Ενδοκρινείς αδένες

Υποθυρεοειδισμός (ΥΘΣ)

Αιτιολογία

1.Πρωτοπαθής Υποθυρεοειδισμός (δυσλειτουργία του θυρεοειδή αδένα): Αποτελεί το 90% των περιπτώσεων υποθυρεοειδισμού και οφείλεται.

  • Θυρεοειδίτιδα Hashimoto (χρόνια λεμφοκυτταρική θυρεοειδίτιδα): Η πιο συχνή αιτία ΥΘΣ σε άτομα άνω των 8 ετών.
  • Προηγηθείσα θεραπεία υπερθυρεοειδισμού (θεραπεία με χορήγηση 131Ι - ολική ή υφολική χειρουργική εκτομή θυρεοειδούς αδένος)
  • Υποξεία θυρεοειδίτιδα (de Quervain’s – Giant cell – Granulomatous thyroiditis). Οξεία φλεγμονή του θυρεοειδούς αδένα προφανώς από ιό.
    Συμπτώματα:
    πυρετός, τοπικό άλγος, αρχικά υπερθυρεοειδισμός. Ιστορικό πρόσφατης ιογενούς προσβολής ανώτερου αναπνευστικού συστήματος.
  • Ακτινοβολία θεραπευτική για καρκίνο του λάρυγγα ή λέμφωμα Hodgkin’s (νόσος Hodgkin). Η εμφάνιση ΥΘΣ μετά από χορήγηση ακτινοβολίας είναι μεγάλη και η λειτουργία του θυρεοειδή αδένα πρέπει να ελέγχεται κάθε 6-12 μήνες μετά την ακτινοβολία.
  • Ανεπάρκεια πρόσληψης ιωδίου ή υπερβολική πρόσληψη.
  • Φάρμακα:

    1. Λίθιο (εμποδίζει την έκκριση θυροξίνης από τον αδένα),

    2. Αμιοδαρόνη που περιέχει μεγάλη ποσότητα ιωδίου, προκαλεί ΥΘΣ σε ποσοστό 8% των ασθενών. Χαρακτηριστικά το Τ4 είναι φυσιολογικό ή μικρότερο της φυσιολογικής τιμής, η TSH είναι αυξημένη (συνήθως από 20 mg/dL). 17% των ατόμων που λαμβάνουν το φάρμακο εμφανίζουν μικρότερες αυξήσεις της TSH, αλλά παραμένουν ασυμπτωματικοί. Μικρές χορηγούμενες δόσεις αμιοδαρόνης προκαλούν σε μικρότερο ποσοστό ΥΘΣ. Στους καρδιαγγειακούς ασθενείς με εκδηλούμενα συμπτώματα ΥΘΣ η θεραπεία με χορήγηση Τ4 είναι δραστική. Η ΥΘΣ υποχωρεί μετά από μήνες από την διακοπή της χορήγησης του φαρμάκου.

    3. Επίσης τα para-aminosalicylic acid – phenylbutazone, thiourea ενοχοποιούνται για ΥΘΣ.

  • Συγγενής ΥΘΣ (1:400 γεννήσεις)
  • Παρατεταμένη θεραπεία με ιωδιούχα σκευάσματα προκαλεί ΥΘΣ.

2.Δευτεροπαθής ΥΘΣ

  • Δυσλειτουργία υπόφυσης
  • Νέκρωση υπόφυσης μετά τοκετό
  • Νεοπλασίες
  • Διηθητικές νόσοι

3.Τεταρτοπαθής ΥΘΣ: παθήσεις υποθαλάμου (κοκκίωμα - νεοπλασίες, ακτινοβολίες που προκαλούν ανεπάρκεια TRH)

4.Ιστική αντίσταση στις θυρεοειδικές ορμόνες (σπάνια)

5.Εμφανής ΥΘΣ εμφανίζεται στο 1,5-2% των γυναικών και στο 0,2% των ανδρών. Η συχνότητα αυτή αυξάνει με την ηλικία. Σε άτομα πλέον των 60 ετών το 6% των γυναικών και το 2,5% των ανδρών έχουν TSH επίπεδα μεγαλύτερα του διπλάσιου από τις υψηλότερες φυσιολογικές τιμές.

Ειδική μνεία πρέπει να γίνει για την ηπατίτιδα C και τη σχέση της με τον ΥΘΣ.

Οι άρρωστοι που πάσχουν από ηπατίτιδα C έχουν αυξημένα ποσοστά εμφάνισης ΑΥΤΟΑΝΟΣΟΥ ΘΥΡΕΟΕΙΔΙΤΙΔΑΣ (21% από αυτούς έχουν αντιθυρεοειδικά αντισώματα και 13% από αυτούς εμφανίζουν κλινικά υποθυρεοειδισμό).

Ο κίνδυνος ανάπτυξης θυρεοειδίτιδας στους αρρώστους αυτούς αυξάνεται ακόμα περισσότερο όταν θεραπεύονται με Interferon. Η Interferon-a και interferon-b προκαλεί δυσλειτουργία του θυρεοειδή αδένα (συνήθως υποθυρεοειδισμό, μερικές φορές υπερθυρεοειδισμό) σε ποσοστό 6%. Αυτόματη ίαση συμβαίνει πάνω από το 50% των περιπτώσεων όταν διακόπτεται η χορήγηση των φαρμάκων.
Συμπτώματα ΥΘΣ Τα συμπτώματα ΥΘΣ μπορεί να μη γίνουν αντιληπτά αμέσως και κυρίως από τα μέλη της οικογένειας του αρρώστου ή τους ανθρώπους που έρχονται σε άμεση επαφή μαζί του και τούτο διότι τα συμπτώματα του ΥΘΣ έρχονται και φεύγουν και εκδηλώνονται σταδιακά.
  • Κόπωση, λήθαργος, αδυναμία
  • Δυσκολιότητα, αρθραλγίεςv
  • Αύξηση σωματικού βάρους (παρ’ όλη την ανορεξία)
  • Μυϊκές κράμπες
  • Δυσανεξία προσαρμογής στις χαμηλές θερμοκρασίες
  • Επιβράδυνση ομιλίας με βρογχίτιδα (προκαλείται από μυξωματώδη διήθηση των φωνητικών χορδών)
  • Αδυναμία πνευματικής συγκέντρωσης, αδυναμία μνήμης
Dr Νίκος Καλλιακμάνης