ΑΡΑΧΝΟΕΙΔΗΣ ΚΥΣΤΗ (ΑΚ)

Η ΑΚ προέρχεται από την αραχνοειδή μήνιγγα του εγκεφάλου (πολύ λεπτή μεμβράνη «σαν ιστός αράχνης», περιβάλλει τον εγκέφαλο).

Η αραχνοειδής μήνιγγα βρίσκεται στο εξωτερικό μέρος τη χοριοειδούς μήνιγγάς.

Σε μερικές περιπτώσεις η μεμβράνη, η μήνιγγα αυτή αναδιπλώνεται και δημιουργείται κύστη με περιοχόμενο εγκεφαλονωτιαίο υγρό.

Η ΑΚ αποτελεί αναπτυξιακή ανωμαλία στην ενδομήτρια ζωή και συνήθως εδράζεται στον κροταφικό λοβό.

Συνήθως η ΑΚ είναι σταθερή σε μέγεθος. Μπορεί με βίαιο χτύπημα κεφαλιού να προκληθεί αιμορραγία εντός την ΑΚ από ρήξη αγγείου.

Έχουν περιγραφεί περιπτώσεις ΑΚ με προοδευτική ή και αιφνίδια αύξηση των διαστάσεων της αλλά και αυτόματη υποστροφή ΑΚ.

Οι κυριότεροι θεωρητικοί μηχανισμοί – θεωρίες για εξήγηση της μεγένθυσης της ΑΚ είναι οι εξής :

1. ΥΠΟΘΕΣΗ ΒΑΛΒΙΔΑΣ : Μπορεί να υπάρχει ανατομική επικοινωνία μεταξύ της ΑΚ και του υπαραχνοειδή χώρου μονόδρομης κατεύθυνσης (θεωρία όχι καθολικά αποδεκτή).
2. ΔΙΑΦΟΡΑ ΩΣΜΩΣΗΣ ΜΕΤΑΞΥ ΑΚ ΚΑΙ ΕΝΥ : Αναφέρεται κυρίως στις δευτεροπαθής κύστες (αιμορραγίες – φλεγμονές).
3. ΠΑΡΑΓΩΓΗ ΥΓΡΟΥ ΑΠΟ ΤΑ ΚΥΤΤΑΡΑ ΤΗΣ ΑΚ.

Υπάρχοντα στοιχεία υποστηρίζουν την εκκριτική δραστηριότητα του τοιχώματος της ΑΚ.

Το εσωτερικό μέρος της ΑΚ ομοιάζει με υποσκληρίδιο νευροθήλιο και νευροθήλιο αραχνοειδών λάχνων.

Η σταθερότητα μεγέθους της ΑΚ αλλά και η υποστροφή που εμφανίζει αυτή, μερικές φορές δηλώνει ότι η παραγωγή του υγρού που περιέχεται στην ΑΚ, δεν είναι συνεχής με πιθανότητες εμπλοκής και άλλων μηχανισμών στον ρυθμό παραγωγής του υγρού.

Μεγάλες ΑΚ εμφανίζουν τα εξής συμπτώματα :
Παραμόρφωση κρανίου ή μακροκεφαλία (κυριώς σε παιδιά).
Αραχνοειδής κύστης στην περιοχή υπερεφιππίου στα παιδιά επιπλέουν και κατά την κίνηση του κεφαλιού του παιδιού εμφανίζεται το σημείο buble head ή σύνδρομο κούκλας.
Αραχνοειδείς κύστεις του μέσου κρανιακού βόθρου του εγκεφάλου έχουν συσχετιστεί με ελλειματική προσοχή των παιδιών κατά την διάρκεια της μελέτης τους.

Πολύ συχνά τη ανεύρεση των ΑΚ γίνεται τυχαία, κατά την εκτέλεση αξονικής ή μαγνητικής τομογραφίας για άλλους λόγους.

Η ΑΚ χωρίς συμπτώματα δεν χρειάζεται θεραπεία.

ΣΥΜΠΤΩΜΑΤΑ ΑΚ

Οι ΑΚ αντιπροσωπεύουν ποσοστό 2,6% των ασθενών με ημικρανίες.

Οι ΑΚ βρίσκονται στην κροταφική περιοχή στο 75% αυτών των περιπτώσεων.

Η εντόπιση ΑΚ στον μετωπιαίο λοβό του εγκεφάλου έχουν συσχετισθεί με εμφάνιση κατάθλιψης.
ΑΚ αριστερού κροταφικού λοβού έχουν συσχετιστεί με ψυχώσεις.
Στις μεγάλης ηλικίας ασθενείς >65 ετών τα συμπτώματα της ΑΚ εμφανίζουν ομοιότητα με το χρόνιο υποσκληρίδιο αιμάτωμα ή τον υδροκέφαλο φυσιολογικής πίεσης.
ΑΚ μπορεί να μιμηθεί τη νόσο Meniere.
ΑΚ στο μετωπιακό λοβό προκαλεί συμπτώματα αλεξιθυμίας.
ΑΚ στο μέσο αριστερό κρανιακό βόθρο δίνει ακουστικές ψευδαισθήσεις.

ΑΙΤΙΑ ΑΚ

Ακριβής αίτια σχηματισμού ΑΚ δεν είναι γνωστά. Πιστεύεται ότι ΑΚ είναι αναπτυξιακές δυσμορφίες που προκύπτουν από μη εξηγήσιμη διάσπαση ή απόσχιση από την αραχνοειδή μεμβράνη.

Υπάρχει διχογνωμία στον ιατρικό κόσμο κατά πόσον οι ΑΚ είναι κληρονομικές και αν θα έπρεπε να διαχωριστούν από τις δευτεροπαθής κύστες.

Παρατηρήσεις αναφέρουν ότι ΑΚ εμφανίζονται στο σύνδρομο Marfan – Αραχνοειδίτιδα - αγενεσία μεσολοβίου.

Σύνδρομο Martan : Bernard-Jean Antomin Marfan Γάλλος Ιατρός (1858–1942).

Κληρονομική διαταραχή συνδετικού ιστού, οστών, μυών, συνδέσμων, σκελετικών δομών 1άτομο/7.500.

Το σύνδρομο Marfan προκαλεί διάταση της αορτής.

Η νόσος προκαλείται από διαταραχή ινιδίνης στην εξωκυττάριο θεμέλιο ουσία.

Επί συμπτωματικής ΑΚ η χειρουργική θεραπεία που επιτελείται περιλαμβάνει :

1. Εσωτερική παροχέτευση της ΑΚ – παροχέτευση Ε.Ν.Υ.
2. Εντομή κάψας ΑΚ → παροχέτευση προς τον υπαραχνοειδή χώρο.
3. Τοποθέτηση βαλβίδας : μειονέκτημα της μεθόδου αυτής είναι η εξάρτηση της ζωής του ασθενούς από την βαλβίδα και καλή λειτουργία αυτής.

Dr. ΝΙΚΟΣ ΚΑΛΛΙΑΚΜΑΝΗΣ

Ref. : - Merck Man 18th ed.
Σαβ Μαλλιά Κριαρά Αρ-Κιν. 2013