρων (μία περίπτωση περίπου ανά εκατομμύριο εμβολιασθέντων). Είναι λοιπόν σκόπιμο να μην χορηγείται σε άτομα με ιστορικό εμφάνισης του συνδρόμου ή με άλλη ενεργό νευρολογική νόσο.

ΘΕΡΑΠΕΙΑ ΓΡΙΠΠΗΣ

Οι αδαμαντίνες (αμανταδίνη και ριμανταδίνη) έχουν δράση μόνον κατά του ιού τύπου Α, ενώ οι αναστολείς νευραμινιδάσης (Ζαναμιβίρη και Οσελταμιβίρη) είναι δραστικές και κατά του ιού τύπου Β.

Η αμανταδίνη χρησιμοποιείται σε παιδιά και ενήλικες ενώ η ριμονταδίνη μόνον σε ενήλικες.

Και τα δύο φάρμακα μπορούν να δωθούν είτε σαν προφύλαξη είτε ως θεραπεία.

Μπορεί να χρησιμοποιηθούν ως προφύλαξη σε άτομα που έχουν μόλις εμβολιασθεί κατά του ιού της γρίππης και δεν έχουν συνεπώς ακόμη αναπτύξει αντισώματα κατά της γρίππης (συνηθισμένη ανάπτυξη 2 εβδομάδες).

Επίσης, η ριμπαβαρίνη έχει δοκιμασθεί στην θεραπεία της γρίππης, σε εισπνοές, σε δόση 1,1gLd σαν 20mg/mL διάλυση σε διάστημα 12-18 ωρών ημερησίως ως εισπνεόμενο αεροζόλ με παροχή οξυγόνου για 3-7 ημέρες.

 Ειδική μνεία χρειάζεται το Σύνδρομο Reye το οποίο αποτελεί εξωπνευμονική επιπλοκής της γρίππης από ιό τύπου Β. Εμφανίζεται στην παιδική ηλικία μετά από χορήγηση σαλυκιλικών (ασπιρίνης) που χορηγούνται κατά την διάρκεια της γριππώδους συνδρομής.

Η γρίππη δεν υποχωρεί αλλά εμφανίζονται ναυτία και έμετοι διάρκειας συνήθως 1-2 ημερών, για να ακολουθήσει μία πλειάδα συμπτωμάτων από το Κ.Ν.Σ. (υπερδραστηριότητα – υπερκινηκότητα – σύγχυση – κώμα – σπασμοί).

Χαρακτηριστική είναι η ηπατομεγαλία : συμμετοχή του ήπατος με αύξηση του όγκου του και επηρεασμό της λειτουργίας του (αύξηση τρανσαμινασών, χολερυθρίνης, LDH), (σημαντική ελακτικής δεϋδρογενάσης, μέτρια αύξηση της χολερυθρίνης και αμμωνίας).

Υπάρχει κίνδυνος εγκεφαλικού οιδήματος και υπογλυκαιμίας – υπογλυκαιμικού κώματος και συνιστάται εισαγωγή ΜΕΘ.

Dr. ΝΙΚΟΣ ΚΑΛΛΙΑΚΜΑΝΗΣ

Η κατηγορία των φαρμάκων αυτών διαθέτει αναλγητικές – αντιπυρετικές – αντιφλεγμονώδεις δράσεις. Περισσότερο γνωστές ΜΣΑΦ είναι :

1. 1. ΑΣΠΙΡΙΝΗ
2. 2. ΑΚΕΤΑΜΙΝΟΦΑΙΝΗ (παρακεταμόλη)
3. 3. ΝΑΠΡΟΣΙΝΗ κ.α. βλ. πίνακα με εμπορικά ονόματα

Ø  Η χρήση των μη στεροειδών αντιφλεγμονωδών φαρμάκων (NSAIDS) μπορεί να αυξήσει την πιθανότητα καρδιακής προσβολής ή καρδιαγγειακών επεισοδίων από τον χρήστη των φαρμάκων αυτών.

Ø  Οι παραπάνω, πιθανότητες αυξάνουν παράλληλα με τον χρόνο χορήγησης των φαρμάκων αυτών και ειδικά σε άτομα που έχουν ήδη καρδιαγγειακά προβλήματα. Τα NSAIDS δεν πρέπει να χορηγούνται πριν ή μετά την εκτέλεση καρδιοχειρουργικών επεμβάσεων.

Ø  Τα NSAIDS δημιουργούν έλκος στομάχου, γαστρορραγίες του πεπτικού συστήματος (στομάχου, εντέρων) κατά την διάρκεια της χορήγησής τους.

Οι πιθανότητες αιμορραγιών από το πεπτικό σύστημα του ασθενή ο οποίος λαμβάνει NSAIDS, αυξάνονται :

1. 1. Όταν συγχορηγούνται φάρμακα που περιέχουν «κορτιζόνη» και «αντιπηκτικά» φάρμακα.
2. 2. Μακροχρόνια λήψη των φαρμάκων αυτών.
3. 3. Κάπνισμα.
4. 4. Μεγάλες ηλικίες.

Τα NSAIDS πρέπει :

1. 1. Nα χορηγούνται με τις ακριβείς οδηγίες χρήσεως τους.
2. 2. Στη μικρότερή αποτελεσματική δοσολογία.
3. 3. Για το δυνατό μικρότερο χρονικό διάστημα.

Η χρήση των NSAIDS πρέπει να γίνεται με τις παραπάνω προφυλάξεις για την αντιμετώπιση των εκδηλώσεων της φλεγμονής (φλεγμονής συμπτώματα : tubor = πρήξιμο, οίδημα – rubor = ερυθρότητα – calor = θερμότητα dolor = πόνος) που χαρακτηρίζει τις διάφορες αρθρίτιδες όπως και τις «κράμπες» της εμμηνορρυσίας και άλλους πόνους μικρής έντασης.

ΔΕΝ ΠΡΕΠΕΙ ΝΑ ΧΟΡΗΓΟΥΝΤΑΙ ΤΑ ΦΑΡΜΑΚΑ ΑΥΤΑ ΣΕ :

Ø  Αν το άτομο έχει ιστορικό άσθματος ή άλλου τύπου αλλεργικές αντιδράσεις που προκαλούνται με τη χρήση ασπιρίνης.

Ø  Σε άλγη, άλγεινα ενοχλήματα πρίν και μετά από καρδιοχειρουργικές επεμβάσεις.

Ø  Σε εγκυμοσύνη ειδικά στα τελευταία στάδια.

Ø  Σε γυναίκες που θηλάζουν τα παιδιά τους.

