Η χρήση του φαρμάκου αναφέρεται πριν 30 χρόνια.

Σήμερα αποτελεί ένα φάρμακο με ευρεία αντιαρρυθμική δράση ειδικά για τις κοιλιακές ταχυαρρυθμίες, αλλά χορηγείται λιγότερο συχνά και στην ισχαιμική καρδιοπάθεια – συμφορητική καρδιακή ανεπάρκεια.

Η μοριακή σύνθεση φαρμάκου περιλαμβάνει 37% ιώδιο και κάθε ταμπλέτα αμιωδαρόνης περιέχει 75mg οργανικό ιώδιο. Η αμιωδαρόνη συμμετέχει στον μεταβολισμό της θυροξίνης επιδρώντας στον θυρεοειδή αδένα με εμφάνιση ΥΠΟ-ΥΠΕΡΘΥΡΕΟΕΙΔΙΣΜΟΥ. Στη δυσλειτουργία του θυρεοειδούς 8-17% απελευθερώνεται σαν ελεύθερο ιώδιο σε ποσοστό 14-18%.

Στη χημική δομή του, το φάρμακο μοιάζει με την θυροξίνη.

Η συχνότητα και εμφάνιση δυσλειτουργίας του θυρεοειδή αδένα και η εξέλιξη σε υπό ή υπερλειτουργία με τη χορήγηση της αμιωδαρόνης εξαρτάται από την προηγούμενη κατάσταση ύπαρξης ιωδίου στον οργανισμό.

Έτσι, σε άτομα με έλλειψη ιωδίου η χορήγηση του φαρμάκου προκαλεί θυρεοτοξίκωση.

Όλα βέβαια τα παραπάνω σχετίζονται και με προϋπάρχουσα ή μη δυσλειτουργία του θυρεοειδή αδένα.

Η αμιωδαρόνη μεταβολίζεται στο ήπαρ από το κυτόχρωμα Ρ4503Α4 όπου μετατρέπεται σε δεσεθυλαμιδαρόνη και απεκκρίνεται από τους δακρυϊκούς αδένες (τα δάκρυα), το χοληφόρα ήπατος.

Η αμιωδαρόνη είναι φάρμακο λιποδιαλυτό και για τον λόγο αυτό εμφανίζει μεγάλες συγκεντρώσεις στο λιπώδη ιστό, στο μυϊκό ιστό, στο ήπαρ, πνεύμονες και θυρεοειδή αδένα.

Σημειώνεται ότι η χορήγηση αμιωδαρόνης αναστέλλει την δράση της οικογένειας των ισοενζύμων του κυτοχρώματος Ρ450.

Αυτό μειώνει την κάθαρση και αποβολή πολλών φαρμάκων, όπως:

• Κυκλοσπορίνη
• Φλεκαϊνίδη
• Προκαϊναμίδη
• Κινιδίνη
• Σιλδεναφίλη
• Σιμβαστατίνη
• Θεοφυλλίνη
• Βαρφαρίνη
• Σολατόλη.

Ο ΜΕΤΑΒΟΛΙΣΜΟΣ ΤΗΣ ΑΜΙΩΔΑΡΟΝΗΣ ΑΝΑΣΤΕΛΛΕΤΑΙ ΑΠΟ ΤΟΝ ΧΥΜΟ ΓΚΡΕΙΠ-ΦΡΟΥΤ προκαλώντας αυξημένα επίπεδα στον ορό του αίματος.

Αποβάλλεται πολύ αργά από τον οργανισμό με χρόνο ημισείας ζωής που κυμαίνεται από 25-110 ημέρες (μέσος όρος 60 μέρες).

Η έναρξη δράσης του φαρμάκου με από του στόματος χορήγηση καθυστερεί αρκετά (ακόμα και μήνες) ώστε να προκύψουν τα θεραπευτικά επίπεδα.

Έτσι, πρακτικά χορηγούνται μεγάλες δόσεις φόρτισης συνήθως 800-1000mg σε 2-4 δόσεις για διάστημα 7-14 ημερών ή 400-800mg για 1-3 εβδομάδες.

Δόση συντήρησης του φαρμάκου : 200-400 σε μία δόση.

Σε θεραπεία επίμονων, ανθεκτικών αρρυθμιών και κολπικής μαρμαρυγής (μετά από οξύ εμφρακτό μυοκαρδίου) η αμιωδαρόνη χορηγείται σε 5mg/Kgr εντός 20΄.

