Πάρα πολλές φορές τα διάφορα νοσήματα συνοδεύονται από συμπτώματα και σημεία (διάχυτα κοιλιακά στην οξεία σκωληκοειδίτιδα – ερυθρότητα προσώπου με χαρακτηριστική μορφή εξανθήματος «σαν πεταλούδα» το οποίο χαρακτηρίζει το Συστηματικό Ερυθηματώδη Λύκο (Σ.Ε.Λ.) – σχηματισμό οζιδίων στα δάκτυλα στην οστεοαρθροπάθεια.

Τα οποία αν ερμηνευτούν σωστά από τον ασθενή και τον γιατρό οδηγούν στην πιο έγκαιρη και πιο σωστή διάγνωση της νόσου.

Τα συμπτώματα και τα σημεία αυτά ας τα ονομάσουμε «γλώσσα του ανθρώπινου σώματος» δηλαδή το σώμα μας με σημεία και τα συμπτώματα αυτά μας οδηγεί στη σωστή διάγνωση.

Σημεία : εξωτερικοί «δείκτες» που είναι ορατοί ή που αναφέρονται από το άτομο. Συμπτώματα : αναφέρονται σε υποκειμενικά ευρήματα του ατόμου όπως – πόνος – ίλιγγοι – ζάλη.

Η γνώση και αξιολόγηση των σημείων και συμπτωμάτων από τους ασθενείς και τους γιατρούς αποτελούν σημαντικά στοιχεία για την ανάπτυξη και εφαρμογή της Προληπτικής Ιατρικής.

Το κλασσικό αξίωμα της Ιατρικής είναι : «Καλύτερα να προλαβαίνεις, παρά να θεραπεύεις».

Παρακάτω αναπτύσσονται μερικά σημεία και συμπτώματα.

Έτσι ο σακχαρώδης διαβήτης, εκδηλώνεται με σημεία και συμπτώματα από όλα τα συστήματα του οργανισμού (αιμορραγία των ούλων – «μυρμηγκιάσματα» στα άκρα – ενώ κάθε μόρφωμα – οζίδιο που εμφανίζεται στου μαστούς δεν είναι κακοήθες, αλλά πρέπει να εξετάζεται άμεσα).

Αυτό ισχύει και για τους άνδρες που εμφανίζουν διόγκωση μαστού που μπορεί να είναι – καρκίνος μαστού ή απλή γυναικομαστία.

(Η διόγκωση των μαστών στους άνδρες σημαίνει διαταραχή εκκρίσεως μεταξύ οιστρογόνων και προγεστερόνης, που μπορεί να συμβεί φυσιολογικά στην ήβη, όπως και σε μεγάλη ηλικία αλλά και στη νεφρική ανεπάρκεια, ηπατική ανεπάρκεια, σε όγκους υπόφυσης).

Άλλο παράδειγμα αποτελούν οι αλλοιώσεις, οι «κηλίδες» του δέρματος όπου κατά την οπτική παρακολούθησή τους ισχύει ο κανόνας (Α – Β – C – D – E) με χρήση του αγγλικού αλφάβητου.

Όπου :

A : σημαίνει ασύμμετρη εμφάνιση (asymmetrical shape).

B : ανώμαλος («οδοντωτός») περίγυρος (jagged or irregular border).

C : αλλαγή χρώματος της αλλοίωσης (colorsuspicious).

D : Διάμετρος των αλλοιώσεων του δέρματος πάνω από γομολάστιχα. (Diameter larger than a pencil eraser).

E : Ανώμαλος, ακανόνιστη, υπερυψωμένη επιφάνεια του δέρματος .

Το βασικο-καρκινώματα και το ακανθοκυτταρικά καρκινώματα εμφανίζουν χρώση – κόκκινη – ροδόχροη – με σχηματισμό εφελκίδων και εμφάνιση επιφανειακών αιμορραγιών.

Συσσώρευση λίπους στην κοιλία και ειδικά περιμετρικά στη μέση μπορεί να εκφράζει κίνδυνο αυξημένων ποσοστών εμφάνισης σακχαρώδη διαβήτη, κίνδυνο υψηλής αρτηριακής πίεσης – μεταβολικού συνδρόμου.

Η αιφνίδια απώλεια σωματικού βάρους χωρίς ειδική δίαιτα απίσχνασης οδηγεί τη σκέψη του γιατρού στη πιθανή διάγνωση :

1. Του Σακχαρώδη Διαβήτη.

2. Συνδρόμου δυσαπορρόφησης.

3. Υποβόσκουσα καταθλιπτική συνδρομή.

