Γράφτηκε στις 10 Ιανουαρίου 2013. Δημοσιεύτηκε στο Γενικά Θέματα

ΚΑΤΑΝΟΜΗ ΕΝΖΥΜΩΝ ΣΤΟΥΣ ΙΣΤΟΥΣ ΤΟΥ ΣΩΜΑΤΟΣ

ΚΑΤΑΝΟΜΗ ΕΝΖΥΜΩΝ ΣΤΟΥΣ ΙΣΤΟΥΣ ΤΟΥ ΣΩΜΑΤΟΣ

ΑΛΔΟΛΑΣΗ	ΜΥΣ ΤΟΥ ΣΚΕΛΕΤΟΥ - ΚΑΡΔΙΑ
ΑΛΚΑΛΙΚΗ ΦΩΣΦΑΤΑΣΗ	ΟΣΤΑ (Οστεοβλάστες) - ΗΠΑΡ* - ΕΝΤΕΡΟ*
ΓΑΛΑΚΤΙΚΗ ΑΦΥΔΡΟΓΟΝΑΣΗ ΓΑΛΑΚΤΙΚΗ ΔΕΫΔΡΟΓΕΝΑΣΗ	ΚΑΡΔΙΑ - ΜΥΣ ΣΚΕΛΕΤΟΥ - ΗΠΑΡ - ΝΕΦΡΟΙ
ΓΛΟΥΤΑΜΙΝΙΚΗ ΟΞΑΛΟΣΙΚΗ ΤΡΑΝΣΑΜΙΝΑΣΗ (AST)	ΚΑΡΔΙΑ - ΗΠΑΡ - ΜΥΣ ΣΚΕΛΕΤΟΥ
ΓΛΟΥΤΑΜΙΝΙΚΗ ΠΥΡΟΥΒΙΚΗ ΤΡΑΝΣΑΜΙΝΑΣΗ (ALT)	ΗΠΑΡ
ΓΛΥΚΟΖΗ-6-ΦΩΣΦΑΤΑΣΗ	ΗΠΑΡ
ΓΛΥΚΟΖΗ-6-ΦΩΣΦΟΡΙΚΗ ΑΦΥΔΡΟΓΟΝΑΣΗ	ΕΡΥΘΡΑ ΑΙΜΟΣΦΑΙΡΙΑ - ΣΠΛΗΝΑΣ - ΗΠΑΡ - ΜΥΕΛΟΣ ΤΩΝ ΟΣΤΩΝ
ΔΙΑΣΤΑΣΗ - ΑΜΥΛΑΣΗ	ΠΑΓΚΡΕΑΣ - ΣΙΕΛΟΓΟΝΟΙ ΑΔΕΝΕΣ
ΘΡΥΨΙΝΗ - ΘΡΥΨΙΝΟΓΟΝΟ	ΠΑΓΚΡΕΑΣ
ΚΡΕΑΤΙΝΗ ΦΩΣΦΟΚΙΝΑΣΗ	ΚΑΡΔΙΑ - ΜΥΣ ΣΚΕΛΕΤΟΥ - ΕΓΚΕΦΑΛΟΣ
ΛΕΥΚΙΝΗ ΑΜΙΝΟΠΕΠΤΙΔΑΤΗ	ΠΑΓΚΡΕΑΣ - ΗΠΑΡ
ΟΞΙΝΟΣ ΦΩΣΦΑΤΑΣΗ	ΠΡΟΣΤΑΤΗΣ - ΕΡΥΘΡΑ - ΕΝΤΕΡΟ*
ΧΟΛΙΝΕΣΤΕΡΑΣΗ (γνήσια)	ΕΡΥΘΡΑ - ΕΓΚΕΦΑΛΟΣ - ΝΕΥΡΙΚΟΣ ΙΣΤΟΣ
ΧΟΛΙΝΕΣΤΕΡΑΣΗ (ψευδής)	ΗΠΑΡ - ΟΡΟΣ ΑΙΜΑΤΟΣ
ΧΥΜΟΘΡΥΨΙΝΗ - ΟΓΟΝΟ	ΠΑΓΚΡΕΑΣ