Αν χρειαστεί παράταση της ενδοφλέβιας χορήγησης του φαρμάκου πρέπει να γίνεται μείωση των δόσεων.

ΤΡΟΠΟΣ ΔΡΑΣΗΣ ΑΜΙΩΔΑΡΟΝΗΣ

Η αμιωδαρόνη αποτελεί σύνθετο φάρμακο κατά των αρρυθμιών καρδιάς, με πολλούς μηχανισμούς δράσης

Ανήκει στην κατηγορία ΙΙΙ των Φαρμάκων κατά των αρρυθμιών (ταξινόμηση κατά Vanghan-Williams).

ΤΑΞΙΝΟΜΗΣΗ ΚΑΤΑ VANGHAN-WILLIAMS (V.W.)

Το φάρμακο αναστέλλει το εξώτροπο ρεύμα Κ*⁺ με αποτέλεσμα να παραταθεί η ανευρυθήση περίοδο των κόλπων, αυξάνοντας το δυναμικό ενέργειας του κυττάρου.

Η αμιωδαρόνη αναστέλλει επίσης του απενεργοποιημένους διαύλους Na⁺ δρώντας στις υψηλές συχνότητες διέγερσης (κατηγορία Ι) αλλά εμφανίζει και δράση αντιαρρυθμικών φαρμάκων κατηγορίας ΙΙΙ αφού αποκλείει και μη συναγωνιστικές των α^- και β^- αδρανεργικών υποδοχέων.

Επίσης, η δράση που εξασκεί σαν αντιαρρυθμικό φάρμακο κατηγορίας IV, αφορά της ανασταλτική της ενέργεια στον φλεβόκομβο, στη βραδυκαρδία, στην μείωση συχνοτήτων.

ΠΡΟΚΛΗΣΗ TORSADES DE POINTES από Αμιωδαρόνη

Επίσης, η αμιωδαρόνη εμφανίζει αγγειοδιασταλτική ενέργεια στα στεφανιαία αγγεία όπως και στα αγγεία της περιφέρειας.

ΕΝΔΕΙΞΕΙΣ ΑΜΙΩΔΑΡΟΝΗΣ

1. Πρόληψη - επανεμφάνισης κοιλιακής ταχυκαρδίας, κοιλιακής μαρμαρυγής (μείωση των επεισοδίων κοιλιακής ταχυκαρδίας, πρώϊμων κοιλιακών συστολών). Βέβαια η εμφύτευση απιδινωτή εξακολουθεί να αποτελεί την μέθοδο εκλογής μειώνοντας την θνητότητα κατά 27% στις περιπτώσεις αυτές.

2. Η αμιωδαρόνη είναι το μοναδικό φάρμακο κατά των αρρυθμιών (εκτός από τους Β΄-αποκλειστές) το οποίο ελαττώνει τις πιθανότητες αιφνίδιου θανάτου μετά από οξύ εμφρακτό μυοκαρδίου. Η συνχορήγηση αμιωδαρόνης και Β΄αποκλειστών υπερέχει της μονοθεραπείας με αμιωδαρόνη.

3. Η χρήση αμιωδαρόνης στην Καρδειοαναπνευστική αναζωογόνηση αυξάνει την επιβίωσης των ασθενών από 35%-44%.

4. Η αμιωδαρόνη επίσης μετά από μελέτες έχει αποδειχθεί ότι η χορήγησή της σε ασθενείς με καρδιακή ανεπάρκεια, ελαττώνει το ποσοστό εμφάνισης κολπικής μαρμαρυγής. Η αμιωδαρόνη είναι αποτελεσματική επίσης στην πρόληψη των υπερκοιλιακών αρρυθμιών και ειδικά των αρρυθμιών του συνδρόμου Wolf-Parkinson-White.

5. Μπορεί η αμιωδαρόνη να χορηγηθεί στην περιεγχειρητική περίοδο σε χειρουργεία καρδιάς για την πρόληψη της κολπικής μαρμαρυγής μετά το πέρας της εγχείρησης.

ΑΝΤΕΝΔΕΙΞΕΙΣ ΧΟΡΗΓΗΣΗΣ ΑΜΙΩΔΑΡΟΝΗΣ

• Έκδηλη βραδυκαρδία.
• Δυσλειτουργία φλεβόκομβου (έκδηλη βραδυκαρδία, συγκοπτικά επεισόδια).
• Μεγάλου βαθμού κολποκοιλιακός αποκλεισμός.
• Γνωστή υπερευαισθησίας στο φάρμακο.

