• ΕΙΣΑΓΩΓΗ

Ο κάθε ιός αποτελεί ένα παθογενετικό παράγοντα ο οποίος δρα μολύνοντας τα υγιή κύτταρα του οργανισμού, ενσωματώνοντας το γενετικό υλικό του στο γονιδίωμα του, χρησιμοποιώντας έτσι για τον πολλαπλασιασμό του τους μηχανισμούς ΑΝΤΙΓΡΑΦΗΣ ΤΟΥ DNA (διαδικασία κατά την οποία το DNA αυτοδιαπλασιάζεται προκειμένου να δημιουργήσει άλλα και να μεταβιβάσει την γενετική πληροφορία από κύτταρο σε κύτταρο) αλλά και των ενζύμων (ειδικές πρωτεΐνες ή με πρωτεϊνική βάση οργανικές ενώσεις που αποτελούνται από πολυμερή των αμινοξέων οι οποίες πρωτεΐνες δρουν σαν καταλύτες χημικών αντιδράσεων οι οποίοι λαμβάνουν μέρος στον φυσιολογικό μεταβολισμό (ΒΙΟΚΑΤΑΛΥΤΕΣ) τα οποία χρειάζεται για την επιβίωση του ιού).

Οι ιοί με γενική έννοια μπορεί να χαρακτηριστούν σαν ΥΠΟΧΡΕΩΤΙΚΑ ΕΝΔΟΚΥΤΤΑΡΙΚΑ ΠΑΡΑΣΙΤΑ με μέγεθος 0,0025-0,25μm.

Δηλαδή ο κάθε ιός για να διατηρηθεί : α) στην ζωή, β) για να πολλαπλασιαστεί, χρειάζεται να συνδεθεί με υγιή κύτταρα και μάλιστα με ειδικούς υποδοχείς που στην περίπτωση των αδενοϊών είναι ο ACE-2 ενώ στον Ebstein-Barr είναι ο κυτταρικός υποδοχέας C3a.

ΛΟΙΜΩΞΕΙΣ ΠΟΥ ΠΡΟΚΑΛΟΥΝΤΑΙ ΑΠΟ ΑΔΕΝΟΙΟΥΣ

Οι λοιμώξεις από την ομάδα των αδενοϊών οι οποίοι αριθμούν πάνω από 52 ορότυπους προκαλούν μεγάλη γκάμα ασθενειών.

Ασθενειών που πολλές φορές διαδράμουν χωρίς συμπτώματα. Οι λοιμώξεις όμως των ιών αυτών είναι πολύ συχνές και συμπτωματικές στις παιδικές και εφηβικές ηλικίες όπως και σε συνθήκες συγχρωτισμού και συνωστισμού (στρατόπεδα – σχολεία – λεωφορεία).

Ειδικά η μόλυνση από αδενοϊούς στα άτομα που είναι ανοσοκατασταλμένα (ασθενείς με AIDS, μεταμοσχευμένα άτομα, άτομα με ΧΑΠ) μπορεί να αποβεί θανατηφόρα.

• ΑΣΘΕΝΕΙΕΣ ΠΟΥ ΠΡΟΚΑΛΟΥΝ ΟΙ ΑΔΕΝΟΪΟΙ

Συνήθως ο χρόνος επώασης είναι 4-9 ημέρες.

Τα κλινικά σύνδρομα που προκαλούν οι αδενοϊοί επικαλύπτονται μεταξύ τους και είναι :

1. ΚΟΙΝΟΝ ΚΡΥΟΛΟΓΗΜΑ (Κ.Κ.). Τα κύρια συμπτώματά του είναι ρινίτιδα, φαρυγγίτιδα, γενική αδιαθεσία, χωρίς την εμφάνιση πυρετού.

Το Κ.Κ. προκαλείται από περισσότερους των 200 ιών. Οι ρινοϊοί είναι τα πιο συχνά αίτια του Κ.Κ. (10%-40%). Επίσης κοροναϊός – αναπνευστικός συγκυτιακός ιός – αδενοϊοί. Οι ενήλικες παθαίνουν κατά μέσο όρο 2-4 κρυολογήματα ετησίως. Τα πάσχοντα άτομα είναι μολυσματικά τις πρώτες 2-3 ημέρες.