* ΠΡΑΚΤΙΚΕΣ ΤΕΧΝΙΚΕΣ ΥΠΟΔΕΙΞΕΙΣ ΣΤΟΥΣ ΓΙΑΤΡΟΥΣ ΚΑΙ ΝΟΣΗΝΕΥΤΙΚΟ ΠΡΟΣΩΠΙΚΟ ΓΙΑ ΤΙΣ ΛΗΨΕΙΣ ΑΙΜΑΤΟΣ ΠΟΥ ΑΦΟΡΟΥΝ ΕΙΔΙΚΑ ΤΟΝ ΠΡΟΣΔΙΟΡΙΣΜΟ ΤΩΝ ΕΝΖΥΜΩΝ

Να γίνεται με προσοχή και υπομονή επιλογή κατάλληλης φλέβας για να αποφευχθούν τραυματισμοί - σχηματισμός αιματωμάτων.
Θα πρέπει να μη γίνεται αιμόλυση και αυτό γιατί οι τιμές του εργαστηρίου δεν θα είναι σωστές. Έτσι, αν ζητείται π.χ. η μέτρηση τρανσαμινασών ή γαλακτικής αφυδρογονάσης ή περιεκτικότητα των ενζύμων αυτών στα ερυθρά αιμοσφαίρια είναι υψηλή, έτσι επί αιμόλυσης οι τιμές είναι λανθασμένες.
Μετά την πήξη του αίματος θα πρέπει ταχύτατα να αποχωριστεί ο ορός, διότι γίνεται διαρροή ενζύμων από τα κύτταρα προς τον ορό του αίματος.
Να αποφεύγεται η διατήρηση του υπό εξέταση αίματος σε ψηλές θερμοκρασίες
Επίσης, να μη γίνεται ψύξη ή απόψυξη του δείγματος (οι συνθήκες αυτές οδηγούν σε μετουσίωση των ενζύμων του αίματος και πλαστά αποτελέσματα.

ΣΗΜΑΣΙΑ - ΕΡΜΗΝΕΙΑ - ΕΦΑΡΜΟΓΗ ΤΩΝ ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΑΚΩΝ ΕΞΕΤΑΣΕΩΝ

ΕΝΖΥΜΟ ΜΕΤΑΤΡΟΠΗΣ ΑΓΓΕΙΟΤΑΝΣΙΝΗΣ (ACE levels)

ΦΥΣΙΟΛΟΓΙΚΗ ΤΙΜΗ : < 40mmoL/ml/min

ΑΥΞΑΝΕΤΑΙ :

Σαρκοείδωση.
Πρωτοπαθή χολική κίρρωση.
Αλκοολική ηπατίτιδα.
Υπερθυρεοειδισμό.
Υπερλειτουργία παραθυρεοειδών αδένων.
Σακχαρώδης Διαβήτης.
Αμυλοείδωση.
Πολλαπλούν μυέλωμα.
Σε παθήσεις πνευμόνων (ασβέστωση - σιλίκωση - βηριλίωση - αλλεργική βρογχιολίτιδα - κοκκιοδιομύκωση).
Νόσος Gancher.
Λέπρα.

ΜΕΙΩΝΕΤΑΙ : κατά την φαρμακευτική θεραπεία με χρήση ανασταλτών του.

ΑΝΤΙΣΩΜΑΤΑ ΚΑΤΑ ΤΩΝ ΥΠΟΔΟΧΕΩΝ ΑΚΕΤΥΛ - ΧΟΛΙΝΗΣ

ΦΥΣΙΟΛΟΓΙΚΗ ΤΙΜΗ : < 0.03mmoL/L

ΑΥΞΑΝΟΝΤΑΙ :

Βαρεία μυασθένεια [εμφανίζουν αυξομειώσεις κατά την θεραπεία και κλινική πορεία της νόσου (εξάρσεις - υφέσεις)].
ΨΕΥΔΩΣ ΘΕΤΙΚΑ ΕΜΦΑΝΙΖΟΝΤΑΙ ΣΤΗΝ ΝΟΣΟ Eaton-Lambert.

ΣΥΝΔΡΟΜΟ Eaton-Lambert

Οφείλεται σε ελαττωμένη έκκριση ακετυλ-χολίνης στις προσυναπτικές περιοχές νεύρων.

Αποδίδεται σε ανοσολογικούς μηχανισμούς (μοιάζει σαν βαρεία μυασθένεια) και εμφανίζει αδυναμία που προσβάλλει τα άκρα, ενώ, δεν συμμετέχουν οι οφθαλμικοί και μυς βολβού του οφθαλμού.

Ενοχοποιείται αντίσωμα τύπου IgG.

Το σύνδρομο συνοδεύει ή και προηγείται διαφόρων νεοπλασιών.

