Ορισμός : Επαναλαμβανόμενες κινήσεις με άνοιγμα του στόματος το οποίο ακολουθείται από βαθειά εισπνοή μεγάλης διάρκειας και εκπνοής μικρής διάρκειας.

Οι ψυχολογικές πιέσεις, οι συναισθηματικές φορτίσεις είναι στενά συνδεδεμένες με την πρόκληση και γένεση του χασμουρητού.

Το χασμουρητό υπάγεται και αυτό στις «υπό διερεύνηση» λειτουργίες του εγκεφάλου, μαζί με τον ύπνο, λόξυγγα, γέλιο.

Το χασμουρητό εκλύεται ακούσια και μόνο οι άνθρωποι έχουν την ικανότητα να μεταβάλλουν την εμφάνιση και τη συχνότητά του, ακολουθώντας κοινωνικοαστικές συνήθειες (το χασμουρητό δεν θεωρείται «ευγενική» λειτουργία).

Το χασμουρητό είναι ίδιο μορφολογικά στα ερπετά, πτηνά, θηλαστικά, ψάρια, σκυλιά, άλογα*.

* Όπως αναφέρει ο Charles Darwin το έτος 1838 : όταν βλέπω άλογα, σκυλιά, ανθρώπους να χασμουριούνται σκέπτομαι την κοινή καταγωγή μας.

Το χασμουρητό είναι άμεσα κολλητικό.

Χασμουριόμαστε όταν νοιώθουμε σωματική κούραση – όταν έχουμε αϋπνίες – όταν ξυπνήσουμε μετά από ένα καλό ύπνο «πρωϊνό χασμουρητό» (συνήθως το χασμουρητό αυτό συνοδεύεται από έκταση του ενός ή των δύο χεριών και έκταση του σώματός μας).

Επίσης, πολλές εκδηλώσεις της συμπεριφοράς των ενηλίκων έχουν τη ρίζα τους στις εμπειρίες που παράγονται κατά την εμβρυϊκή ζωή, όπως :

Ø  Ιδιαίτερες εκφράσεις προσώπου (χαμόγελα, κραυγές, συνοφρυώσεις) – χασμουρητά.

Ø  Γκριμάτσες χαράς, απογοήτευσης, μη ικανοποίησης.

Ø  Δάγκωμα της γλώσσας κατά την εκτέλεση λεπτών χειρωνακτικών και πνευματικών χειρισμών.

Η θεωρία της υποξαιμίας (μείωσης) του Ο₂ και αύξηση του CO₂ (υπερκαιμία) στο αίμα, διατηρήθηκε για 200 χρόνια περίπου.

Από την εποχή που ο Johannes De Gorter (1689-1762) ένας παραγωγικός και διεισδυτικός γιατρός σε όλα τα επίπεδα της Ιατρικής, στις αρχές του 18^ου αιώνα, ανέπτυξε την θεωρία του, ότι το χασμουρητό προκαλεί ταχύτερη κυκλοφορία του αίματος και ταχύτερη αιμάτωση του εγκέφαλου, όταν αυτός πάσχει από μείωση Ο₂ (πτώση Ο₂ – αύξηση CO₂).

Σήμερα η θεωρία αυτή δεν ισχύει, έχει καταρριφθεί και αυτό διότι :

1. 1. Άνθρωποι που κάνουν φυσική άσκηση ή όταν εκτεθούν σε ψηλές πυκνότητες O₂ ή CO₂ δεν χασμουριούνται.
2. 2. Οι ασθενείς οι οποίοι πάσχουν από καρδιακά ή αναπνευστικά νοσήματα δεν εμφανίζουν υπερβολικό χασμουρητό.

Επίσης, πειραματικές παρατηρήσεις στο ανθρώπινο έμβρυο και τα ψάρια δεν επιβεβαιώνουν την παραπάνω θεωρεία.

Σύγχρονες θεωρίες, θεωρούν :

1^η ΘΕΩΡΙΑ : Ότι το χασμουρητό είναι αντιδραστικός μηχανισμός που ενεργοποιείται από την παρατεταμένη ακινησία και ακαμψία του ανθρώπινου σώματος και σκοπό έχει την αποκατάσταση ιδανικής μυοσκελετικής κατάστασης του ατόμου και βελτίωση των κινητικών δυνατοτήτων του (βλ. «πρωϊνό χασμουρητό»).

