Οι πνεύμονες δέχονται από το περιβάλλον πολλά ερεθίσματα, όπως :
Εισπνοή κόνεων
Διάφορα περιβαλλοντικά αλλεργιογόνο
Χημικές ουσίες
Αέρια.
Τα βλαπτικά αυτά ερεθίσματα πολλαπλασιάζονται διότι η μόλυνση του περιβάλλοντος εμφανίζει τα τελευταία χρόνια τεράστια αύξηση, ειδικά στις πόλεις.
Οι πνεύμονες αντιδρούν προς τα βλαπτικά περιβαλλοντικά ερεθίσματα με συμπτωματολογία που προκαλείται από : α) ερεθισμό των αεραγωγών του πνεύμονα, β) του διάμεσου πνευμονικού ιστού (πνευμονοκοκκίαση – πνευμονία εξ υπερευαισθησίας), γ) ο υπεζωκότας, πλευρίτιδα από ερεθισμό των πνευμόνων με ασβέστιο (Ca).
Σαν ατελεκτασία πνευμόνων χαρακτηρίζεται μία συνισταμένη παραγόντων όπως λοίμωξη, βρογχεκτασία, καταστροφή πνευμονικού παρεγχύματος, ίνωση, που έχει σαν αποτέλεσμα μη καλή έκπτυξη δηλ. δεν μπορεί να εκπτυχθεί ο πνεύμων (ατελεκτασία : μη δυνατότητα έκπτυξης των πνευμόνων) με αποτέλεσμα συρρίκνωση της πασχούσης περιοχής και αναπνευστική ανεπάρκεια.
Η Α.Π. διακρίνεται με οξεία και χρόνια. Στις μεγάλες ηλικίες η οξεία ή χρόνια ατελεκτασία προκαλείται από : 1. Απόφραξη του αυλού των βρόγχων (βρογχικά εκκρίματα, ενδοβρογχικοί όγκοι, κοκκιώματα, ξένα σώματα). 2. Πίεση εξωτερική των βρόγχων από διογκωμένους θωρακικούς λεμφαδένες, όγκους, ανευρύσματα, πνευμονικές συλλογές (πλευρίτιδα – πνευμοθώρακας).
Πνευμοθώρακας σημαίνει παρουσία αέρα στην κοιλότητα που υπεζωκότος (ανάμεσα στα δύο πέταλα του υπεζωκότα).
Υπεζωκώτας : Ένας μανδύας που μέσα του περικλείονται οι πνεύμονες. Δρα προστατευτικά για τους πνεύμονες. Αποτελείται από 2 πέταλα που είναι το περίτονο και το περισπλάχνο.
Μεταξύ των πετάλων αυτών περιέχεται φυσιολογικά μικρή ποσότητα υγρού που χρησιμεύει για την καλύτερη διολίσθηση των πετάλων που ακολουθούν τις φάσεις της αναπνοής.
Η ανεύρεση, παρουσία οζιδίων στα πνευμονικά πεδία έχει τα τελευταία χρόνια αυξηθεί (κάθε χρονιά περίπου αυξάνεται παράλληλα με την εξέλιξη και εμφάνιση προηγμένης «γενιάς», αξονικών τομογράφων).
Ποσοστά 51% των ενηλίκων (άνω των 50 ετών που είναι καπνιστές εμφανίζουν οζίδια στα πνευμονικά πεδία. Οι συστάσεις των γιατρών είναι η απεικονιστική για τουλάχιστον 2 χρόνια παρακολούθηση των οζιδίων αυτών.
Ο πνευμονιόκοκκος «Streptocossus pneumoniae» είναι μικρόβιο που χαρακτηριστικά αποικίζει τον ρινοφάρυγγα του ανθρώπινου οργανισμού. Είναι ένας Gram+ διπλόκοκκος.
Το ποσοστό αποικισμού στα παιδιά είναι 3% - 70% και σταδιακά μειώνεται με τη ηλικία.
Σαν δύσπνοια περιγράφεται δυσάρεστο αίσθημα ασφυξίας – δυσφορίας και όχι άνετης αναπνοής. Η δύσπνοια έχει πολλαπλές αιτίες (καρδιακές – πνευμονικές νόσοι), αλλά και υποκειμενική προβολή και εκτίμηση σε κάθε άτομο. Πολλές φορές σαν αιτιολογία, υπόστρωμα της δύσπνοιας, υπάρχουν συνδυασμοί νοσημάτων.
Η παθοφυσιολογική βάση που προκαλεί τη δυσφορία της δύσπνοιας αποδίδεται στη δυσκολία δυνατότητας να πάρει το άτομο βαθειά αναπνοή (τάση – συνεργασία αναπνευστικών μυών – διάρκεια τάσης αναπνευστικών μυών) και να διαρκέσει αυτή μεγάλο χρονικό διάστημα. Η δυσκολία αναπνοής είναι πολύ συχνή στους ασθενείς που πάσχουν από Χ.Α.Π. (Χρόνια Αποφρακτική Νόσο) των πνευμόνων, κυρίως κατά τη φάση εξάρσεων της νόσου. (Η Χ.Α.Π. περιλαμβάνει 1) το χρόνιο βρογχικό άσθμα, 2) τη χρόνια βρογχίτιδα, 3) το πνευμονικό εμφύσημα).
Η Φ.Α.Μ. είναι κοινή λοίμωξη. Εμφανίζεται συνήθως στο τέλος του χειμώνα και αρχή της άνοιξης. Η μετάδοση της νόσου στην ιογενή αλλά και στρεπτοκοκκική μορφή της γίνεται κυρίως με επαφή χεριών, ρινικές εκκρίσεις και λιγότερο με στοματική επαφή. Χρόνος επώασης συνήθως είναι 24-72 ώρες. Τα αίτια φαίνονται στους πίνακες 1 και 2.