Γενικά η αμιωδαρόνη αποτελεί σχετικά ασφαλές αντιαρρυθμικό φάρμακο που δεν εμφανίζει τοξικότητα για την καρδιά.

Η από του στόματος χορήγηση του φαρμάκου δεν προκαλεί αιμοδυναμική διαταραχή ενώ η ενδοφλέβια χορήγηση του προκαλεί βραχύχρονη ελάττωση της αρτηριακής πίεσης.

ΣΕ ΜΑΚΡΟΧΡΟΝΙΑ ΧΟΡΗΓΗΣΗ Η ΑΜΙΩΔΑΡΟΝΗ ΠΡΟΚΑΛΕΙ ΠΑΡΑΤΑΣΗ ΤΟΥ ΔΙΑΣΤΗΜΑΤΟΣ QT (ποσοστό 20%-25%).

Η ΟΠΟΙΑ ΟΤΑΝ ΣΥΝΟΔΕΥΕΤΑΙ ΑΠΟ ΜΕΙΩΣΗ ΤΟΥ ΚΑΛΙΟΥ ΠΡΟΔΙΑΘΕΤΕΙ ΣΕ ΕΜΦΑΝΙΣΗ Torsades de pointes. ΕΠΙΣΗΣ ΓΙΑ ΤΟΝ ΠΡΩΤΟ ΧΡΟΝΟ ΑΓΩΓΗΣ Η ΕΜΦΑΝΙΣΗ ΣΟΒΑΡΗΣ ΒΡΑΔΥΚΑΡΔΙΑΣ ΑΝΕΡΧΕΤΑΙ ΣΕ ΠΟΣΟΣΤΟ 2,4%.

ΠΑΡΕΝΕΡΓΕΙΕΣ ΧΟΡΗΓΗΣΗΣ ΑΜΙΩΔΑΡΟΝΗΣ

• Βασική ανεπιθύμητη ενέργεια αποτελεί η ΠΝΕΥΜΟΝΙΤΙΔΑ η οποία εξελίσσεται σε ΠΝΕΥΜΟΝΙΚΗ ΙΝΩΣΗ και εμφανίζεται σε ποσοστό 10% στους ασθενείς που λαμβάνουν 400mg και παραπάνω ημερησίως.

Σε ποσοστό 10% αποβαίνει θανατηφόρα.

Η τοξικότητα αυτή θεωρείται δοσοεξαρτώμενη και η συνολική εικόνα υποστρέφει με διακοπή του φαρμάκου και κατάλληλη θεραπεία.

• Οι παρενέργειες του φαρμάκου από το Κεντρικό Νευρικό Σύστημα (ΚΝΣ) και το μυοσκελετικό σύστημα δεν είναι συχνές.

Μπορεί να εκδηλωθούν σαν :

• Αδυναμία των εγγύς μυών
• Περιφερική νευροπάθεια
• Κεφαλαλγία
• Άπνοια – εφιάλτες
• Αταξία
• Τρόμο
• Διαταραχές μνήμης.

Η αμιωδαρόνη περιέχει ιώδιο στο μόριό της εμφανίζεται ομοιότητα στη χημική δομή με την ορμόνη θυροξίνη.

Το φάρμακο δρα αναστέλλοντας την μετατροπή της Τ₄ à Τ₃ στους περιφερικούς ιστούς, αυξάνει την Τ4, προκαλεί μικρή πτώση των επιπέδων της Τ3.

Η ενέργεια αυτή της αμιωδαρόνης εξαρτάται από το χρονικό διάστημα που χορηγείται αυτή.

Γενικά σε ποσοστό 3%-5% το φάρμακο προκαλεί ΥΠΟ (5%) -ΥΠΕΡΘΥΡΕΟΕΙΔΙΣΜΟ (5,3%).

Οι χαμηλές δόσεις αμιωδαρόνης προκαλούν στο 10% των ασθενών βιοχημική μεταβολή της λειτουργίας του θυρεοειδή αδένα χωρίς να υπάρχουν κλινικά συμπτώματα.

• Σπάνια η χορήγηση αμιωδαρόνης προκαλεί διαταραχές από το γαστρεντερικό σύστημα (ΓΕΣ) κυρίως σε ασθενείς με συμφορητική καρδιακή ανεπάρκεια με συχνότερα συμπτώματα : ναυτία (25%) ακόμα και σε δόσεις 200mg/ημερησίως.