2. Η οξεία πυρετική αναπνευστική νόσος, αποτελεί την πιο συχνή συμπτωματική λοίμωξη από ΑΔΕΝΟΪΟ στα παιδιά.

Χρόνος επώασης άνω των 10 ημερών.

Εμφανίζεται σαν ενδημίες στους παιδικούς σταθμούς και στα παιδιατρικά τμήματα των Νοσοκομείων με ποικιλία συμπτωμάτων (πυρετός – φαρυγγίτις – βρογχίτις) μεμονωμένα ή σε συνδυασμό μεταξύ τους.

Ο βήχας με σύνοδο πνευμονία από αδενοϊό συγχέεται πολλές φορές με τον κοκκύτη.

Η υπερτροφία του λεμφικού ιστού αν επιμένει. Θα προκαλέσει απόφραξη ευσταχιανών σαλπίγγων και εμφάνιση ωτίτιδας. Η νόσος προκαλεί διόγκωση των επιχώριων λεμφαδένων οι οποίοι όμως δεν διαπυούνται. Η εμφάνιση της μη στρεπτοκοκκικής φαρυγγίτιδας προκαλεί πυρετό διάρκειας 2-12 ημερών με σύνοδο κόπωση, μυαλγία.

Η επιπεφυκίτιδα είναι κοινό εύρημα.

• ΣΥΝΔΡΟΜΟ ΠΟΥ ΠΕΡΙΓΡΑΦΕΤΑΙ ΣΑΝ ΟΞΕΙΑ ΑΝΑΠΝΕΥΣΤΙΚΗ ΝΟΣΟΣ

Έχει παρατηρηθεί στα στρατόπεδα acute respiration disease (ARD) χαρακτηρίζεται από την εμφάνιση κακουχίας, πυρετού, ρίγους, πονοκεφάλου, με σύνοδο φαρυγγίτιδας, βράγχος φωνής, ξηρού βήχα.

Η ARD μοιάζει με προσβολή στρεπτοκοκκικής φαρυγγίτιδας αλλά και Λοιμώδους Μονοπυρήνωσης.

Τραχηλική αδενίτιδα υπάρχει (αδένες όχι τόσο μαλθακοί σαν εκείνους της στρεπτοκοκκικής φαρυγγίτιδας).

Λεπτής μακροσκοπικής εμφάνισης ερυθηματώδες κηλιδώδες εξάνθημα.

Κατά την κλινική εξέταση ποσοστό 10% των ασθενών εμφανίζουν ρίγος και ακτινολογικά πνευμονία.

Διάρκεια πυρετού : 2-4 ημέρες. Πλήρη ανάρρωση 10-14 ημέρες.

• ΕΞΙΔΡΩΜΑΤΙΚΗ ΜΗ ΣΤΡΕΠΤΟΚΟΚΚΙΚΗ ΦΑΡΥΓΓΙΤΙΣ

Εμφανίζει πυρετό διάρκειας 2-12 ημερών και μεγάλη κόπωση όπως και μυαλγίες – επιπεφυκίτιδα συχνή.

• ΛΟΙΜΩΞΗ ΚΑΤΩΤΕΡΟΥ ΑΝΑΠΝΕΥΣΤΙΚΟΥ ΣΥΣΤΗΜΑΤΟΣ

Εκδηλώνεται σαν βρογχιολίτιδα, με βήχα, ακροαστικά πνευμονίας, πνευμονία.

Αίτια : οι 1-2-3-4-7 αδενοϊοί.

Ο αδενοϊός τύπος 14 ευθύνεται συχνά για εμφάνιση σοβαράς πνευμονίας ακόμα και θανατηφόρας.

Ειδικά στα άτομα που πάσχουν από ΧΑΠ αλλά και σε νεώτερες ηλικίες.

• ΟΞΥΣ ΦΑΡΥΓΓΟ-ΕΠΙΠΕΦΥΚΥΤΙΔΙΚΟΣ ΠΥΡΕΤΟΣ

Χαρακτηρίζεται από : α) πυρετό, β) φαρυγγίτιδα, γ) επιπεφυκίτιδα (συνήθως ετερόπλευρη) όπως και τραχηλική αδενίτιδα.

Αποδίδεται σε μόλυνση από ακάθαρτα πόσιμα νερά.

Χρόνος επώασης : 5-10 ημέρες.