Οι ενέργειες των NSAIDS περιλαμβάνουν την ύφεση των φλεγμονωδών φαινομένων του μυοσκελετικού συστήματος, παροδικά. Ορισμένα εμφανίζουν αναλγητική και αντιπυρετική δράση όπως η παρακεταμόλη,η διπυρόλη ενώ τα υπόλοιπα NSAIDS επιδρούν κυρίως στη φλεγμονή (αναστολή προσαγλανδίνων).

ΟΙ ΠΙΘΑΝΕΣ ΑΝΕΠΙΘΥΜΗΤΕΣ ΕΝΕΡΓΕΙΕΣ ΤΩΝ NSAIDS

Τα παρακάτω συμπτώματα αν εμφανιστούν αποτελούν απόλυτες ενδείξεις για να συμβουλευτείτε άμεσα τον γιατρό σας.

Ø  Πόνοι στο στήθος, περικάρδια περιοχή.

Ø  Λαχάνιασμα μετά από προσπάθεια.

Ø  Αδυναμία κίνησης, αίσθησης στο άνω και κάτω άκρο (χέρι, πόδι).

Ø  Πρήξιμο προσώπου, χειλιών, βράχνιασμα φωνής.

Ø  «Κιτρίνισμα» των ματιών.

Ø  Κνησμό, φαγούρα στο δέρμα.

Ø  Αιματέμεση (αποβολή αίματος από το στόμα).

Ø  Εμφάνιση αίματος στα κόπρανα.

Ø  Αύξηση του σωματικού βάρους.

NSAIDS που πρέπει να χορηγούνται με ιατρική συνταγή

Ø  Celecoxib

Ø  Diclofenac σκ. Voltaren – Delimon

Ø  Diflusinal σκ. Analeric – Di – Flu

Ø  Etodolac

Ø  Fenoprofen σκ. Nazipons – Expron

Ø  Flurbiprofen

Ø  Ibuprofen σκ. Flurofen

Ø  Indomethacin σκ. Footathrin – Indocid – Phemnacid

Ø  Ketoprofen σκ. Oruvail

Ø  Ketorolac

Ø  Mefenamic acid σκ. Ponstan – Demostan

Ø  Mefoxicam

Ø  Nabumetone

Ø  Naproxen σκ. Naprosyn

Ø  Oxaprozin

Ø  Piroxican σκ. Feldene – Valopon

Ø  Sulindac

Ø  Tolmetin σκ. Tolectin

Γενικά τα μη στεροειδή αντιφλεγμονώδη φάρμακα χωρίζονται σε διάφορες ομάδες :

1^η ΟΜΑΔΑ Παράγωγα του σαλικυλικού οξέος

→ Ακετυλοσαλικυλικό οξύ και συνδυασμοί αυτού όπως Diffusinal.

2^η ΟΜΑΔΑ Παράγωγα του οξεικού οξέος

→ Ινδομεθακίνη → σουλινδάκη → τολμετίνη κ.α.

3^η ΟΜΑΔΑ Παράγωγα του Προπιονικού οξέος

→ Fenoprofen → ibuprofen κ.α.

4^η ΟΜΑΔΑ Οξίκαμες

→ Πυροξικάμη → τενοξικάμη.

5^η ΟΜΑΔΑ Διάφορα άλλα φάρμακα

→ Νιφλουμικό οξύ → Nimesolid.

Η σειρά αναγραφής των «μητρικών ουσιών» των φαρμάκων όπως και των ιδιοσκευασμάτων έγινε κατά τυχαία επιλογή και σειρά.

Σήμερα η συνταγογράφηση γίνεται με την αναφορά στα γενόσημα.

Ιδιαίτερη προσοχή και γνώση επιβάλλεται κατά την χορήγηση των NSAIDS και τούτο διότι εμφανίζουν, αλληλοεπιδράσεις με κατηγορίες φαρμάκων, οι οποίες ήδη χορηγούνται με μεγάλο μέρος του μεγάλης ηλικίας πληθυσμού.

Οι κυριότερες αυτές αλληλοεπιδράσεις είναι  :

1. 1. Με τα φάρμακα που αναστέλλουν την μετατροπή της αγγειοτασίνης Ι σε αγγειοτασίνη ΙΙ μειώνοντας έτσι την αγγειοσυσπαστική δράση της τελευταίας. Το ίδιο ένζυμο που κάνει τη μετατροπή αυτή αποικοδομεί συγχρόνως και την βραδυκινίνη.

2. 2. Με χορήγηση σύγχρονη αντιπηκτικών φαρμάκων. Συνεργεία, αύξηση ενεργειών αντιπηκτικών (αυξάνονται οι κίνδυνοι αιμορραγιών από το Γ.Ε.Σ.).

3. 3. Χορήγηση ασπιρίνης. Ενίσχυση των παρενεργειών των NSAIDS. Ειδικάη σύγχρονη χορήγηση ασπιρίνη και ibuprofen, μειώνει δραστικότητα του δεύτερου.

4. 4. Χορήγηση NSAIDS + b-αποκλειστών. Ειδικά το ibuprofen εξασθενεί τις ενέργειες της propanolol αλλά όχι της atenolol (άγνωστος μηχανισμός).

5. 5. Χορήγηση NSAIDS + διουρητικών φαρμάκων. Η χορήγηση ειδικά ibuprofen μειώνει τη νατριουρητική δράση της furosemide και thiazide (σύνθεση προσταγλανδίνων νεφρού;). Η σύγχρονη χορήγηση NSAIDS + διουρητικών φαρμάκων αυξάνει κινδύνους εμφάνισης νεφρικής ανεπάρκεια.

6. 6. Χορήγηση σύγχρονη NAIDS και Λιθίου. Αυξάνεται η πυκνότητα του λιθίου στον όρο (μείωση της κάθαρσης λιθίου από τα νεφρά). Η μέση πυκνότητα του λιθίου, αυξάνεται κατά 15% και η νεφρική κάθαρση ελαττώνεται στο 20%.

7. 7. Χορήγηση Methotrexote. Τα NSAIDS επιδρούν στην συγκέντρωση του φαρμάκου στο αίμα. Προσοχή στην συγχορήγηση.

ΕΠΙΛΟΓΟΣ

Πολλά στοιχεία γνώσεις από τα παραπάνω που γράφτηκαν μπορεί να είναι γνωστά και να θεωρηθούν μονότονη επανάληψη.

Δεν πειράζει όμως να γίνονται συχνές τέτοιες υπενθυμίσεις κυρίως στον πληθυσμό των ηλικιωμένων ατόμων που ζουν στην Ελλάδα και «φημίζονται» για την μεγάλη σε αριθμό λήψη φαρμάκων.

Ο Έλληνας όπως είναι γνωστό χαρακτηρίζεται από πολυφαρμακία.

