Σύνδρομο Διαμερισματοποίησης (Σ.Δ.)

| Γενικά Θέματα
Σύνδρομο Διαμερισματοποίησης (Σ.Δ.)Compartment Syndrome Το Σ.Δ. προκαλείται από αυξημένη πίεση στους ιστούς σε περιορισμένο χώρο περιτονίας, προκαλώντας έτσι ελάττωση αγγειακής παροχής και άρδευσης ιστών, ισχαιμίας των ιστών. Το Σ.Δ. σαν οντότητα νόσου προκαλεί ένα καταράκτη κυτταρικών διαταραχών και ιστικών βλαβών. Το αρχικό αίτιο του Σ.Δ. είναι οίδημα των ιστών που συνήθως προκαλείται από τραυματισμό (οίδημα μαλακών μορίων ή αιμάτωμα).

Αν το οίδημα, η βλάβη, συμβεί σε ανατομικό χώρο που περιβάλλεται από περιτόναιο π.χ. πρόσθιο τμήμα (διαμέρισμα) ή οπίσθιο διαμέρισμα κνήμης, περόνης ποδός ή βραχίονος τα φυσιολογικά όρια του ανατομικού αυτού χώρου είναι περιορισμένα με αποτέλεσμα αύξηση του διαμέσου οιδήματος. Όταν το οίδημα και η πίεση που προκύπτει ξεπεράσει τα 20 mmHg η κυτταρική εξίδρωση ελαττώνεται με τελική κατάληξη την κατάργησή της. Στα περιτοναϊκά διαμερίσματα των οστών 20-40 mmHg πίεση υπεράνω της διαστολικής προκαλεί βλάβη νεύρων και μυών. Επίσης ανεξάρτητα από το αίτιο που προκαλεί το Σ.Δ. συμπίεση των τριχοειδών αγγείων που αρδεύουν την περιοχή μυών και νεύρων οδηγεί σε θάνατο των κυττάρων.

Επειδή η αναπτυσσόμενη πίεση των 20 mmHg είναι κατώτερη της αρτηριακής πίεσης η ροή προς το κύτταρο εμποδίζεται πριν ακόμη εξαλειφθούν οι φυσιολογικές σφύξεις. Η ισχαιμία που ακολουθεί τα παραπάνω στάδια επιδεινώνει το οίδημα και η όλη φυσιολογική διεργασία εισέρχεται σε «φαύλο κύκλο». Όσο η ισχαιμία συνεχίζεται οι μύες νεκρώνονται με επακόλουθο απώλεια του ανατομικού μέλους που υφίσταται το Σ.Δ. Συνήθως το Σ.Δ. συμβαίνει σε πρόσθιο τμήμα των κνημών. ΠΡΟΩΡΟ ΣΥΜΠΤΩΜΑ ΕΙΝΑΙ Ο ΠΟΝΟΣ!!! ΤΟΠΙΚΑ ΤΟΥ ΠΑΣΧΟΝΤΟΣ ΜΕΛΟΥΣ. Άλλα ευρήματα του Σ.Δ. είναι τα «5 P» που χαρακτηρίζουν την ισχαιμία των ιστών:  Πόνος (Pain)  Παραισθήσεις (Paresthesia)  Παράλυση (Paralysis)  Ωχρότης (Pallor)  Εξάλειψη σφυγμού (Pulselesness). Αίτια Σ.Δ. Κυριότερα αίτια είναι:

1.Τραύμα

Στο τραύμα οι ισχαιμικοί ιστοί ελευθερώνουν ελεύθερες ρίζες και προκαλούν βλάβες στην ομοιοστατική λειτουργία της μεμβράνης των κυττάρων με τελική κατάληξη οίδημα και αύξηση πίεσης.

1.Τραύμα

2.Μυοσίτιδα Διάφοροι ιοί (όπως ιός influenza A, B – Coxsackie – HIV) προκαλούν αύξηση στην οστεοπεριτοναϊκή περιοχή, μέσω βλάβης των μεμβρανών των κυττάρων και ενεργοποίηση του «καταράκτου» της φλεγμονής. Πρέπει να σημειωθεί ότι οι μαλακοί ιστοί είναι ανθεκτικοί στην ισχαιμία 4-6 ώρες αλλά πάνω από 12 ώρες υφίστανται μη αναστρέψιμοι βλάβη και νέκρωση.

3.Σακχαρώδης Διαβήτης.Αποτελεί αίτιο του Σ.Δ.

