Η ΕΔΑ είναι φλεγμονή της επιδιδυμίδας. Η επιδιδυμίδα αποτελεί όργανο που ουρογεννητικού συστήματος του ανδρός και περιγράφεται σαν «περιελιγμένος σωλήνας» στην πίσω επιφάνεια των όρχεων (βλέπε σχήμα 1).
Ετυμολογικά η λέξη προέρχεται από φλεγμονή των «διδύμων».
Η λειτουργία της επιδιδυμίδας είναι η αποθήκευση των σπερματοζωαρίων και ο εμπλουτισμός τους με θρεπτικό υλικό και υγρά για την εύκολη μετακίνηση τους μέσα από τον σπερματικό πόρο (σπερματαγωγό) και διαμέσου της ουρήθρας έξοδο τους κατά την εκσπερμάτιση (σχήμα 1).
Σχήμα 1
Η ΕΔΑ ξεχωρίζει σαν οξεία ή χρόνια και σαν λοιμώδης και μη λοιμώδης.
Η ΕΔΑ προέρχεται από λοίμωξη, τραυματισμούς, παλινδρόμηση ούρων.
ΑΙΤΙΑ ΛΟΙΜΩΔΟΥΣ ΕΔΑ
- Ηλικίες κάτω των 35 ετών. Αίτια : Neisseria – Chlamydia, γενικά σεξουαλικώς μεταδιδόμενα νοσήματα.
- Ηλικία άνω των 35 ετών. Αίτια : κολοβακτηρίδιο – βρουκέλλωση – ωχρά σπειροχαίτη – μυκοβακτηρίδιο της φυματίωσης : χαρακτηριστικά η φλεγμονή αρχίζει από την κεφαλή της επιδιδυμίδας.
- Haemophilus influenzae
- Κυτταρομεγαλοϊοί (CMV), σε άτομα υπό ανοσοκαταστολή – Staphylococcus aureus – Stap. Epidermidis
- Φάρμακα, όπως η αμιοδ……. (ειδικό για καρδιακές αρρυθμίες) προκαλεί φλεγμονή της επιδιδυμίδας.
- Επίσης επισημαίνεται η κοκκιωματώδη αντίδραση της επιδιδυμίδας κατά την διάρκεια θεραπευτικών εγχύσεων BCG* για καρκίνο της ουροδόχου κύστεως.
* BCG : Εμβόλιο κατά της φυματιώσης. Οι Άλμπερ Καλμετ (Albert Calmet) και Καμίλ Γκέρεν (Camille Guerin) σημείωσαν την πρώτη επιτυχία για την ανοσοποίηση κατά της φυματίωσης (1906) και ονόμασαν το εμβόλιο BCG (Βάκιλλος Calmet & Guerin). Το BCG χρησιμοποιήθηκε για πρώτη φορά το 1921 στη Γαλλία και εφαρμόστηκε ευρύτατα στο Ηνωμένο Βασίλειο, ΗΠΑ, Γερμανία μετά το 2ο Παγκόσμιο Πόλεμο.
Ο οξεία ΕΔΑ διαρκεί λιγότερο από 6 εβδομάδες. Η χρόνια ΕΔΑ μπορεί να διαρκέσει με κύριο σύμπτωμα τον πόνο πάνω από 3 μήνες.
Συχνότητα ΕΔΑ 600.000 περιστατικά / ετησίως και προσβάλλονται 1:1000 άνδρες / ετησίως.
ΜΗ ΛΟΙΜΩΔΗΣ ΕΔΑ
- Χημικά αίτια
- Τραύματα
- Ιδιοπαθής
- Αυτοάνοση
- Σύνδρομο παλινδρόμησης από αγγειοεπιδιδυμικά αίτια.
ΠΑΘΟΛΟΦΥΣΙΟΛΟΓΙΑ ΕΔΑ
Η παλίνδρομος κίνηση των ούρων στον σπερματικό πόρο όταν κατά την διάρκεια της ούρησης υπάρχει διαταραχή στη σύγκλειση του έξω σφιγκτήρα αποτελεί βασικός παθογενετικός παράγοντας της ΕΔΑ.
Η επιδιδυμίτιδα προκαλείται από διασπορά μικροβίων που εντοπίζονται στην ουρήθρα, ουροδόχο κύστη.
ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ – ΣΥΜΠΤΩΜΑΤΑ ΕΔΑ
Φλεγμονή επιδιδυμίδας προκαλεί οίδημα όσχεου, πόνο, διόγκωση με σκληρία της πρόσθιας επιδιδυμίδας – πιθανό σχηματισμό υδροκήλης* - ρίγος – πυρετική κίνηση – δυσουρικά ενοχλήματα.
* Υδροκήλη : ονομάζεται η άθροιση ορώδους υγρού σε σακοειδή κοιλότητα (π.χ. ορογόνο χιτώνα του όρχεως).
Οι πιο συχνές παθήσεις που «συνοδεύουν» την ΕΔΑ είναι :
1. Προστατίτιδα
2. Ουρηθρήτιδα
3. Ορχίτιδα
4. Αιμοσπερμία
5. Δυσκοιλιότητα
6. Λοιμώξεις ουροποιητικού συστήματος
ΠΑΡΑΓΟΝΤΕΣ ΠΟΥ ΠΡΟΔΙΑΘΕΤΟΥΝ ΣΕ ΕΔΑ
- Ουρολοιμώξεις
- Προστατίτιδα
- Μόνιμος καθετήρας κύστεως
- Στενώσεις ουρήθρας
- Χειρουργικές επεμβάσεις δια της ουρήθρας
- Διορθική βιοψία προστάτου
- Διορθική συνουσία
- Υπερσεξουαλικότητα – αμφίφυλες προτιμήσεις
- Καθιστική ζωή
- Απόφραξη ουροδόχου κύστεως (υπερπλασία – Ca προστάτη)
- HIV
- Δυσκοιλιότητα
- Παρουσία χαλινού
- Επίσης ΕΔΑ μπορεί να προκληθεί από αύξηση της ενδοκοιλιακής πίεσης (εργάτες – σερβιτόροι) όπως και μη κένωση τακτικά της ουροδόχου κύστεως και παραμονή των ούρων μέσα σε αυτήν).
ΔΙΑΦΟΡΙΚΗ ΔΙΑΓΝΩΣΗ ΕΔΑ, γίνεται από :
1. Συστροφή όρχεως
2. Ορχίτιδα
3. Κακοήθεια όρχεων
4. Τραύμα
5. Κύστη επιδιδυμίδας
6. Σπερματοκήλη
7. Αιματοκήλη
8. Υδροκήλη
9. Αλλεργική πορφύρα Henoch – Shönlein
Η μικροβιολογική εξέταση των εκκρίσεων της ουρήθρας και η καλλιέργεια τους είναι απαραίτητη και εξακριβώνει το φλεγμονώδες αίτιο της Ε.Δ.Α.
Η διάγνωση στηρίζεται απόλυτα στην κλινική εξέταση και συμπτωματολογία του ασθενούς και τεκμηριώνεται με το έγχρωμο υπερηχογράφημα του οσχέου.
ΘΕΡΑΠΕΙΑ
Χορήγηση αντιβιοτικών (τετρακυκλίνες – κινολόνη) και χορήγηση αναλγητικών φαρμάκων μειώνει τα συμπτώματα της φλεγμονής της επιδιδυμίδας εντός 2 – 3 ημερών ενώ η λοίμωξη εκριζώνεται σε 10 – 12 ημέρες.
Ο ασθενής πρέπει να παραμείνει κλινήρης με τα κάτω άκρα σε ελαφρά απαγωγή και με τους όρχεις υπερυψωμένους (ώστε να μειωθεί το οίδημα, το άλγος, ελαττώνεται η φλεβική συμφόρηση – επιτείνεται η παροχέτευση λέμφου).
Ο ασθενής πρέπει να φοράει χαλαρά ρούχα, να χορηγούνται μαλακτικά κοπράνων (άνετη αφόδευση) να αποφεύγεται η άρση αντικειμένων βαρύτερων των 10 κιλών.
Η χρήση οσχεοαναρτήρα είναι απαραίτητη κατά την κυκλοφορία του ασθενούς.
Η διαφορική διάγνωση της επιδιδυμίτιδας γίνεται από την συστροφή του όρχεως (όπου σε ποσοστό 15% αναφέρονται σαν οίδημα επιδιδυμίδας).
ΕΠΙΠΛΟΚΕΣ
Η επιδιδυμίδα σε νεαρούς ασθενείς μπορεί να προκαλέσει απόφραξη των πόρων, υπογονιμότητα. Σχηματισμός αποστήματος εμφρακτού όρχεων, αποτελούν τις κυριότερες επιπλοκές.
Dr. ΝΙΚΟΣ ΚΑΛΛΙΑΚΜΑΝΗΣ