Μία πολυφαρμακία η οποία συνοδεύει πολλά άτομα, τα οποία κρίνουν την ικανότητα και επιτυχία του κάθε γιατρού από τα φάρμακα που τους χορηγεί ο γιατρός που επισκέπτονται!!!

Dr. ΝΙΚΟΣ ΚΑΛΛΙΑΚΜΑΝΗΣ

Αναφέρονται οι μεγάλες πρόοδοι της ΜΟΡΙΑΚΗΣ ΒΙΟΛΟΓΙΑΣ, η δημιουργία με τις γνώσεις αυτές των ΒΛΑΣΤΟΚΥΤΤΑΡΩΝ-ΠΟΛΥΔΥΝΑΜΩΝ ΚΥΤΤΑΡΩΝ – οι κατηγορίες και οι ιδιότητες που χαρακτηρίζουν αυτά.

Επίσης αναφέρονται οι πολλαπλές χρήσεις των βλαστοκυττάρων στην αντιμετώπιση και θεραπεία μεγάλου φάσματος ασθενειών (ασθένειες αίματος, αυτοάνοσα νοσήματα, εγκεφαλικά επεισόδια, νόσος Parkinson) άλλες σε πειραματικό στάδιο άλλες ήδη εφαρμοζόμενες με επιτυχία.

Οι επιτεύξεις των βλαστοκυττάρων δεν πρέπει να θεωρηθούν «χίμαιρα» ίσως χρειάζονται ακόμα περισσότερος χρόνος για την πλήρη εφαρμογή τους.

ΠΟΛΥΔΥΝΑΜΑ ΚΥΤΤΑΡΑ

ΒΛΑΣΤΟΚΥΤΤΑΡΑ

ΕΙΣΑΓΩΓΗ

Βέβαιο είναι ότι δυανύομαι τον αιώνα της ΜΟΡΙΑΚΗΣ ΒΙΟΛΟΓΙΑΣ.

Έτσι καταστάσεις, γεγονότα τα οποία πριν μερικά χρόνια άνηκαν στην σφαίρα της αδικαιολόγητης επιστημονικής φαντασίας σήμερα συμβαίνουν.

Η λήψη και διατήρηση βλαστοκυττάρων από τον πλακούντα και ομφάλιο λώρο του εμβρύου και η διατήρηση αυτών για θεραπεία ασθενειών της ενήλικης ζωής του εμβρύου, επίσης και η δημιουργία, καλλιέργεια, κυτταρικών γραμμών βλαστοκυττάρων στο εργαστήριο με άμεση εφαρμογή στην θεραπεία διαφόρων νόσων (νόσος Parkinson, ρευματοειδής αρθρίτιδα κ.α.) παρέχουν ελπιδοφόρα μηνύματα για τη ζωή μας, την μακροβιότητά μας, αλλά και ελπιδοφόρα μηνύματα για την θεραπεία των ασθενειών των ατόμων που πάσχουν π.χ. από σακχαρώδη διαβήτη, πλάγια μυατροφική σκλήρυνση, τραύματα εγκεφάλου, σπονδυλικής στήλης.

Υπάρχουν όμως και αντίλογοι στις παραπάνω εξελίξεις της Μοριακής Βιολογίας, από μεγάλη μερίδα επιστημόνων.

Επιφυλάξεις και αντιπαραθέσεις που αφορούν : α) στις πηγές λήψης των βλαστοκυττάρων, β) τις διαδικασίες διατήρησης και χρήση των πολυδύναμων βλαστοκυττάρων αυτών (Ιδιωτικοί – Δημόσιοι φορείς), γ) την κατάλληλη διάθεση αυτών. Ευχή όλων είναι ότι η διάθεση και χρήση του πολύτιμου αυτού δώρου ζωής με σκοπό βέβαια όλων μας να μη γίνει αντικείμενο εκμετάλευσης και κατάχρησης. Αυτη η διαρκώς εξελισσόμενη πορεία πολλαπλής χρήσης των βλαστοκυττάρων.

Ø  ΠΟΛΥΔΥΝΑΜΑ ΚΥΤΤΑΡΑ (ΤΙΚ)

Ø  ΒΛΑΣΤΟΚΥΤΤΑΡΑ

Το βλαστοκύτταρο αποτελεί ομάδα αδιαφοροποιητών κυττάρων, τα οποία έχουν την ικανότητα διαφοροποίησης σε κύτταρα πολλών διαφορετικών ιστών, ανάλογα με τις ανάγκες του ανθρώπινου οργανισμού.

Τα Π/Β αυτά προέρχονται από πολλές πηγές όπως :

α) Από το έμβρυο κατά την δημιουργία της βλαστοκύστης (εμβρυολογική ανάπτυξη) – εμβρυϊκά ή εμβρυολογικά Π/Β.

β) Από ιστούς του ενήλικου ατόμου (σωματικά βλαστοκύτταρα) τα οποία βρίσκονται σε πολλούς ιστούς όπως εγκέφαλο, μυελός οστών, αίμα, αιμοφόρα αγγεία, μυς σκελετού, δέρμα, πολφό οδόντων.

Τα κύτταρα αυτά βρίσκονται σε αδράνεια (μη στάδιο διαίρεσης) και παραμένουν έτσι σε αδράνεια για μεγάλο χρονικό διάστημα πριν ενεργοποιηθούν σε αρχίσουν να αυτοπολλαπλασιάζονται με τελικό σκοπό με τον «αέναο» πολλαπλασιασμό τους την «επιδιόρθωση» και λειτουργική αποκατάσταση.

Γενικά τα σωματικά κύτταρα διαφοροποιούνται στα κύτταρα των ιστών από τους οποίους προέρχονται.

Σήμερα όμως υπάρχουν πειραματικά στοιχεία στον τύπο των κυττάρων αυτών μπορεί να διαφοροποιηθεί σε άλλα κύτταρα εκτός από τον αρχικό τους τύπο.

ΠΟΛΥΔΥΝΑΜΑ ΚΥΤΤΑΡΑ ΠΟΥ ΠΡΟΕΡΧΟΝΤΑΙ ΑΠΟ ΤΟ ΕΜΒΡΥΟ

Τα κύτταρα αυτά δημιουργούνται την 4^η – 5^η ημέρα του ανθρώπινου εμβρύου (την ημέρα της φάσης δημιουργίας της βλαστοκύστης).

Η όλη διεργασία μπορεί να γίνει και in «vitro» όπου ένα ωα γονιμοποιούνται σε δοκιμαστικό σωλήνα ένα από αυτά «εμφυτεύεται» στην γυναικείο ωό (τεχνητή γονιμοποίηση).