4.Επίπονη και συστηματική σωματική άσκηση Προκαλεί Σ.Δ.

5.Φάρμακα Μπορεί να προκαλέσουν Σ.Δ. (π.χ. HMG – CoA inhibitors statins).

H μυοπάθεια από στατίνες ξεχωρίζει.

Μυοπάθεια από φάρμακα

Μυοπάθεια από στατίνες

(Statin myopathy)

Μυαλγίες

Χωρίς αύξηση CK

Μυοσίτιδα

μυϊκοί πόνοι

αύξηση CK

Ραβδομυόλυση

Αύξηση CK

(x10 φορές)

Η συχνότητα των μυοπαθειών από στατίνες είναι μικρή στατιστικά, 7 περιπτώσεις επί συνόλου 83854.

Η γνώση και παρακολούθηση των παρενεργειών που προκαλούν οι στατίνες είναι απολύτως απαραίτητη διότι τα φάρμακα αυτά με τη ραβδομυόλυση που προκαλούν οδηγούν σε δημιουργία Σ.Δ. και επί διακοπής αυτών τα παραπάνω αποφεύγονται.

6.Δήγματα όφεων Προκαλούν Σ.Δ.

7.Βλάβες από ηλεκτρικό ρεύμα

Οι βλάβες που επέρχονται από κακώσεις στο ηλεκτρικό ρεύμα είναι οι πιο συχνές και οι πιο σημαντικές, προκαλώντας Σ.Δ. και ακρωτηριασμούς. Η επαφή και δίοδος του ηλεκτρικού ρεύματος προκαλεί εκτεταμένη νέκρωση των εν τω βάθει ιστών με δημιουργία οιδήματος. Κυρίως Σ.Δ. που προκαλούνται από επαφή με ηλεκτρικό ρεύμα στα χέρια και πόδια, πρέπει να χειρουργούνται με περιτονία εκτομή ώστε να μην επέλθουν βλάβες μαλακών ιστών, αγγείων και θάνατος νεύρων.

8.Χειρουργικές επεμβάσεις κοιλίας

Σ.Δ. από τραύμα, χειρουργικές επεμβάσεις κοιλίας, όπου αύξηση της ενδοκοιλιακής πίεσης από άθροισμα υγρών (μπορεί λανθασμένα να διαγνωστεί σαν ασκίτης) συμβαίνει. Η μεγάλη άθροιση και αύξηση περιτοναϊκού υγρού προκαλεί νεφρική ανεπάρκεια με μηχανισμό ελάττωσης της δραστικής σπειραματικής διήθησης στα νεφρά.

9.Βλάβες αρτηριών - πυροβολισμοί. Προκαλούν Σ.Δ.

10.Μακρόχρονες ουρολογικές επεμβάσεις – λιθοτριψία – θέση σώματος

Κλινική εικόνα Πόνος - Οίδημα του μέλους – Παραισθησίες – Τοπική ευαισθησία πάσχοντος μέλους – Αδυναμία έκτασης δακτύλων (άνω ή κάτω άκρων) – Άλγος κατά την παθητική έκταση δακτύλων όπως και τα 5P που έχουν αναφερθεί. Η διάγνωση τεκμηριώνεται μετρώντας την διαμερισματική πίεση (Κ.Φ.  20 mmHg). Πίεση μεταξύ 20-40mmHg μπορεί να πάει καλά και με συντηρητική αγωγή (χρήση αναλγητικών, ανύψωση πάσχοντος μέλους, τοποθέτηση νάρθηκα). Πιέσεις > 40mmHg απαιτούν άμεση χειρουργική επέμβαση. Η νέκρωση που προκαλείται από Σ.Δ. προκαλεί τελικά ραβδομυόλυση και φλεγμονές. Επέμβαση χειρουργική εντός των πρώτων 12 ωρών από την έναρξη και διάγνωση του Σ.Δ. οδηγεί σε πλήρη αποκατάσταση στα 2/3 των ασθενών. 80% των αρρώστων που δεν χειρουργούνται εγκαίρως επανέρχονται. Η εκτομή της περιτονίας έχει αξιόλογες επιπλοκές επί καθυστερημένης επέμβασης όπως μόνιμη βλάβη αντίστοιχων νεύρων, λοίμωξη μαλακών μορίων, οστών, που οδηγούν σε σηψαιμία και ακρωτηριασμούς.