Συνοδεύει συνήθως ενδοθωρακικούς όγκους (70% άνδρες εμφανίζουν καρκίνωμα πνευμόνων μικροκυτταρικό ή μη).

Οι φωσφατάσες είναι ένζυμα τα οποία προκαλούν υδρόλυση των φωσφορικών εστέρων του οργανισμού και απελευθέρωση ανόργανων φωσφορικών.

Η πιο δραστική φωσφατάση είναι η «αλκαλική φωσφατάση» η οποία δραστηριοποιείται σε pH 9 (εξ΄ου και το όνομά της).

Η όξινος φωσφατάση εμφανίζει μικρότερη δραστικότητα και ενεργοποιείται σε όξινο pH 5.

ΟΞΙΝΟΣ ΦΩΣΦΑΤΑΣΗ

Ο τύπος παραγωγής της, είναι κατά κύριο λόγο ο προστάτης αδένας και τα ερυθρά αιμοσφαίρια.

Μικρές ποσότητες του ενζύμου βρίσκονται 1) στο έντερο 2) ήπαρ 3) στους νεφρούς.

Το μισό της συνολικής όξινης φωσφατάσης στα φυσιολογικά άτομα προέρχεται από τα ερυθρά αιμοσφαίρια (προσοχή κατά την μέτρηση στο εργαστήριο να μην αιμολυθεί το δείγμα αίματος!!!).

Η ΛΗΨΗ ΤΟΥ ΔΕΙΓΜΑΤΟΣ ΔΕΝ ΕΠΗΡΕΑΖΕΤΑΙ ΑΠΟ ΚΑΜΜΙΑ ΛΗΨΗ ΤΡΟΦΗΣ Η ΥΓΡΩΝ.

ΣΥΛΛΟΓΗ ΔΕΙΓΜΑΤΟΣ : 5mL φλεβικού αίματος.

ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΑΚΟΣ ΜΗΧΑΝΙΣΜΟΣ : η ταχύτητα με την οποία το δείγμα προς εξέταση, υδρολύει ένα μονοφωσφορικό εστέρα σε pH 5.

ΟΞΙΝΟΣ ΦΩΣΦΑΤΑΣΗ ΟΡΟΥ

ΦΥΣΙΟΛΟΓΙΚΗ ΤΙΜΗ : Ενζυμική μέθοδος : 0,5 - 5 U/L (προσταντική)

Ενζυμική ολική : 2 - 12 U/L

ΑΥΞΑΝΕΤΑΙ :

50%-70% σε οστικές μεταστάσεις.

30%-40% μαλακά μόρια.

Καρκίνο προστάτου.
Καρκίνο μαστού - οστών.
Νόσος Paget (οστών).
Αιμολυτικά σύνδρομα.
Πολλαπλούν μυέλωμα.
Ατελής οστεογένεση.
Διηθήσεις οστικές από νεοπλασία.
Νόσος Gaucher.
Μυελοπαραγωγικές νόσοι.
Μετά από ψηλάφηση προστάτη αδένα.
Υπερπαραθυρεοειδισμό.
Παθήσεις ήπατος.
Χρόνια νεφρική ανεπάρκεια.
Ιδιοπαθής θρομβοπενική πορφύρα.

Η εξέταση επηρεάζεται αν το άτομο έχει υποστεί δακτυλική εξέταση ή μάλαξη προστάτου πριν από 24 - 30 ώρες.

ΑΙΜΟΛΥΣΗ ΔΕΙΓΜΑΤΟΣ ΠΡΟΚΑΛΕΙ ΠΛΑΣΜΑΤΙΚΗ ΑΥΞΗΣΗ ΤΗΣ ΟΞΙΝΟΥ ΦΩΣΦΑΤΑΣΗΣ.

Χρήση φαρμάκων (φιμπράτες) προκαλεί άυξηση του ενζύμου.

Αντίθετα, ελάττωση τιμής του ενζύμου στο αίμα παρατηρείται στη λήψη → fluorides → oxalates → phosphates.

ΑΛΚΑΛΙΚΗ ΦΩΣΦΑΤΑΣΗ ΟΡΟΥ (Α.Φ.Ο.)

ΦΥΣΙΟΛΟΓΙΚΕΣ ΤΙΜΕΣ : 30 - 120 U/L

Η ΑΦΟ βρίσκεται κατανεμημένη σε όλους σχεδόν τους ιστούς του ανθρώπινου σώματος (ιδιαίτερα στους ιστούς εκείνους, οι οποίοι πλούσιοι σε φωσφατάση όπως - οστά - οστεοποιός μοίρα των χόνδρων - εντερικός βλεννογόνος - ήπαρ - νεφροί).