Η σεξουαλική αναπαραγωγή αρχίζει με την γονιμοποίηση με ανδρικό σπέρμα του ωου με τελικό σχηματισμό ενός κυττάρου που καλείται ζυγωτής.

Ο ζυγωτής υφίσταται σειρά διαιρέσεων (δημιουργίας 2,4,8,16 κυττάρων).

Μετά παρέλευση 4 – 6 ημερών και πριν την εμφύτευση στη μήτρα η μάζα αυτών των κυττάρων καλείται βλαστοκύστη. Αυτή η βλαστοκύστη αποτελείται από εσωτερικό στρώμα (μάζα) κύτταρου (εβρυοβλάστη) και ένα εξωτερικό αντίστοιχο (τροφοβλάστη). Το εξωτερικό αυτό στρώμα αποτελεί μέρος του πλακούντα και το εσωτερικό θα αποτελέσει την ομάδα των κυττάρων τα οποία θα διαφοροποιηθούν σε δομικά στοιχεία του ενήλικα, όργανα.

Στην εξέλιξη κάθε φυσιολογικής κύησης η κατάσταση της βλαστοκύστης συνεχίζει να υπάρχει, μέχρι την εμφύτευση κυώματος στη μήτρα που από την στιγμή αυτή αναφέρεται σαν έμβρυο.

Αυτό συμβαίνει στο τέλος της 10^ης εμβοδομάδας όπου όλα τα κυριώτερα όργανα του σώματος του εμβρύου έχουν δημιουργηθεί.

ΒΛΑΣΤΟΚΥΤΤΑΡΑ ΑΜΝΙΑΚΟΥ ΣΑΚΚΟΥ

Πολυδύναμα επίσης κύτταρα υπάρχουν και στον αμνιακό σάκκο.

Τα Β/α αυτά διαθέτουν μεγάλη ενέργεια διατηρούνται χωρίς θρεπτικό υλικό δεν είναι τερατογενικά.

Τα βλαστοκύτταρα του αμνιακού υγρού είναι πολυδύναμα και έχουν δυνατότητα διαφοροποίησης σε κύτταρα οστικού ιστού, λιπώδους ιστού, μυϊκού ιστού, ενδοθηλιακού ιστού, ηπατικού, νευρικού ιστού.

Η χρήση των κυττάρων αυτών πειραματικά αλλά και στην κλινική Ιατρική, αποτελεί μία απάντηση στις υπάρχουσες εθιμικές πατροπαράδοτες αντιρρήσεις που αφορούν τη χρησιμοποίηση των ανθρωπίνων εμβρύων σαν πηγή Β/α και μάλιστα έχουν και την αποδοχή του Βατικανού που χαρακτηρίζει τα Β/α αυτά σαν το μέλλον της Ιατρικής Επιστήμης.

Εδώ πρέπει να σημειωθεί ότι με γενετικό προγραμματισμό και κατάλληλους πειραματικούς χειρισμούς είναι δυνατή σήμερα η δημιουργία πολυδύναμων κυττάρων από τα Β/α του ενήλικα.

Τα προτύπτοντα νέα Β/α δεν μοιάζουν σαν τα Β/α του ενήλικα αλλά προέρχονται από επιθηλιακά κύτταρα που επαναπρογραμματίζονται να γίνουν πολυδύναμα Β/α με αντίστοιχες ιδιότητες.

Επιστέγασμα των παραπάνω πειραματισμών αποτελεί η δημιουργίααπό τον Jan Wilmut του πρώτου κλωνοποιημένου πρόβατου της ΝΤΟΛΗΣ (Dolly the Sheep).

Τα βλαστοκύτταρα του ενήλικα ονομάζονται και σωματικά (από την ελληνική λέξη «σώμα»). Διακρίνονται για την ικανότητα αποκατάστασης των ιστών στους οποίους βρίσκονται.

Τα πολυδύναμα Β/α του ενήλικα ατόμου είναι σπάνια και λίγας σε αριθμό.

Βρίσκονται στο αίμα του ομφαλού, μυελού οστών. Έχουν ήδη χρησιμοποιηθεί για την θεραπεία ασθενειών όπως η κίρρωση ήπατος, χρόνια περιφερική ισχαιμία κάτω άκρων – τελικά στάδια καρδιακής ανεπάρκειας.

Ο αριθμός των Β/α του μυελού των οστών μειώνεται στα μεγάλης ηλικίας άτομα ενώ είναι κατ’ αριθμό περισσότερα στους άνδρες παρά στις γυναίκες κατά την παραγωγική περίοδο.

Επίσης μειώνεται η ικανότητα διαφοροποίησης των Β/α και αποδίδεται μερικώς στις βλάβες του DNA που προκαλούνται από την ηλικία.

Τα Β/α του ενήλικα εκτός από τις θεραπευτικές χρήσεις που προαναφέρθηκαν έχουν με επιτυχία χρησιμοποιηθεί επίσης για τις θεραπείες λευχαιμίας, νεοπλασιών αίματος – μεταμοσχεύσεις μυελού οστών.

Αξιοσημείωτη παραμένει η χρήση των Β/α του ενήλικα στην Κτηνιατρική όπου χρησιμοποιούνται για την αποκατάσταση τραυματισμών σε τένοντες και συνδέσμων των αλόγων.

Πηγή βλαστοκυττάρων αποτελεί ο ομφάλιο λώρος, ο πλακούντας, η βλαστοκύστη, οι νεογιλοι όδοντες.

Τα βλαστοκύτταρα του ενήλικα χρησιμοποιούνται σήμερα για διάφορες θεραπείες (π.χ. μεταμόσχευση μυελού οστών). Επίσης τα βλαστοκύτταρα καλλιεργούνται σε κυτταρικές σειρές και μπορούν να διαφοροποιηθούν σε ειδικούς τύπους κυττάρων με χαρακτηριστικά και λειτουργικά γνωρίσματα των διαφόρων ιστών που «επισκευάζουν» ή «δημιουργούν» (π.χ. νέκρωση κεφαλής μηριαίου οστού, δημιουργία μυών, νεύρων).

Επίσης τα βλαστοκύτταρα του εμβρύου μπορεί να διαμορφωθούν σε σωματικά κύτταρα (μέσω νουκλεϊνικών αντιδράσεων) έχουν προταθεί για θεραπείες πολλών νόσων (Σακχαρώδη Διαβήτη, Ν. Parkinson, κ.α.).

Βλέπε σχήμα 1 - 2-3

ΠΑΝΤΟΔΥΝΑΜΑ ΒΛΑΣΤΟΚΥΤΤΑΡΑ (Β/α)

Τα πιο ευέλικτα από όλα τα  B/α.