2^η ΘΕΩΡΙΑ : Η μείωση της θερμοκρασίας του εγκεφάλου που προκαλείται από τη χασμουρητό, δρα ευνοϊκά στην κυκλοφορία του αίματος στον εγκέφαλο του ατόμου που χασμουριέται.

3^η ΘΕΩΡΙΑ : Η εισπνοή που συνοδεύει το χασμουρητό και η μέγιστη διάταση του στόματος που συνοδεύει το χασμουρητό, προκαλεί αύξηση της κυκλοφορίας του εγκεφαλονωτιαίου υγρού (μέσω προσταγλανδίνης PGD₂ και άλλων νευροδιαβιβαστών).

Διάφορες άλλες θεωρίες, ερμηνείες όπως με το χασμουρητό επιτυγχάνεται :

Ø  Πρόληψη της ατελεκτασίας των πνευμόνων.

Ø  Συμπίεση του θυρεοειδή αδένα και έκκριση ορμονών από αυτού.

Ø  Εξίσωση πιέσεων μέσου ωτός.

Ø  Ενίσχυση surfactant!!! των πνευμόνων (surfactant : επιφανειοδραστική ουσία).

δεν έχουν επαληθευτεί.

Ø  Το χασμουρητό μπορεί να εκφράζει αγγειοσύσπαση, υποξία του στελέχους του εγκεφάλου.

Ø  Επίδραση θερμού, ψυχρού επιθέματος στο χασμουρητό.

Εφαρμογή ψυχρών επιθεμάτων στο μέτωπο του ατόμου που χασμουριέται, σταματάει το χασμουρητό.

Ø  Η σκλήρυνση κατά πλάκας προκαλεί χασμουρητό.

Ø  Η πλάγια μυατροφική σκλήρυνση επίσης.

Ø  Κατά την θεραπευτική ακτινοθεραπεία για νεοπλασίες εμφανίζονται χασμουρητά στο πάσχον άτομο.

Ø  Χασμουρητά εμφανίζονται κατά την θεραπευτική αγωγή για νόσο Parkinson.

Ø  Έχει παρατηρηθεί αυξημένη εμφάνιση χασμουρητών σε άτομα με λοίμωξη H. pylori στο στομάχι.

Ø  Χασμουρητά επίσης συνοδεύουν νευρολογικά νοσήματα όπως :

• § Αγγειοκινητική (μέσω παρασυμπαθητικού συστήματος) συγκοπή.
• § Όγκους υπόφυσης.
• § Αγγειακά εγκεφαλικά επεισόδια.
• § Ημικρανίες.
• § Επιληψία.

Ø  Οι σχιζοφρενείς χασμουριούνται (δεν είναι γνωστός ο λόγος) λιγότερο από τους υγιείς!!!

Ø  Υπάρχουν περιστατικά (μαρτυρίες) γυναικών οι οποίες αναφέρουν οργασμό σύγχρονα με το χασμουρητό.

Ø  Επίσης, αναφορές υπάρχουν άτομα κατά την θεραπεία με το αντικαταθλιπτικό φάρμακο clomipramine κάθε φορά που χασμουριότανε είχαν αυτόματο οργασμό!!!

ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ

Οι διάφορες λειτουργικές θεωρίες που αναφέρονται στο χασμουρητό δεν έχουν καταδειχθεί πλήρως σε επιστημονικές βάσεις, προτείνοντας στο σύνολό τους το χασμουρητό σαν Βασικό ομοιοστατικό μηχανισμό συναισθηματικής επαγρύπνησης, σωματικής ευεξίας, χαλάρωσης.

Υ.Γ.

Αν διαβάζοντας αυτό το άρθρο δεν χασμουρηθήκατε ούτε μία φορά έχω αποτύχει να σας εμπνεύσω σαν συγγραφέας και γιατρός.

Dr. ΝΙΚΟΣ ΚΑΛΛΙΑΚΜΑΝΗΣ