• Επίσης, αύξηση των ηπατικών ενζύμων (AST-ALT) εμφανίζεται στο 10%-20% των ασθενών, τιμές που επανέρχονται στα φυσιολογικά όρια με την ελάττωση της δοσολογίας.

• Σημειώνεται κυανός-γκριζωπός χρωματισμός του δέρματος στα άτομα που λαμβάνουν το φάρμακο ειδικά μετά την έκθεση αυτών στον ήλιο (10%) και συνήθως μετά 18 μήνες θεραπείας.

• Δυσλειτουργία όρχεων (αύξηση τιμών γοναδοτροπίνων) σε μακροχρόνια χορήγηση του φαρμάκου.

• Οφθαλμικές διαταραχές με μικροεναποθέσεις αμιωδαρόνης στον κερατοειδή χιτώνα του ματιού εμφανίζεται σχεδόν σε όλους του ασθενείς, μετά μακροχρόνια λήψη φαρμάκου περισσότερο από 6 μήνες ειδικά με δοσολογία άνω των 450mg/ημερησίως. Η ελάττωση της οπτικής οξύτητας και εκφύλιση ωχράς κηλίδας εμφανίζονται σπάνια.

1 στα 10 άτομα εμφανίζουν γαλάζια άλω, οπτική νευροπάθεια ή (πρόσθια ισχαιμική) εμφανίζεται σε ποσοστό 1-2%.

Απώλεια βλεφαρίδων έχει αναφερθεί με χρήση αμιωδαρόνης

ΑΛΛΗΛΟΕΠΙΔΡΑΣΕΙΣ ΦΑΡΜΑΚΩΝ

Αμιωδαρόνη : αθροιστική δράση επί συγχορήγησης αντιαρρυθμικών φαρμάκων (κινιδίνης – προκαϊαμίδης – δισαπυραμίδης) και με ταυτόχρονη χορήγηση φαινοθειαζιδίων και με Τρικυκλικά αντικαταθλιπτικά φάρμακα, Διουρητικά – σοταλόλη.

Παράλληλη χορήγηση με φαινυτοϊνη προκαλεί – αύξηση των επιπέδων της φαινιτοΐνης και μετατροπή της αμιωδαρόνης σε δεσαιθυλαμιδαρόνης (μεταβολίτης).

Η αμιωδαρόνη παρατείνει την αντιπηκτική δράση σε ασθενείς υπό αγωγή – Sintrom – Βαρφαρίνης επιδρώντας στον μεταβολισμό των φαρμάκων αυτών στο ήπαρ.

Παράλληλη χορήγηση αμιωδαρόνης και σκευασμάτων δακτυλίτιδας προκαλεί αύξηση της δακτυλίτιδας στο πλάσμα και εμφάνιση των ανεπιθύμητων ενεργειών της διγοξίνης.

Συνιστάται στην περίπτωση αυτή ελάττωση της δόσης της διγοξίνης κατά 50% και παράλληλη μέτρηση επιπέδων του φάρμακου στο αίμα.

Έχει παρατηρηθεί επίσης αλληλοεπίδραση αμιωδαρόνης με Β’ αποκλειστές και ανταγωνιστές ασβεστίου.

ΜΕΙΩΣΗ ΤΩΝ ΕΠΙΠΛΟΚΩΝ ΧΟΡΗΓΗΣΗΣ ΑΜΙΩΔΑΡΟΝΗΣ

Συνιστάται έλεγχος λειτουργίας

πριν από κάθε έναρξη θεραπείας

με αμιωδαρόνη.

Όταν χρειάζεται συνέχιση θεραπείας (χρόνια αγωγή) τότε απαιτείται συχνός έλεγχος Η.Κ.Γ. – τοποθέτηση Holter 24ώρου και κάθε 6 μήνες ακτινογραφία θώρακος – μέτρηση Τ3 – Τ4 – TSH, ηλεκτρολύτες ορού – Τρανσαμινάσες.

Έχει βρεθεί ότι ποσοστό 20% των ασθενών διακόπτουν την λήψη αμιωδαρόνης λόγω παρενεργειών.

Dr. ΝΙΚΟΣ ΚΑΛΛΙΑΚΜΑΝΗΣ

Ref.: - Circ 1999 : 100 : 2025-2034

• Tabers λεξικό
• Βικιπαίδεια
• Φαρμακολ. Goodman-Grill