Αποτελούν πανίσχυρα κύτταρα και δημιουργούνται όταν το σπέρμα γονιμοποιεί το ωο.

Όταν ένα κύτταρο χαρακτηρίζεται σαν παντοδύναμο αυτό σημαίνει ότι το κύτταρο αυτό μπορεί να διαφοροποιηθεί σε οποιοδήποτε κύτταρο του οργανισμού (εγκεφάλου κύτταρο – αίματος – οστών).

Τα παντοδύναμα αυτά βλαστοκύτταρα έχουν την ικανότητα δημιουργίας συνολικού λειτουργικού οργανισμού και προέρχονται από τις πρώτες εμβρυονικές διαιρέσεις.

• · ΠΟΛΥΔΥΝΑΜΑ ΒΛΑΣΤΟΚΥΤΤΑΡΑ

Την 4^η ημέρα της ανάπτυξης του, το έμβρυο σχηματίζει 2 στρώματα :

Ø  Εξωτερικό : εξέλιξη σε πλακούντα

Ø  Εσωτερικό : εξέλιξη σε ιστούς του οργανισμού

Τα  κύτταρα αυτά έχουν μεν την ικανότητα να εξελιχθούν σε οιοδήποτε κύτταρο του οργανισμού αλλά δεν έχουν την ικανότητα να δημιουργήσουν σύνολο οργανικό.

Αυτό αποδίδεται στο ότι τα κύτταρα του έσω στρώματος έχουν την ανάγκη «σηματοδότησης» από τα μόρια του έξω στρώματος.

Τα πολυδύναμα κύτταρα διατηρούν την δυνατότητα περαιτέρω διαφοροποίησης τους (κύτταρα με μικρότερη πλαστικότητα και μεγαλύτερη εξειδίκευση).

Τα αιμοποιητικά βλαστικά κύτταρα αποτελούν παράδειγμα των πολυδύναμων αυτών βλαστοκυττάρων.

Όταν διαφοροποιούνται σε κύτταρα μυελικής ή λεμφικής σειράς χάνουν μέρος την ισχύος τους αλλά αποκτούν ικανότητα παραγωγής όλων των κυττάρων ης νέας σειράς

Σε αυτό όμως υπάρχουν εξαιρέσεις όπως :

Αν και αυτά συμβαίνουν συνήθως στα πολυδύναμα Β/α υπάρχουν και εξαιρέσεις όπως π.χ. πολυδύναμα Β/α εκ του μεσεγχύματος προερχόμενα να αποδώσουν κύτταρα οστών – μυών – χόνδρου αρθρικού – λίπος.

Συμπέρασμα

Παντοδύναμα Β/α μπορούν να δημιουργήσουν οποιοδήποτε κύτταρο του σώματος, ακόμα και έναν ολόκληρο οργανισμό. Πολυδύναμα Β/α δημιουργούν κύτταρα με συγκεκριμένη λειτουργία και μεταβολισμό.

Παράδειγμα ένα αιμοποιητικό βλαστοκύτταρο, μπορεί να διαφοροποιηθεί σε κάθε τύπο κυττάρων του αίματος αλλά όχι σε κύτταρο νευρικού ιστού.

Σχήμα 1

Σχήμα 2

Πολυδύναμο εβρυϊκό βλαστοκύτταρο βρίσκεται στην έσω κυτταρική μάζα βλαστοκύστης.

Τα παντοδύναμα εμβρυϊκά στελεχιαία κύτταρα προέρχονται από έσω κυτταρική μάζα ενός βλαστοκύστης. Τα Π/Κ εξελίσσονται σε οιοδήποτε ιστό εκτός από πλακούντα. Μόνο τα κύτταρα του ΜΟΡΙΔΙΟΥ δημιουργούν όλους τους ιστούς του οργανισμού και έξω εμβρυακό πλακούντα.

Σχήμα 3

Το αίμα του ομφάλιου λώρου είναι πλούσιο σε HSGS κύτταρα (μεσεγχυματικά κύτταρα).

Τα κύτταρα MSGS (Mesenhymal stem cells : πολυδύναμα κύττταρα εκ μεσεγχύματος) βρίσκονται στον ιστό ομφαλού και του πλακούντα. Ο ιστός του ομφαλού περιέχει MSGS που βασικά προορίζονται για το παιδί, ενώ ο πλακούντας περιέχει MSGS μοναδικά για την μητέρα και το παιδί για πιθανή χρήση θεραπείας μελλοντικής ασθένειας παιδιού και μητέρας. Τα μη ώριμα MSGS εύκολα απομονώνωνται και καλλιεργούνται παρέχοντας ευκαιρίες θεραπευτικές χρήσεως αυτών για παιδιά και ενήλικές.

Ο ιστός του πλακούντα περιέχει πολυδύναμα βλαστοκύτταρα τα οποία μπορούν να διαφοροποιηθούν σε οιοδήποτε τύπο κυττάρων.

Υπάρχουν 2 τύποι εμβρυϊκών Β/α :

α) Βλαστοκύτταρα των ιστών του εμβρύου που λαμβάνονται κατά την εκτέλεση της έκτρωσης. Είναι πολυδύναμα κύτταρα με μεγάλη ικανότητα διαίρεσης.

β) Εκτός του εμβρύου : βλαστοκύτταρα από τις μεμβράνες. Δεν διαφέρουν τα Β/α αυτά από τα Β/α του ενήλικα. Είναι πολυδύναμα, διαθέτουν μεγάλη ικανότητα διαίρεσης.