Εμφάνιση τριχωτού κεφαλής με τρίχες εύθραυστες και εύκαμπτες όπως και εύθραυστα νύχια με ή χωρίς απώλεια σωματικού βάρους, μπορεί να προκαλείται από τις παθήσεις του θυρεοειδή αδένα.

Η απώλεια τρίχωσης στο σώμα χαρακτηρίζει τις μεγάλες ηλικίες, την εμμηνόπαυση, μεταβολικά νοσήματα, καρδιαγγειακά προβλήματα, παθήσεις ήπατος.

Η εμφάνιση οριζοντίων γραμμώσεων στη μεσότητα των νυχιών (οι ονομαζόμενες «Beaulines”) συνοδεύουν την ψυχική καταπόνηση του συνόλου οργανισμού, αλλά μπορεί να προκαλούνται και από τοπικές λοιμώξεις – σακχαρώδη διαβήτη – ψωρίαση – υποασβεστιαιμία – κακή θρέψη*.

* Οι Beauline** εμφανίζονται και στη νόσο Kawasaki.

** Επειδή τα νύχια των χεριών αυξάνονται σε ρυθμό 0,1mm κάθε μέρα και τα δάκτυλα των ποδιών εμφανίζουν αύξηση 0,03-5mm ημερησίως, μπορεί να εκτιμηθεί ανάλογα με το μέγεθος των Beaulines. Περίπου η αρχή της ασθένειας που προκάλεσε την δημιουργία των γραμμώσεων αυτών.

Χαρακτηριστική εικόνα Beau lines

Μείωση ή ελάττωση του φυσιολογικού ερυθρού χρώματος των νυχιών (το δέρμα κάτω από τα νύχια) σημαίνει αναιμία.

Στα νύχια οι κηλίδες καφέ στην άκρη τους ή μπλέ κηλίδες, διάχυτες εμφανίζονται στα μελανώματα.

Η διαμόρφωση των ονυχοφόρων φαλάγγων σαν «πλήκτρα τυμπάνου» →πληκτροδακτυλία συνοδεύει τα χρόνια νοσήματα των πνευμόνων (χρόνια βρογχίτιδα – εμφύσημα – βρογχεκτασία).

Τα νύχια των ποδιών επίσης εμφανίζουν αλλοιώσεις όταν υπάρχουν, κυκλοφορικά και αγγειακά προβλήματα.

Η επισκόπηση και προσεκτική εξέταση των δακτύλων παρέχει επίσης πληροφορίες για συστηματικά νοσήματα του ανθρώπινου οργανισμού.

Έτσι, το μυζοίδημα (υπολειτουργία του θυρεοειδούς αδένα) τα δάκτυλα των χεριών εμφανίζονται κοντά και χοντρά (οφείλεται στην αύξηση του υποδόριου ιστού τους, που οφείλεται στο μυζοίδημα).

Στην ακρομεγαλία τα δάκτυλα είναι μεγάλα, επιμήκη θυμίζουν δάκτυλα «αρπακτικού πτηνού».

Στον υπογοναδισμό (ορμονική ανεπάρκεια) τα δάκτυλα εμφανίζονται λεπτά με «γυναικεία» εμφάνιση, ενώ δάκτυλα και γενικά χέρι σαν αράχνης (αραχνοειδή δάκτυλα) συνοδεύουν το σύνδρομο Marfan.

Σύνδρομο Marfan: ανωμαλίες στη σύνθεση του συνδετικού ιστού με εκδήλωση σκελετικών, καρδιοαγγειακών, οφθαλμικών διαταραχών.

Η Ρευματοειδής Αρθρίτιδα εμφανίζει χαρακτηριστική εικόνα χεριών με φλεγμονές των μετακαρπιοφαλαγγικών αρθρώσεων και ωλένιο απόκλιση της άκρας χειρός με τελική παραμόρφωση της άκρας χειρός «σαν λαιμό κύκνου».

Προεξοχές των οστών των δακτύλων (τελικών φαλαγγιών) των χεριών εμφανίζονται στην οστεοαρθρίτιδα (οζίδια Heberden).

ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑ

Η γνώση και η παρατήρηση, το να γνωρίζουμε και να παρατηρούμε τον σύνολο οργανισμό μας, και σημεία και συμπτώματά του, τα οποία εμφανίζονται στο σώμα μας γενικότερα συντείνει και βοηθάει αφάνταστα στην εφαρμογή της Προληπτικής Ιατρικής.

Dr. ΝΙΚΟΣ ΚΑΛΛΙΑΚΜΑΝΗΣ