ΑΥΤΑ ΕΙΝΑΙ ΤΑ ΙΣΟΕΝΖΥΜΑ* ΤΗΣ ΑΛΚΑΛΙΚΗΣ ΦΩΣΦΑΤΑΣΗΣ ΤΟΥ ΟΡΟΥ ΤΑ ΟΠΟΙΑ ΔΙΑΧΩΡΙΖΟΝΤΑΙ ΗΛΕΚΤΡΟΦΟΡΗΤΙΚΑ ΑΛΛΑ πλην του ΗΠΑΤΟΣ ΚΑΙ ΟΣΤΩΝ ΣΤΕΡΟΥΝΤΑΙ ΚΛΙΝΙΚΗΣ ΣΗΜΑΣΙΑΣ.

* Ισοένζυμο : Το ίδιο ένζυμο το οποίο δρα σε διαφορετικό υπόστρωμα.

Οι τιμές της αλκαλικής φωσφατάσης του ορού αυξάνονται :

Επί παθήσεων του σκελετού (ενεργοποίηση των οστεοβλαστών : αδένες μονοκυτταρικοί οι οποίοι λειτουργικά, εκκρίνουν τα ένζυμα).
Παθήσεων ήπατος και εκφορητικών πόρων αυτού, π.χ. στον αποφρακτικό ίκτερο ή αύξηση της ΑΦΟ οφείλεται στην μη αποβολή της με τη χολή εις το έντερον.

ΑΥΞΑΝΕΤΑΙ :

Αποφρακτικοί ίκτεροι.
Πρωτοπαθής χολική κίρρωση.
Ηπατίτιδες.
Διηθητικές νόσοι ήπατος.
Λιπώδη εκφύλιση ήπατος.
Νόσος Paget (οστών).
Παραμορφωτική οστεΐτιδα.
Ραχίτιδα.
Οστεομαλακία.
Υπερβιταμίνωση Βιτ. D.
Υπερλειτουργία παραθυρεοειδών αδένων.
Υπερλειτουργία θυρεοειδή αδένα.
Ελκώδη κολίτιδα.
Διάτρηση εντέρου.
Οστικές μεταστάσεις.
Πώρωση καταγμάτων.
Οστικές μεταστάσεις.
Μεγαλακρία.
Λοιμώδη μονοπυρήνωση.
Λοιμώδη με C.M.V.
Σηπτικές καταστάσεις.
Πνευμονικό εμφρακτό.
Υπερνέφρωμα.
Μυελοσκλήρυνση.
Πολλαπλούν μυέλωμα.
Ήβη.
Κύηση.
Μετά την εμμηνόπαυση.

ΕΛΑΤΤΩΣΗ ΑΦΟ :

Υπολειτουργία θυρεοειδούς.
Κακοήθης αναιμία.
Μείωση φωσφόρου αίματος.
Κακή θρέψη.
Κοιλιοκάκη.
Νεφρική ανεπάρκεια.

Η ΛΗΨΗ ΤΟΥ ΔΕΙΓΜΑΤΟΣ ΔΕΝ ΕΠΗΡΕΑΖΕΤΑΙ ΑΠΟ ΛΗΨΗ ΤΡΟΦΗΣ ή ΥΓΡΩΝ.

ΣΥΛΛΟΓΗ ΔΕΙΓΜΑΤΟΣ : 5mL φλεβικού αίματος.

ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΑΚΟΣ ΜΗΧΑΝΙΣΜΟΣ : η ταχύτητα με την οποία το δείγμα προς εξέταση υδρολύει ένα φωσφορικό εστέρα σε pH 9,7.

ΛΗΨΗ ΠΟΛΛΩΝ ΦΑΡΜΑΚΩΝ ΠΡΟΚΑΛΟΥΝ ΑΥΞΗΣΗ ΑΛΚΑΛΙΚΗΣ ΦΩΣΦΑΤΑΣΗΣ ΟΡΟΥ
Acetohexamide	Hydroxyacetamide
Allopurinol	Oral contraceptives
Anabolic drugs	Oxacillin
Androgeus	Penicillamine
Chlorpropramide	Phenothiazines
Colchicine	Procainamide
Erythromycin	Thiothixene
Gold salts	Tolazamide
Indomethacin	Tolbutamide
Lincomycin	Albumin
Methyl-Dopa	Macrolides

