Οι μονοκλωνικές γαμμαπάθειες ή παραπρωτεϊναιμίες αποτελούν διαταραχές που χαρακτηρίζονται από μονοκλωνικό πολλαπλασιασμό λεμφο-πλασματο-κυτταροειδών κυττάρων στο μυελό των οστών και ενίοτε από εναπόθεση, όπως στους ιστούς μονοκλωνικών ανοσοσφαιρινών ή των παραγώγων τους.

 

Οι διαταραχές αυτές περιλαμβάνουν :

• Το πολλαπλούν μυέλωμα (Π.Μ.).

• Την μακροσφαιριναιμία Waldenstrom (WM).

• Νόσους των βαρειών αλύσεων.

• Νόσο εξ εναποθέσεων ελαφρών αλύσεων (- κ).

• Αμυλοείδωση.

• Μονοκλωνική γαμμαπάθεια αδιευκρίνιστης σημασίας.

ΠΟΛΛΑΠΛΟΥΝ ΜΥΕΛΩΜΑ :

Προσβάλλει 5:100.000 άτομα.

Διάμεση ηλικία : 60 έτη.

Μέση επιβίωση : 3 έτη.

Κύρια διαγνωστικά κριτήρια :

Πλασματοκύτταρα μυελού ≥ 30%.

Επίπεδα μονοκλωνικής Ig στον ορό ≥ 3.5gr%.

Επίπεδα πρωτεϊνουρίας B. Jones ≥ 1g/24ωρο.

Δευτερεύοντα κριτήρια

Υπερασβεστιαιμία (15% των ασθενών).

Οστεολύσεις (σε 60% των ασθενών).

Χαμηλά επίπεδα φυσιολογικών ανοσοσφαιρινών ορού.

Επίπεδα β₂-μικροσφαιρίνης ορού > 4.0mg/L.

Αναιμία - Νεφρική ανεπάρκεια (20% των ασθενών).

Σύνδρομο Υπεργλοιότητας

Μονοκλωνική IgM.

Πολυμερισμένη μονοκλωνική IgA.

Συσσωματωμένη IgG3.

Νέοι προγνωστικοί δείκτες

Αυξημένα επίπεδα Β2-μικροσφαιρίνης.

Επίπεδα IL-6.

Αύξηση επιπέδων C-αντιδρώσας πρωτεΐνης.

Δείκτης DNA σύνθεσης (κυτταρομετρία).

Νεφροπάθεια στο πολλαπλούν μυέλωμα

Εναπόθεση ελαφρών αλύσεων.

Υπερασβεστιαιμία.

Αμυλοειδική νεφροπάθεια.

Διαφορική διάγνωση πολλαπλού μυελώματος

• Μονοκλωνική γαμμαπάθεια αδιευκρίνιστης σημασίας

  • Πλασματοκύτταρα μυελού < 10%.

  • Απουσία οστικών αλλοιώσεων.

  • Επίπεδα μονοκλωνικής Ig < 2g/dL.

  • Φυσιολογικά επίπεδα λοιπών ανοσοσφαιρίνων.

Παρακολούθηση ασθενών ανά εξάμηνο.

• Μονήρες πλασμακύττωμα οστού ή μαλακών μορίων

• Έλλειψη πλασματοκυττάρωσης στο μυελό.

• Απουσία βλαβών στα οστά (μαγνητική τομογραφία).

• Χαμηλά επίπεδα μονοκλωνικής Ig.

• Φυσιολογικά επίπεδα λοιπών ανοσοσφαιρίνων.

Παρακολούθηση ασθενών ανά τρίμηνο.

ΜΑΚΡΟΣΦΑΙΡΙΝΑΙΜΙΑ Waldenstrőm - ΑΝΟΣΟΚΥΤΤΩΜΑ

Λέμφωμα από μικρά λεμφοκύτταρα ή πλασματοκυτταροειδή λεμφοκύτταρα που παράγουν μονοκλωνική IgM.

Διάμεση ηλικία : 63 έτη.

• Οστεολυτικές αλλοιώσεις : 2%.

• Υπερασβεστιαιμία : 4%.

• Μονοκλωνική λεμφοκυττάρωση στο αίμα.

• Πρωτεϊνουρία B-Jones ( > 1g/24ωρο : 3%).

• Κρυοσφαιριναιμία.

• Νόσος ψυχροσυγκολλητινών.

• Περιφερική νευροπάθεια.

• Αμυλοείδωση.

Διάμεση επιβίωση : 5 έτη.

 

Παθογενετικοί μηχανισμοί Μ. Waldenstrőm

ΝΟΣΟΙ ΒΑΡΕΙΩΝ ΑΛΥΣΕΩΝ (HCD)

• Λεμφοϋπερπλαστικά νοσήματα Β-σειράς.