ΚΛΙΝΙΚΕΣ ΕΦΑΡΜΟΓΕΣ ΧΡΗΣΕΙΣ ΤΩΝ ΒΛΑΣΤΟΚΥΤΤΑΡΩΝ

1. 1. ΟΡΓΑΝΩΝ ΚΑΙ ΙΣΤΩΝ ΑΝΑΓΕΝΗΣΗ. Η εφαρμογή αυτή είναι η πιο ουσιαστική για τα βλαστοκύτταρα στον τομέα της πειραματικής και κλινικής εφαρμογής τους. Οι μεταμοσχεύσεις οργάνων και ιστών γίνονται με αυξανόμενο ρυθμό στην σημερινή εποχή μας. Αυτό έχει σαν αποτέλεσμα την αύξηση των αναγκών στα όργανα που μεταμοσχεύονται [το πιο συχνό είδος για μεταμόσχευση είναι ο ΝΕΦΡΟΣ. Μερικές φορές το πάγκρεας μεταμοσχεύεται στον ίδιο χρόνο με τους νεφρούς σε ορισμένη κατηγορία ασθενών με ινσουλινοεξαρτώμενο Σακχαρώδη Διαβήτη (ΣΔ1). Επίσης η μεταμόσχευση ήπατος και καρδίας θεωρείται πια διαδικασία ρουτίνας]. Η Ελλάδα αποτελεί τον ουραγό της Ευρώπης στις μεταμοσχεύσεις με αναλογία 3-4 δοτών / 1.000.000 πληθυσμού με αντίστοιχες αναλογίες άλλων χωρών (20-25). Η αναγέννηση των ιστών όπως και η δημιουργία οργάνων που οφείλεται στην ικανότητα πολλαπλασιασμού και διαφοροποίησης των βλαστοκυττάρω, μπορεί να χρησιμοποιηθεί στην δημιουργία οργάνων και ιστών προς μεταμόσχευση.
2. 2. ΘΕΡΑΠΕΙΑ ΚΑΡΔΙΑΚΩΝ ΝΟΣΩΝ. Το Ιούλιο έτος 2013 ερευνητές του Πανεπιστημίου Μασσαχουσέτης κατάφεραν να δημιουργήσουν αιμοφόρα αγγεία στο εργαστήριο σε ποντικό για τη χρήση ανθρωπίνων βλαστοκυττάρων. Το πείραμα αυτό παρέχει ως είναι φυσικό αμέτρητη ελπίδα νε συγκρατημένη αισιολοδοξία, με την μελλοντική προοπτική της εφαρμογής σε ανθρώπους!!!
3. 3. ΘΕΡΑΠΕΙΑ ΑΣΘΕΝΕΙΩΝ ΕΓΚΕΦΑΛΟΥ. Η αντικατάσταση η αναγέννηση ιστών που υπολειτουργούν ή πάσχουν μπορεί θεωρητικά να επιτευχθεί με την χρήση βλαστοκυττάρων. Αναφέρεται χαρακτηριστικά η νόσος Parkinson – ν. Alzheimer. Ειδικά πειράματα περιλαμβάνουν την πειραματική χρήση εμβρυϊκών βλαστοκυττάρων με τελικό προσδοκώμενο στόχο την θεραπεία των νοσημάτων αυτών.
4. 4. ΘΕΡΑΠΕΙΑ ΚΥΤΤΑΡΙΚΩΝ ΕΛΛΕΙΨΕΩΝ. Στο εργαστήριο έχουν μεταμοσχευτή υγιή κύτταρα καρδιάς με στόχο την αποίκηση των μη λειτουργικών τμημάτων της καρδιάς. Το ίδιο ισχύει για τα άτομα με ΣΔ1 (ινσουλινοεξαρτώμενα) όπου η αντικατάσταση των κυττάρων Β του παγκρέατος που παράγουν φυσιολογικά την ινσουλίνη και καταστρέφονται στον ΣΔ1, να αποτελέσει και την ολοκληρωτική θεραπεία του ΣΔ1. Η μεταμόσχευση υγιούς παγκρέατος στα άτομα με ΣΔ1 σήμερα έχει αποδώσει καλά αποτελέσματα, αλλά οι δότες δεν επαρκούν για τις ανάγκες αυτές.
5. 5. ΘΕΡΑΠΕΙΑ ΠΑΘΗΣΕΩΝ ΑΙΜΑΤΟΣ. Τα βλαστοκύτταρα του ενήλικα βρίσκονται στο αίμα μυελό οστών έχουν χρησιμοποιηθεί για πολλά πριν για την θεραπεία λευχαιμίας, δρεπανοκυτταρικής αναιμίας, όπως και για ανοσοανεπάρκειες γενικότερα. Τα κύτταρα αυτού παράγουν όλα τα είδη των κυττάρων του αίματος (ερυθρά, λευκά αιμοσφαίρια, αιμοπετάλια). Επίσης κύτταρα που δημιουργούν αιμοποίηση υπάρχουν στον ομφαλό και πλακούντα του εμβρύου. Άλλη εφαρμογή των πολυδύναμων κυττάρων γίνεται στην ανακάλυψη νέων φαρμάκων. Έτσι μπορεί οι ενέργειες (επιθυμητές ή ανεπιθύμητες) του κάθε φαρμάκου ειδικά στα πρωτοκυκλοφορούντα φάρμακα μπορεί να γίνονται σε ιστούς που έχουν δημιουργηθεί από πολυδύναμα κύτταρα (βλαστοκύτταρα) και όχι πάνω σε υγιείς εθελοντές ανθρώπους.

ΘΕΡΑΠΕΥΤΙΚΗ ΧΡΗΣΗ ΤΩΝ ΠΟΛΥΔΥΝΑΜΩΝ ΚΥΤΤΑΡΩΝ (ΒΛΑΣΟΚΥΤΤΑΡΑ)

Οι θεραπείες που γίνονται με τα πολυδύναμα κύτταρα χρειάζονται ανοσοκατασταλτική θεραπεία ή κύκλους ακτινοθεραπείας πριν την μεταμόσχευση ώστε : α) να καταστραφούν τα προϋπάρχοντα κύτταρα, β) για την μείωση αντίδρασης από το ανοσολογικό σύστημα του λήπτη.

Η αντίδραση του ανοσολογικού συστήματος μπορεί να αποφευχθεί με την χρήση Β/α του ίδιου του ασθενούς.

Πολλές φορές η ικανότητα των πολλαπλής διαφοροποίησης ορισμένων Β/α προκαλεί δυσκολία δημιουργίας ειδικού τύπου κυττάρων.

Όπως δυσκολία παρατηρείται επίσης στη μη λήψη των κυττάρων που χρειάζονται κάθε φορά και τούτο όλα τα Β/α αποτελούν πληθυσμό που πολλαπλασιάζεται ομοιομερώς.

Πολλά βλαστοκύτταρα δημιουργούν όγκους μετά από μεταμόσχευση. Αποδίδεται αυτό στην πολυπαραγοντικότητα διαφοροποίησης των και εμφανίζεται κυρίως στα εμβρυογονικά βλαστοκύτταρα.

Θεραπεία νόσων που έχουν μελετηθεί με την χορήγηση και θεραπεία πολυδύναμων κυττάρων (βλαστοκύτταρα) είναι (βλέπε πίνακα 5).