ΛΗΨΗ ΚΑΙ ΠΑΡΟΥΣΙΑ ΜΕΤΑΛΩΝ - ΠΟΣΟΤΗΤΩΝ

ΒΙΤΑΜΙΝΗΣ D ΣΤΟ ΑΙΜΑ

ΠΡΟΚΑΛΕΙ ΑΥΞΗΣΗ ΤΗΣ ΤΙΜΗΣ

ΤΗΣ ΑΛΚΑΛΙΚΗΣ ΦΩΣΦΑΤΑΣΗΣ ΤΟΥ ΟΡΟΥ

ΓΑΛΑΚΤΙΚΗ ΔΕΫΔΡΟΓΕΝΑΣΗ (LDH)

ΦΥΣΙΟΛΟΓΙΚΕΣ ΤΙΜΕΣ : 50 - 150 U/L

Η LDH, διαθέτει καταλυτική δράση προάγοντας την αμφίδρομη αντίδραση της μετατροπής του γαλακτικού οξέος σε πυρουβικό (πυροσταφυλικό) οξύ. Βρίσκεται κυρίως, στην καρδιά - μυς του σώματος - σκελετικούς μύς - ήπαρ - νεφρούς, υπό μορφή ισοενζύμων.

ΙΣΟΕΝΖΥΜΑ LDH :

LDH₁ → 22% - 36%, καρδιά - ερυθρά αιμοσφαίρια.

LDH₂ → 35% - 46%, καρδιά - ερυθρά αιμοσφαίρια.

LDH₃ → 13% - 26%, πνευμονικός ιστός.

LDH₄ → 30% - 10%, γραμμωτοί μύς - ήπαρ.

LDH₅ → 2% - 9%, γραμμωτοί μύς, ήπαρ.

ΦΥΣΙΟΛΟΓΙΚΑ ΕΥΡΗΜΑΤΑ :

LDH₁ < LDH₂.

LDH₅ < LDH₄.

ΠΑΘΟΛΟΓΙΚΑ ΕΥΡΗΜΑΤΑ :

LDH₁ > LDH₂.

Στο εμφρακτό του μυοκαρδίου, η τιμή LDH στο αίμα αυξάνεται x4 - x6 φορές παραπάνω από το φυσιολογικό. Η αύξηση αυτή γίνεται μετά 12 - 24 ώρες και παραμένει αυξημένη επί 8 - 12 ημέρες [η αύξηση αυτή διατηρείται επί μακρότερον χρόνου συγκριτικά με τις τιμές της γλουταμινικής οξαλυζεικής τρανσαμινάσης (SGOT) και CPK].

Στις παθήσεις του ήπατος, η αύξηση της LDH εμφανίζεται επί ηπατίτιδας, είναι όμως μικρότερη της γλουταμινικής πυρουβικής τρανσαμινάσης (SGPT) και μειονεκτεί, έτσι στην εκτίμηση και παρακολούθηση της πορείας των ηπατικών νόσων.

LDH₅ > LDH₄ στις ασθένειες ήπατος

(κίρρωση - ηπατίτιδα - συμφορητική ηπατομεγαλία).

Γενικά η μέτρηση και αξιολόγηση της LDH, γίνεται σε σύγκριση με άλλα εργαστηριακά ευρήματα και κλινική εικόνα.

Η μέτρηση και συγκριτική αξιολόγηση των ισοενζύμων της LDH είναι δύσκολη και επίπονη και συνήθως δεν γίνεται. Υπάρχουν νοσήματα κατά τα οποία εμφανίζεται αύξηση 2 ή περισσότερων ισοενζύμων. Τα κυριότερα ισοένζυμα 1 και 2 λαμβάνονται κυρίως υπ' όψιν στην κλινική πράξη.

ΑΥΞΗΣΗ LDH :

Πνευμονική εμβολή.
Δρεπανοκυτταρική αναιμία.
Μεγαλοβλαστική αναιμία.
Προϊούσα μυϊκή δυστροφία.
Λευχαιμία.
Νεοπλασματικές παθήσεις (ήπατος κυρίως).

ΣΥΛΛΟΓΗ ΔΕΙΓΜΑΤΟΣ : 5mL φλεβικού αίματος.

ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΑΚΟΣ ΜΗΧΑΝΙΣΜΟΣ : Ηλεκτροφόρηση ορού.

Dr. ΝΙΚΟΣ ΚΑΛΛΙΑΚΜΑΝΗΣ