• HCD πρωτεΐνες : Τμήματα βαρειών αλύσεων Fc.

• α-HCD : η πιο συχνή (μερικές εκατοντάδες περιπτώσεων).

• γ-HCD : περίπου 100 περιπτώσεις.

• μ-HCD : 30 περιπτώσεις.

• Χαμηλά επίπεδα μονοκλωνικής ανοσοσφαιρίνης.

• Δεν διαγιγνώσκονται με τη συνήθη τεχνική ηλεκτροφόρησης

(20% της γ-HCD, 50% της α-HCD, 75% της μ-HCD).

ΝΟΣΟΣ ΕΞ ΕΝΑΠΟΘΕΣΕΩΣ ΕΛΑΦΡΩΝ ΑΛΥΣΕΩΝ

(συνήθως κ-αλύσεις)

• Νόσος που αναγνωρίσθηκε τελευταία.

• Εικόνα νεφροσκλήρυνσης (Σ. Kinmlstiel-Wilson).

• Κοκκιώδεις εναποθέσεις κ-αλύσεων στα σπειράματα, νεφρ. Σωληνάρια, αγγεία και διάμεσο ιστό (IF).

• Εικόνα νεφρικής ανεπάρκειας και νεφρωσικού συνδρόμου.

• Διάγνωση : Ιστολογία - Ανοσοϊστοχημειά.

• Μονοκλωνικές ελαφρές αλύσεις μπορεί να λείπουν από το αίμα και τα ούρα.

• Συστηματική προσβολή (ήπαρ, καρδιά, γαστρεντερικό δέρμα κ.λ.π.).

ΑΜΥΛΟΕΙΔΩΣΗ

Α/Α	ΚΛΙΝΙΚΟΣ ΤΥΠΟΣ	ΣΥΣΤΑΤΙΚΟ - ΠΡΩΤΕΙΝΗ
1	Πρωτοπαθής Μυέλωμα	AL (BJP) AL (BJP)
2	Δευτεροπαθής	AA
3	Οικογενής : αυτοσωματικός υπολοιπόμενος χαρακτήρας	AA
4	Οικογενής : αυτοσωματικός επικρατών χαρακτήρας	Προαλβουμίνη Απολιποπρωτεΐνη (Α-1)
5	Γεροντική (καρδιακή)	Προαλβουμίνη
6	Σχετιζόμενη με αιμοκάθαρση	β2 Μ
7	Κεντρικού Νευρικού Συστήματος : - Νοσος ALZHEIMER - Σύνδρομο Down - Κληρονομική (Ολλανδία) - Κληρονομική (Ισλανδία)	β-πρωτεΐνη (Α-4) β-πρωτεΐνη (Α-4) β-πρωτεΐνη (Α-4) Cystatin - C
8	Σχετιζόμενη με ενδοκρινικούς όγκους : - Μυελοειδές Ca θυρεοειδούς - Όγκος νησιδίων παγκρέατος	Προκαλσιτονίνη Πολυπεπτίδιο νησιδίων
9	Δερματική : - Με συστηματική Αμυλοείδωση - Εντοπισμένη	AL / AA Κερατίνη

 

Αμυλοειδές

Πρωτεϊνικά ινίδια δυσδιάλυτα που εναποτίθενται στους ιστούς και ανθίστανται στην πρωτεόλυση και στην φαγοκυττάρωση (β-pleated).

Χρωματίζονται με το ερυθρό του Κογκό.

Μορφές Αμυλοείδωσης

1. 2. 3. 4. 5.

Πρωτοπαθής (αμυλοειδές ελαφρών αλύσεων - αλύσεις-λ΄) Δευτεροπαθής (αμυλοειδής Α) Κληρονομική συστηματική Εντοπισμένη Γήρατος

Ιδιοπαθής Π. Μυελώματος Χρόνιες λοιμώξεις Φλεγμονώδεις νόσοι

Κλινικά συμπτώματα αμυλοειδώσεως

• Μακρογλωσσία

• Καρδιομυοπάθεια

• Νεφρωσικό σύνδρομο

• Εκχυμώσεις

• Σύνδρομο καρπιαίου σωλήνος

• Αρθρίτιδα

• Περιφερική νευροπάθεια

• Διήθηση αυτόνομου νευρικού συστήματος

Διάγνωση

Βιοψία ορθού Αναρρόφηση υποδορίου λίπους Βιοψία μυελού οστών Μονοκλωνικές Ig στον ορό ή στα ούρα στο 80%

Χρώση με ερυθρό του Κογκό