Πίνακας 5

1. 1. Σακχαρώδης Διαβήτης
2. 2. Ρευματοειδής Αρθρίτης
3. 3. Νόσος Parkinsons
4. 4. Νόσος Alzheimers
5. 5. Οστεοαρθρίτιδα
6. 6. Αγγειακά εγκεφαλικά επεισόδια – Τραυματισμός εγκεφάλου
7. 7. Γνωστικές δυσκολίες κληρονομικών Παθήσεων
8. 8. Κακώσεις σπονδυλικής στήλης (Σ.Σ.)
9. 9. Εμφρακτό μυοκαρδίου
10. 10. Αντι-νεοπλασματική θεραπεία
11. 11. Αντικατάσταση οδόντων
12. 12. Αποκατάσταση Βαρυκοϊας
13. 13. Βλάβες κερατοειδή χιτώνα οφθαλμού
14. 14. Πλάγια μυατροφική σκλήρυνση
15. 15. Νόσος του Grohn’s
16. 16. Επούλωση τραυμάτων

ΝΟΜΙΚΕΣ ΑΠΟΨΕΙΣ

Το θέμα όμως εκτός από τις φιλοσοφικές υπαρξιακές αντιδράσεις μερίδας ανθρώπων έχει προκαλέσει και θύελλα αντιδράσεων νομικής φύσης.

Έτσι στην Αυστρία, Δανία, Γαλλία, Γερμανία, Ιρλανδία η παραγωγή πολυδύναμων κυττάρων από το έμβρυο έχει απαγορευτεί!!!

Επιτρέπεται η διαδικασία της δημιουργίας κυτταρικών καλλιεργειών από το έμβρυο στη Φιλανδία, Ελλάδα, Σουηδία, ΗΠΑ, Αγγλία.

Πρέπει να σημειωθεί ότι τον Αύγουστο του έτους 2007 η Αμερική διέκοψε την κρατική υποστήριξη, χρηματοδότηση των ερευνών για τα πολυδύναμα κύτταρα.

Μεγάλη μερίδα ερευνητών και πνευματικών ανθρώπων εκφάζουν την αντίθεσή τους στη δημιουργία αυτών των νέων ιστών και οργανισμών που δημιουργούνται από την καλλιέργεια των πολυδύναμων κυττάρων, θεωρώντας αυτά τη δημιουργικότητα σαν σύγχρονες ΧΙΜΑΙΡΕΣ!!!

ΧΙΜΑΙΡΑ : Ορίζεταιστη χημεία σαν ιστός στον οποίο συνυπάρχουν 2 διαφορετικές μορφές DNA κατά την μυθολογία η ΧΙΜΑΙΡΑ είναι ένα πλάσμα το οποίο χαρακτηρίζεται από την παρουσία και συνδυασμό ανθρωπίνων και κυττάρων – ιστών.

Έτσι και στα πειράματα που γίνονται διαρκώς, κύτταρα ανθρώπου εμβολιάζονται σε είδη ζώων, για την παρακολούθηση της όλης πειραματικής διεργασίας. Τα παραπάνω πειράματα δημιουργούν «ΤΗ ΧΙΜΑΙΡΑ».

ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ

Οι ερευνητές έχουν μεγάλη προσμονή, ελπίδα και βρίσκονται σε αξιοσημείωτη συνεχή εφαρμογή για την διαγραφόμενη μελλοντική δυνατότητα χρήσεως των Β/α σε πεδία γονιδιακής θεραπείας επανορθωτικής λειτουργικης «επισκευής» των κυττάρων του ανθρώπινου οργανισμού.

• · HSCS (Hematopoietic Stem Cells)
• · AIMOΠΟΙΗΤΙΚΑ ΠΟΛΥΔΥΝΑΜΑ ΚΥΤΤΑΡΑ

Τα κύτταρα διαθέτουν ικανότητα διαφοροποίησης σε κύτταρα αίματος και συστατικά κυττάρων αίματος (λευκά αιμοσφαίρια – ερυθρά αιμοσφαίρια – αιμοπετάλια).

Η εφαρμογή τους για 25 ολόκληρα χρόνια έχει χρησιμοποιηθεί για θεραπεία αιματολογικών νόσων και εκ του μυελού προερχόμενων ασθενειών αίματος (Νεοπλασίες αίματος αλλά και σε αυτοάνοσα νοσήματα, μερικώς κληρονομικές ασθένειες).

• · HSCS : Mesenhymal Stem Cells
• · ΠΟΛΥΔΥΝΑΜΑ ΚΥΤΤΑΡΑ ΕΚ ΤΟΥ ΜΕΣΕΓΧΥΜΑΤΟΣ ΠΡΟΕΡΧΟΜΕΝΑ

Τα πολυδύναμα κύτταρα αυτά διαφοροποιούνται σε κύτταρα νευρικού ιστού, οστικού ιστού, κύτταρα χόνδρων – μυών – αρθρικού θυλάκου – λιπώδη ιστού.

Κυρίως οι ερευνητές έχουν εντυπωσιαστεί με την δυνατότητα εφαρμογής των γνώσεων αυτών στη γονιδιακή θεραπεία όπως και τεράστια δυνατότητα θεραπείας «αποκατάστασης» των κυττάρων του ανθρώπινου οργανισμού.

Έτσι τα MSCS παρέχουν δυνατότητα θεραπείας ασθενειών όπως ο Σακχαρώδης Διαβήτης, καρδιακές παθήσεις, παθήσεις ήπατος, αγγειακών εγκεφαλικών επεισοδίων, τραυματισμών, βλάβες σπονδυλικής στήλης, Ca πνευμόνων.

ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΙΚΑ ΣΧΟΛΙΑ ΓΙΑ ΤΑ ΒΛΑΣΤΟΚΥΤΤΑΡΑ

Πρέπει να αναφερθεί και να τονιστεί ότι πολλές γνωστές ακόμα μας λείπουν, ώστε να κατανοήσουμε την λειτουργία και χρήση των βλαστοκυττάρων.

Υπάρχουν ορισμένα στοιχεία που πρέπει να τονιστούν για την χρήση τους, όπως :

1. 1. Θεραπευτική χρήση των βλαστοκυττάρων έχουν αποδειχθεί στην εφαρμογή τους ασφαλείς και αποτελεσματικές.
2. 2. Η μη αποδεδειγμένη κλινικά και εργαστηριακά εφαρμογή μίας θεραπείας δεν πρέπει να γίνεται.
3. 3. Οι διάφοροι τύποι, κατηγορίες Β/α που υπάρχουν στον ανθρώπινο οργανισμό Β/α έχουν διαφόρους βιολογικούς και θεραπευτικούς σκοπούς. Έτσι η θεραπεία μίας ομάδας Β/α δεν δρα σε άλλες ασθένειες, καταστάσεις.
4. 4. Η επιστήμη πίσω από την νόσο, πρέπει να γίνει η επιστήμη θεραπείας (μπροστά από τη νόσο).
5. 5. Βλαστοκύτταρα που προέρχονται από τον ίδιο ανθρώπινο οργανισμό δεν είναι αυτόματα ασφαλή για την θεραπεία.
6. 6. Για την τέλεια θεραπεία με Β/α τα κλινικά δεδομένα πρέπει να συγκρίνονται και να συμβαδίζουν με τα πειραματικά δεδομένα.