Σε τυπική μορφή επιδημίας τα ασθενούντα άτομα εμφανίζουν της τριάδα των συμπτωμάτων ή το λιγότερο 2 από αυτά.

Λοίμωξη κατώτερου αναπνευστικού συμβαίνει με βήχα και φαρυγγίτιδα.

Η νόσος υποστρέφει σε 7 ημέρες αλλά η θηλώδης επιπεφυκίτιδα διαρκεί περισσότερο.

• ΕΠΙΔΗΜΙΚΗ ΚΕΡΑΤΟ-ΕΠΙΠΕΦΥΚΙΤΙΣ

Σοβαρή νόσος επιδημικού χαρακτήρα.

Μεταδίδεται από άτομο σε άτομο.

Προκαλείται από τύπο αδενοϊού 8, 19, 37.

Εμφανίζεται αμφυτερόπλευρη επιπεφυκίτιδα με πόνο (που θυμίζει ξένο σώμα στο μάτι), δάκρυα, διόγκωση επιχωρίων λεμφαδένων, οίδημα, εκχύμωση βλεφάρου.

Η κερατίτιδα μπορεί να προκαλέσει υποεπιθυλιακή θολερότητα.

Δεν προκαλεί διάτρηση κερατοειδή.

Ιστολογικά ευρήματα : διάταση τριχοειδών αγγείων – υποβλεννογόνες αιμορραγίες, διήθηση μονοπύρηνων λευκοκυττάρων.

• ΟΞΕΙΑ ΑΙΜΟΡΡΑΓΙΚΗ ΚΥΣΤΙΤΙΔΑ

Εμφανίζεται στα παιδιά προκαλείται από τους αδενοϊούς 11-21.

• ΣΕΞΟΥΑΛΙΚΑ ΜΕΤΑΔΙΔΟΜΕΝΑ ΕΛΚΗ ΓΕΝΝΗΤΙΚΟΥ ΣΥΣΤΗΜΑΤΟΣ - ΟΥΡΗΘΡΙΤΙΣ

Προκαλείται από τους αδενοϊού 2-8-37.

Επίσης οι ΑΔΕΝΟΪΟΙ προκαλούν ΓΑΣΤΡΕΝΤΕΡΙΤΙΔΑ οι 40-41 ΜΕΣΝΤΕΡΙΚΗ ΑΔΕΝΙΤΙΔΑ, ΟΞΕΙΑ ΣΚΩΛΗΚΟΕΙΔΙΤΙΔΑ.

Σπάνια προκαλούν εγκεφαλίτιδα, οξεία χαλαρή παράλυση, περικαρδίτιδα.

Αδενοϊοί έχουν ανευρεθεί στα ιστολογικά παρασκευάσματα ΜΥΟΚΑΡΔΙΤΙΔΑΣ – ΔΙΑΤΑΤΙΚΗΣ ΜΥΟΚΑΡΔΙΟΠΑΘΕΙΑΣ.

Προκαλούνται από 5-21 αδενοϊούς.

Επικίνδυνες ομάδες, νεαρή ηλικία – χρόνια νοσήματα – πρόσφατη μεταμόσχευση οργάνου.

Γενικά, οι ιοί προκαλούν :

• ΗΠΑΤΙΤΙΔΑ (ΤΥΠΟΣ 5 ΑΔΕΝΟΪΟΣ)
• ΠΝΕΥΜΟΝΙΑ
• ΑΙΜΟΡΡΑΓΙΚΗ ΚΥΣΤΙΤΙΔΑ (ΤΥΠΟΣ 11-34)

Μπορεί να εμφανιστούν σε λοιμώδη νοσήματα ήπατος – πνευμόνων – μεταμόσχευση νεφρών.

Σύνδρομα που εμφανίζονται σε μεταμοσχεύσεις μυελού των οστών με προσβολή ιών περιλαμβάνουν ηπατίτιδα – πνευμονία – αιμορραγική κυστίτιδα – διάμεσο σπειραματονεφρίτιδα – κολίτιδα – εγκεφαλίτιδα.

Dr. ΝΙΚΟΣ ΚΑΛΛΙΑΚΜΑΝΗΣ

Ref.: - Cur. Med. Diagn. Trea. 2014

• Merck Man 19^th ed.
• Βικιπαιδεια
• Dhe’s Λεξικό