Υπάρχει παγκόσμια κίνηση η οποία ονομάζεται Translational Medicine = μεταβιβαστική Ιατρική, και η οποία έχει σαν σκοπό :

1. 1. Αναγνώριση πειραματικών πηγών εξειδηκευμένων με παράλληλη υποστήριξη της προηγμένης μοριακής τεχνολογίας.
2. 2. Την έρευνα, ανακάλυψη σταθερών στοιχείων αναφοράς για την προσθήκη, ανακάλυψη και μεταβιβαστική έρευνα στο πεδίο της Αναγεννητικής Μοριακής Ιατρικής π.χ. η πρόσφατη ανακάληψη των F-class τάξης Πολυδύναμων κυττάρων στον άνθρωπο.
3. 3. Στρατηγική σύνδεση και οργάνωση, συνεργασία των πειραματικών δεδομένων και εναρμόνιση των δραστηριοτήτων μεταξύ της Βιομηχανικής παρασκευής ουσιών, φαρμάκων της ακαδημαϊκής έρευνας και εναρμόνιση της πολιτικής των κυβερνήσεων σε Παγκόσμια κλίμακα.

Ο σκοπός  δημιουργίας της ΜΕΤΑΒΙΒΑΣΤΙΚΗΣ αυτής ΙΑΤΡΙΚΗΣ είναι οι βασικές, πειραματικές γνώσεις να εξελίσσονται στο στάδιο των κλινικών και θεραπευτικών εφαρμογών με τελικό σκοπό να υπάρξει ουσιαστικά πραγματικός συντονισμός προϊούσα πρόοδος σε παγκόσμιο επίπεδο στον τομέα ΜΟΡΙΑΚΗΣ ΓΕΝΕΤΙΚΗΣ ΙΑΤΡΙΚΗΣ με τελικό στόχο την θεραπευτική εφαρμογή των γνώσεων αυτών και την προσδοκόμενη βελτίωση της ποιότητας ζωής των ατόμων που πάσχουν από τα νοσήματα, στα οποία η εφαρμογή των βλαστοκυττάρων και της γενετικής μοριακής Ιατρικής θα παράσχει καλύτερη ποιότητα ζωής και πιθανή θεραπεία.

Επίσης σκοπός της Μεταβιβαστικής Ιατρικής παραμένει η αναγνώριση και προσδιορισμός των κενών στην παγκόσμια έρευνα, μεθολογία στην ενίσχυση των ερευνητικών, πειραματικών συνεργασιών, με τελικό στόχο την αποφυγή επικάλυψης προσπαθειών έρευνας και εφαρμογή τους.

Dr. ΝΙΚΟΣ ΚΑΛΛΙΑΚΜΑΝΗΣ

Οι πειραματικές έρευνες για τα βλαστοκύτταρα που έχουν αρχίσει να εφαρμόζονται για τις θεραπείες διαφόρων νόσων [(ήδη η θεραπεία αιματολογικών παθήσεων με πολυδύναμα κύτταρα έχει συμπληρώσει 40 χρόνια εφαρμογής, με καλά τελικά αποτελέσματα και όχι μόνο παράτασης της ζωής αλλά και πλήρους θεραπείας των αιματολογικών νόσων) (λέμφωμα β’ κυττάρων – υποτροπή νόσου Hodgkin – οξεία μυελογενής λευχαιμία)].

Όλες οι παραπάνω θεραπείες έγιναν με χρήση πολυδύναμων αιμοποιητικών βλαστοκυττάτων με την αυτόλογη ή ετερόλογη διαδικασία.

Επίσης από την ευρεία παραδοχή ότι το αίμα του ομφάλιου λώρου και από τους ιστούς του δεν είναι κλινικό απόβλητο, δημιουργήθηκαν σε παγκόσμια κλίμακα τράπεζες αίματος, ομφαλίου λώρου που είχαν σαν στόχο την : α) την συλλογή δειγμάτων αίματος, β) επεξεργασία τους, γ) την συντήρηση (κρυοσυντήρηση : όπου η φύλαξη γίνεται στους 196oC θερμοκρασίας που αναστέλει κάθε μεταβολική δραστηριότητα την υπό φύλαξη κυττάρων).

Οι μονάδες αυτές (τράπεζες φύλαξης αίματος ομφαλίου λώρου) είναι διαθέσιμες και συνεργάζονται παγκοσμίως (μέσω μητρώου) με τις μονάδες μεταμοσχεύσεων.

Στα μητρώα που τηρούνται υπάρχουν δεδομένα για τύπο HLA (σύστημα ιστών συμβατότητας) όπως και πλήρης ανωνυμία : δεν αναφέρεται το όνομα του δότη των μονάδων αίματος ομφαλίου λώρου.

ΔΙΑΦΟΡΕΣ ΟΙΚΟΓΕΝΕΙΑΚΩΝ ΚΑΙ ΔΗΜΟΣΙΩΝ ΤΡΑΠΕΖΩΝ

Η πρώτη δημόσια τράπεζα αίματος ομφάλιου ομφάλιου λώρου στον κόσμο ιδρύθηκε το έτος 1991 στο New York Blood Center (Κέντρο αιμοδοσίας Ν. Υόρκης).

Οι διαφορές τώρα εταιρείες βιοτεχνολογίας αποβλέπουν στην συναισθηματική επιταγή των γονέων για κρυοσυντήρηση αίματος ομφαλίου λώρου, για κάλυψη τύχον οικογενειακών αναγκών δημιούργησαν τις ΟΙΚΟΓΕΝΕΙΑΚΕΣ ΤΡΑΠΕΖΕΣ όπου η συντήρηση και αποθήκευση του αίματος γίνεται με ανάλογη των δημόσιων τραπεζών μεθοδολογία, αλλά και κύρια διαφορά είναι ότι οι μονάδες αυτές αίματος των ιδιωτικών τραπεζών, δίδονται , προορίζονται, διατίθενται αποκλειστικά και μόνο στην ίδια οικογένεια και τα μέλη της (κατάργηση της έννοιας του ΑΛΤΡΟΥΪΣΜΟΎ).

Στον πίνακα 1 αναγράφονται οι διαφορές μεταξύ των ΟΙΚΟΓΕΝΕΙΑΚΩΝ – ΙΔΙΩΤΙΚΩΝ ΤΡΑΠΕΖΩΝ και των ΔΗΜΟΣΙΩΝ ΤΡΑΠΕΖΩΝ.

Dr. ΝΙΚΟΣ ΚΑΛΛΙΑΚΜΑΝΗΣ

Ref. : Life Line: Τράπεζα αίματος ομφαλίου λώρου

-